Czym jest współczesny satanizm?
Satanizm – szczególnie ten współczesny – nie jest jednorodny, nie ma również jednej właściwej formy. Najczęściej mówimy tu o odrzuceniu wszelkich norm, w zamian za to wykorzystaniu rozmaitych skojarzeń demonicznych i odwołaniu się do wiedzy tajemnej. Charakterystyczne jest także wywyższanie własnej osoby – nacisk na ego, indywidualizm i samorealizację to centralny punkt wielu nurtów filozoficznych. Warto wiedzieć, że na szczęście niewiele ma to wspólnego z kultem zła czy z wiarą w osobowego czarta (chociaż wielu osobom trudno zaprzeczyć faktowi istnienia Szatana). Praktyka pedagogiczna pokazuje, że ten rodzaj satanizmu jest stosunkowo rzadki i nie tak łatwo go spotkać.
Jak wskazują badania socjologiczne (w pewnych koncepcjach interpretacyjnych), zastosowanie wyobrażeń demonicznych w satanizmie nie ma dosłownego charakteru. Mówimy tu raczej o pewnej symbolice, która chociaż może się wydawać niegroźna, bywa zagrożeniem duchowym – szczególnie dla wrażliwych i religijnych osobowości (tzw. zjawisko patologii indywidualnej).
Dla wielu wyznawców – w tym dla satanistów laveyańskich – szatan nie jest dosłowną istotą, lecz pozytywnym archetypem. Wykorzystanie demonicznej ikonografii służy jako środek do wyrażania kluczowych zasad. Napotkanie „satanistycznych symboli” wcale więc nie musi od razu oznaczać kultu diabła. Może być po prostu głębszym wyrazem buntu, poszukiwania tożsamości lub dążenia do poczucia siły.
Przeczytaj również:
Gotki, goci, subkultura gotycka – czym są? Wygląd, ideologia, muzyka
Historia i korzenie współczesnego ruchu satanistycznego
Satanizm historycznie sięga wierzeń starożytnego Bliskiego Wschodu, ale początki to średniowiecze i czarnoksieżnicy-nekromanci, którzy przyznawali się do kontaktów z duchami czy dol paktu z diabłem.To także przeświadczenie ludu o istnieniu czarownic, które miały służyć szatanowi. W XVII i XVIII wieku mieliśmy do czynienia z przypadkami składania krwawych ofiar – udokumentowany przypadek to m.in. sprawa La Voisin, która: organizowała czarne msze, zabijała niemowlęta i sporządzała trucizny.
Za ojca współczesnego satanizmu uznawany jest Anton Szandor LaVey (żyjący w latach 1930–1997) – amerykański okultysta, autor Biblii Szatana i założyciel Kościoła Szatana. Organizacja ta powstała 30 kwietnia 1966 roku w San Francisco, a jej główny celebrans prowadził w ekscentryczny sposób wydarzenia, takie jak satanistyczne chrzty czy śluby.
W przeciwieństwie do popularnych wyobrażeń, sataniści laveyańscy nie uważają diabła za dosłowną istotę – to jedynie symbol, archetyp reprezentujący naturalne ludzkie instynkty (dumę, cielesność oraz sprzeciw wobec religii czy norm społecznych). LaVey celowo używał symboliki szatana, aby osadzić swój system wierzeń w świeckim, naukowym światopoglądzie. Dzięki temu też mógł krytykować chrześcijaństwo jako irracjonalne.
Przeczytaj również:
Lalki Labubu – czym są? Dlaczego są tak popularne?
Rodzaje satanizmu
Wyróżnić można 2 główne nurty satanizmu:
Teistyczny – wyznawcy wierzą, że diabeł nie tylko istnieje, ale również kontroluje ludzkie życie, sprowadza nagrody i kary. Tacy sataniści zawierzają mu życie i składają ofiary. Praktyki religijne mogą obejmować: magię, rytuały seksualne i praktyki okultystyczne.
Ateistyczny – nie jest związany z czcią jakiegokolwiek bóstwa, a szatan jest tylko symbolem. Filozofia laveyańska opiera się na chęci zadowolenia ciała i duszy, odrzuca zaś koncepcje: piekła, nieba oraz życia po śmierci.
Poza dwoma głównymi nurtami spotkamy również formy tzw. pseudosatanizmu. Są one kojarzone z kultem diabła, nie mają jednak z nim ideologicznych powiązań. Mogą to być np. seryjni mordercy zrzucający odpowiedzialność za swoje czyny na szatana czy zespoły rockowe i metalowe, dla których motywy satanistyczne służą jedynie rozgłosowi lub są formą sztuki.
Przeczytaj również:
Furry (futrzaki) – czyli dlaczego ludzie przebierają się za zwierzęta. Czym jest ta subkultura?
Satanizm – religia, filozofia czy subkultura?
