WZW A – co to za choroba i jak się można zarazić?
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (w skrócie WZW A) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirusa HAV. Atakuje on wątrobę, powodując jej stan zapalny, co może prowadzić do nieprzyjemnych objawów, takich jak: gorączka, bóle brzucha, osłabienie, nudności czy zażółcenie skóry, białek oczu czy błon śluzowych.
Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą pokarmową, czyli przez spożycie skażonych: wody, lodu, surowych owoców i warzyw lub niedogotowanego jedzenia, które zawiera wirusa.
WZW A nazywa się także „chorobą brudnych rąk”, bo wystarczy nieumycie rąk po skorzystaniu z toalety czy po kontakcie z osobą zakażoną, aby wirus się przeniósł.
Pierwsze oznaki choroby łatwo pomylić z grypą (gorączka, ból mięśni, osłabienie) i problemami żołądkowymi – częste odbijanie, nudności, zgaga, wzdęcia czy uczucie napchania pojawiają się na samym początku.
Do nich może dojść ciemny mocz, jaśniejszy stolec oraz zażółcenie skóry, białek oczu oraz błon śluzowych i objawy zapalenia wątroby. Niekiedy pojawia się również świąd skóry (postać cholestatyczna WZW A).
Objawy zazwyczaj pojawiają się nagle i gwałtownie, konieczne jest wprowadzenie leczenia ambulatoryjnego, a w skrajnych przypadkach chory wymaga hospitalizacji. Wirus wydalany jest wraz ze śliną i kałem przez kilka tygodni, a co najważniejsze – chory może to robić na długo przed wystąpieniem żółtaczki, nieświadomy swojego stanu.
Choroba często dotyka osoby podróżujące do krajów o niższym standardzie sanitarnym. Jednak do zakażenia może dojść także w Polsce – szczególnie w: żłobkach, przedszkolach i szkołach, gdzie dzieci mają ze sobą bliski kontakt.
Przeczytaj również:
Kleszczowe zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka
Kiedy należy zaszczepić dziecko przeciwko WZW A?
Szczepienie przeciwko WZW A nie należy w Polsce do obowiązkowych, ale jest zalecane, zwłaszcza w określonych sytuacjach. Najlepszy moment na podanie szczepionki to okres po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia. Szczepienie szczególnie warto rozważyć, jeśli:
dziecko uczęszcza do żłobka, przedszkola lub szkoły, gdzie łatwo o transmisję wirusa ze względu na bliski kontakt między dziećmi;
planujecie wakacje za granicą – zwłaszcza do krajów o niskim poziomie higieny i wysokim ryzyku WZW A;
w otoczeniu dziecka wykryto przypadki WZW A;
dziecko ma choroby wątroby lub inne schorzenia przewlekłe.
Szczepionka przeciw WZW – schemat szczepienia. Czy jedna dawka wystarczy?
Szczepienie przeciwko WZW A składa się z 2 dawek, które należy przyjąć w określonym odstępie czasu. Po podaniu 1. dawki organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała i uzyskuje ochronę już po ok. 2–4 tygodniach. Jednak – aby zapewnić długotrwałą odporność – konieczne jest przyjęcie 2. dawki przypominającej po 6–12 miesiącach od 1. szczepienia.
Jedna dawka może zapewnić tymczasową ochronę, szczególnie przydatną np. przed pilną podróżą, ale bez 2. dawki odporność może z czasem osłabnąć.
Dlatego pełny schemat składający się z 2 dawek jest rekomendowany przez lekarzy, aby zapewnić skuteczną i trwałą barierę przed wirusem HAV.
Przeczytaj również:
Wirus HPV – przyczyny, jak wykryć, jak się objawia, szczepionka przeciw HPV
Szczepionka przeciw WZW A dla dzieci – nazwy
W Polsce dostępnych jest kilka preparatów szczepionkowych przeciwko WZW A, które mogą być bezpiecznie podawane dzieciom w różnych grupach wiekowych:
AVAXIM 160 U – szczepionka przeznaczona dla dzieci od ukończenia 16. roku życia i dla osób dorosłych. Zawiera inaktywowanego wirusa HAV i podawana jest w 2 dawkach w odstępie 6–12 miesięcy.
Havrix 720 Junior – szczepionka przeznaczona dla małych dzieci od ukończenia 1. roku życia do 15. roku życia. Również zawiera inaktywowanego wirusa HAV i podawana jest w 2 dawkach w odstępie 6–12 miesięcy.
Havrix Adult – szczepionka przeznaczona dla dzieci od ukończenia 16. roku życia.
TWINRIX Adult – szczepionka przeznaczona dla dzieci od ukończenia 16. roku życia. Jest to szczepionka skojarzona, która pozwala na jednoczesne uodpornienie przeciwko WZW typu A i WZW typu B. Wymaga podania 3 dawek w odstępach – 2. dawka po miesiącu i 3. po 6 miesiącach.