Kościół Szatana Antona LaVeya uzyskał status zarejestrowanego stowarzyszenia religijnego w Kalifornii, więc w tym wypadku możemy mówić o zinstytucjonalizowanym ruchu. Jak jednak wskazuje praktyka, dla wielu wyznawców satanizm to przede wszystkim filozofia czy nawet ideologia. Po prostu bunt przeciwko normom i zasadom. Szatan to wtedy uosobienie autonomicznej mocy, osobistej wolności i indywidualizmu.
W Polsce, zwłaszcza w latach 80. XX wieku, znany był tzw. satanizm młodzieżowy (często nierozróżnialny od subkultur metalowych). Wielu młodych ludzi identyfikujących się jako sataniści przyjmowało zewnętrzne atrybuty – ubiór, naszywki – bez zagłębiania się w ideologię. Nie była ważna filozofia, a chęć bycia w grupie czy zwykłe zwalczania nudy.
Przeczytaj również:
Trening zastępowania agresji (TZA) – co to jest, dla kogo, przebieg, efekty, cena
Symbole satanizmu
Do satanistycznych symboli utarło się, że należą:
Symbol głowy kozła wpisany w odwrócony pentagram (Baphomet) – oficjalny symbol kościoła szatana, symbolizuje upadek Lucyfera.
Odwrócony krzyż – ma za zadanie wyśmiewać i odrzucać krzyż Chrystusa.
666 (znak Bestii z Apokalipsy św. Jana) – w numerologii biblijnej jest liczbą niedoskonałą. Sataniści interpretują ten ciąg cyfr jako znak nienawiści do chrześcijaństwa oraz pogardy dla tego, co święte.
Skarabeusz (żuk) – w okultyzmie to symbol Belzebuba.
Pięcioramienna gwiazda zwrócona ku dołowi – symbol szatana.
Przeczytaj również:
Dorosłe dzieci alkoholików – jak zmienić potrzebę kontroli w zaufanie i poczucie wolności?
Satanistyczne rytuały
W nurcie LaVeyańskim rytuały często pełnią funkcję psychologiczną i odbywają się zwykle w specjalnie przygotowanej przestrzeni, gdzie używa się symboli (pentagram, lustra, świece, rytualne noże itp.). Podstawowymi elementami są recytacje oraz specjalne gesty. Najbardziej znanym rytuałem jest oczywiście tzw. czarna msza – prowokacyjna i buntownicza w swoim charakterze parodia mszy katolickiej. Dziś nie chodzi w niej o ofiary z ludzi czy zwierząt, a jedynie o symbolikę sprzeciwu wobec konwencjonalnym normom.
W latach 80. XX wieku w Ameryce Północnej i Wielkiej Brytanii rozprzestrzeniła się tzw. panika satanistyczna. Była ona napędzana licznymi doniesieniami o rzekomych rytualnych nadużyciach satanicznych, w tym o: pedofilii, morderstwach dzieci, kanibalizmie i orgiach.
Późniejsze rzetelne badania i dochodzenie policyjne zdementowały te oskarżenia. FBI, po zbadaniu ponad 12 000 przypadków domniemanych rytualnych nadużyć satanicznych, nie znalazło żadnych dowodów potwierdzających istnienie zorganizowanych satanistycznych kręgów, które dopuszczałyby się seksualnego wykorzystywania dzieci.
Przeczytaj również:
Nerwica u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie zaburzeń nerwicowych
Jak rozpoznać zainteresowanie nastolatka satanizmem? Ostrzegawcze znaki i objawy dla rodziców
Zainteresowanie nastolatka satanizmem rzadko jest oznaką zaangażowania w zorganizowany ruch religijny. Częściej są to: manifestacja subkulturowa, poszukiwanie tożsamości, wyraz buntu lub reakcja na głębsze problemy psychologiczne i społeczne.
Badania socjologiczno-psychologiczne wskazują, że młodzież angażująca się w zjawiska kojarzone z czarnymi mszami żyje w dysfunkcyjnych rodzinach, ma niską samoocenę i poczucie niższości. Nie bez znaczenia jest też wpływ mediów i subkultur oraz nadużywanie substancji takich jak alkohol czy narkotyki.
Co może wywołać niepokój wśród rodziców? Jest kilka ostrzegawczych znaków, natomiast same w sobie nie muszą oznaczać, że dziecko jest zaangażowane w ruch satanistyczny. Co jednak może niepokoić?
Zmiana w wyglądzie – noszenie czarnych ubrań, symboli satanistycznych (odwrócone krzyże, pentagramy, 666).
Zmiana zainteresowań – fascynacja: muzyką heavy metalową, horrorami, okultyzmem, magią.
Zmiany w zachowaniu – gwałtowny sprzeciw wobec norm społecznych i religijnych, autorytetów. Agresja, wrogość, impulsywność, egocentryzm, samookaleczenia.
Problemy psychologiczne i społeczne – labilność emocjonalna, niepokój, smutek, poczucie zagrożenia. Nadużywanie alkoholu, narkotyków, myśli samobójcze.