Wszystkie szczepionki są dobrze tolerowane przez dzieci i mają podobną skuteczność w zapewnianiu długotrwałej ochrony przed wirusem HAV.
Szczepienie przeciw WZW typu A – cena
Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A nie jest refundowane przez NFZ i jest w pełni odpłatne. Cena szczepionki zależy od wybranego preparatu oraz indywidualnej polityki apteki, w której go zakupimy. W przypadku dzieci najczęściej stosowana jest szczepionka Havrix 720 Junior, której cena w aptekach wynosi ok. 150 złotych za dawkę. Ponieważ pełna ochrona wymaga podania dwóch dawek w odstępie kilku miesięcy, całkowity koszt szczepienia dziecka wyniesie ok. 300 zł. Do tego należy doliczyć ewentualny koszt wizyty lekarskiej lub kwalifikacji do szczepienia, jeśli nie jest wykonywane w ramach wizyty refundowanej przez NFZ.
Czy na szczepienie przeciwko WZW A trzeba mieć skierowanie?
Na szczepienie przeciwko WZW A nie jest wymagane skierowanie od lekarza rodzinnego. Jednak zgodnie z polskim prawem każde szczepienie musi być poprzedzone kwalifikacją lekarską, czyli oceną stanu zdrowia dziecka przez lekarza.
Taka kwalifikacja może być przeprowadzona w ramach wizyty prywatnej lub podczas wizyty w poradni POZ i jest ważna 24 godziny od momentu jej przeprowadzenia. Po uzyskaniu zgody lekarza można zgłosić się na szczepienie w placówce, która ma dostęp do danej szczepionki.
W przypadku zakupu szczepionki w aptece konieczna będzie recepta od lekarza, ale nie trzeba mieć osobnego skierowania na szczepienie.
Przeczytaj również:
Pneumokoki – czym są? Szczepienie na pneumokoki
Ile przed wyjazdem trzeba zaszczepić dziecko przeciwko żółtaczce typu A?
Jeśli planujesz wyjazd zagraniczny z dzieckiem, warto pomyśleć o szczepieniu przeciwko WZW A odpowiednio wcześnie. Zaleca się, aby 1. dawka szczepionki została podana co najmniej 2 tygodnie przed podróżą, ponieważ tyle czasu organizm potrzebuje na wytworzenie ochronnych przeciwciał. Optymalnie jednak warto zaszczepić dziecko już na 4–6 tygodni przed wyjazdem, by mieć pewność, że odporność się utrwali i zapewni pełną ochronę w czasie wakacji.
Czym się różni szczepienie przeciwko WZW A a WZW B?
WZW A i WZW B to 2 różne choroby wywoływane przez inne wirusy (HAV i HBV), przenoszące się różnymi drogami.
WZW A rozprzestrzenia się głównie drogą pokarmową, natomiast WZW B – przez kontakt z krwią lub innymi płynami ustrojowymi.
Odmienny jest również schemat szczepienia – szczepienie przeciwko WZW A obejmuje 2 dawki szczepionki w odstępie 6–12 miesięcy, natomiast przeciwko WZW B to 3 dawki – szczepionka podawana jest w odstępie 1 miesiąca i 6 miesięcy od 1. dawki. Dodatkowo szczepienie przeciwko WZW A jest zalecane, a przeciwko WZW B – obowiązkowe u każdego dziecka zgodnie z programem szczepień ochronnych.
Jak długo chroni szczepionka przeciwko żółtaczce? Skuteczność szczepienia
Szczepionka przeciwko żółtaczce typu A, czyli wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, zapewnia długotrwałą ochronę. Po przyjęciu pełnego schematu szczepienia, który obejmuje 2 dawki podane w odstępie 6–12 miesięcy, odporność utrzymuje się nawet przez 20 lat, a według niektórych badań – nawet do końca życia.
Szczepienie WZW typu A – działania niepożądane
Szczepionka przeciwko WZW A jest ogólnie uważana za bezpieczną i dobrze tolerowaną – zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Jednak tak jak każdy inny preparat leczniczy może powodować pewne działania niepożądane, choć zwykle są one łagodne i krótkotrwałe.
Do bardzo często zgłaszanych skutków ubocznych zalicza się: drażliwość, ból głowy oraz ból i zaczerwienienie skóry w miejscu wstrzyknięcia (reakcje miejscowe). Często obserwuje się również: utratę apetytu, senność, biegunkę, nudności, złe samopoczucie, gorączkę oraz stwardnienie i obrzęk w miejscu podania preparatu. Inne niezbyt częste powikłania to między innymi: zakażenie górnych dróg oddechowych, nieżyt nosa, zawroty głowy, wymioty, wysypka, ból i sztywność mięśni, a także choroba grypopodobna. Do najrzadziej zgłaszanych objawów ubocznych włączyć można zaburzenia czucia, parestezje, świąd skóry, dreszcze, reakcje alergiczne, drgawki, zapalenie naczyń krwionośnych oraz ból stawów.
