Czy zatwardzenia w ciąży są normalne?
Zaparcia pojawiają się u nawet połowy kobiet ciężarnych. To nieprzyjemna, ale stosunkowo typowa reakcja organizmu na zmiany hormonalne, które zachodzą w czasie ciąży. Progesteron – hormon kluczowy dla utrzymania ciąży – spowalnia perystaltykę jelit, co utrudnia pasaż jelitowy i wydalanie niestrawionych resztek pokarmowych. W III trymestrze ciąży sytuację dodatkowo komplikuje rosnąca macica, która uciska jelita, a przez to jeszcze bardziej osłabia pracę jelit. Problem nie zawsze ustępuje samoistnie i może utrzymywać się nawet po porodzie.
Przeczytaj również:
Pregoreksja – zaburzenia odżywiania w ciąży. Co zrobić, aby ich uniknąć?
Jakie są przyczyny zaparć w ciąży?
Zatwardzenia w ciąży mają złożone podłoże. Oprócz wspomnianego działania progesteronu wpływają na nie zmiany hormonalne prowadzące do rozluźnienia mięśni gładkich, co bezpośrednio osłabia pracę mięśni jelit. Również zmniejszona aktywność fizyczna, uboga w błonnik pokarmowy dieta, niedostateczne nawodnienie oraz przyjmowanie preparatów żelaza mogą zaburzać częstotliwość wypróżnień. U niektórych kobiet zaparcia są skutkiem współistniejących schorzeń, takich jak niedoczynność tarczycy czy procesów chorobowych toczących się w obrębie jelita grubego. Czasem winne są zmiany anatomiczne – macica uciska jelita, powodując przekrwienie jelita grubego i spowolnienie jego pracy.
Przeczytaj również:
Bezsenność w ciąży – przyczyny i sposoby na bezsenność w ciąży. Jak spać w ciąży?
Jak się objawiają zaparcia w ciąży?
Najczęstsze objawy to: uczucie pełności i ciężkości w jamie brzusznej, bóle podbrzusza, twardy i zbity stolec oraz wrażenie niepełnego wypróżnienia. Kobiety ciężarne często skarżą się też na ból brzucha nasilający się po posiłkach i dyskomfort w kanale odbytu. Niekiedy dochodzi do mikrourazów śluzówki odbytu i powstawania hemoroidów. W III trymestrze ciąży objawy zaparć bywają wyjątkowo dokuczliwe, a parcie na stolec może prowadzić do nadmiernego napięcia mięśni dna miednicy i sprzyjać skurczom macicy.
Przeczytaj również:
Palenie a ciąża - dlaczego warto rzucić palenie na długo przed ciążą?
W którym trymestrze zaparcia w ciąży są najbardziej dokuczliwe?
Zaparcia pojawiają się często już na początku ciąży, ale nasilają się w III trymestrze, gdy rosnąca macica zaczyna uciskać jelita. Dodatkowo obniżona aktywność fizyczna, mniejsza ilość wypijanych płynów i przyjmowanie suplementów żelaza potęgują problem. W tym okresie wiele kobiet rezygnuje z codziennej aktywności fizycznej, a właśnie ruch ma ogromne znaczenie dla prawidłowej perystaltyki. Nawet delikatne formy ćwiczeń ruchowych, takie jak: spacery, joga prenatalna czy pływanie, mogą znacząco poprawić pasaż jelitowy.
Przeczytaj również:
Pierwszy trymestr ciąży – od kiedy do kiedy? Objawy, zagrożenia. Co jeść?
Jakie skutki mogą mieć przewlekłe zaparcia w ciąży?
Przewlekłe zaparcia to nie tylko problem z wydalaniem stolca. Zalegające w świetle jelita masy kałowe ulegają rozkładowi, co prowadzi do gromadzenia się związków toksycznych i zaburzeń wchłaniania. Długotrwałe parcie może powodować: przekrwienie jelita grubego, stanów zapalnych w obrębie guzków krwawniczych, a nawet zakrzepicę żył okołoodbytowych. Dodatkowo silne parcie i wzrost ciśnienia w jamie brzusznej mogą w skrajnych przypadkach prowadzić do przedwczesnego porodu lub pogorszenia stanu istniejących hemoroidów.
Przeczytaj również:
Drugi trymestr ciąży – od kiedy do kiedy? Objawy. Co warto wiedzieć? Co powinno zaniepokoić?
Jak sobie radzić z zatwardzeniem w ciąży? Domowe sposoby
Naturalne metody i podstawowe zasady postępowania u kobiet ciężarnych obejmują przede wszystkim modyfikację diety i stylu życia. Codzienna aktywność fizyczna pobudza perystaltykę, dlatego zalecane formy ćwiczeń ruchowych to: spacery, rozciąganie i pływanie. W żywieniu kobiet w okresie ciąży ogromne znaczenie ma błonnik pokarmowy.
Warto sięgać po: pełnoziarniste makarony, płatki owsiane, produkty pełnego przemiału i otręby pszenne. Pomocne są również suszone owoce: śliwki, morele czy figi, które naturalnie zmiękczają masy kałowe.
Nie wolno zapominać o odpowiednim nawodnieniu. Prawidłowe nawodnienie to minimum 2 l płynów dziennie – najlepiej w postaci wody i ziołowych naparów. Siemię lniane jest naturalnym sposobem na usprawnienie pasażu jelitowego – pęcznieje w jelitach, zwiększając objętość stolca, a jednocześnie działa łagodnie na śluzówkę odbytu. Warto też unikać długiego siedzenia, które utrudnia krążenie w miednicy i sprzyja powstawaniu hemoroidów.
Leczenie zaparć w ciąży. Kiedy warto skorzystać z pomocy lekarza?
Jeśli mimo zmiany diety i zwiększenia aktywności fizycznej zaparcia utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym ciążę. Niekiedy przewlekłe zaparcia mogą być objawem poważniejszego procesu chorobowego w jelitach, a w skrajnych przypadkach – mogą być sygnałem rozwijającej się niedrożności jelita. Pomoc medyczna jest niezbędna również wtedy, gdy pojawiają się: silny ból brzucha, krew w stolcu lub gorączka. Lekarz może zalecić: badania kontrolne, modyfikację suplementacji żelaza lub wdrożenie łagodnych środków przeczyszczających działających wyłącznie miejscowo.
Przeczytaj również:
Trzeci trymestr ciąży – od kiedy do kiedy? Dolegliwości. Na co uważać?
Jakie leki pomogą na zaparcia w ciąży?
W ciąży można bezpiecznie stosować niektóre preparaty miejscowe, takie jak czopki glicerynowe lub czopki musujące. Działają one w obrębie kanału odbytu, zmiękczając masy kałowe i ułatwiając ich wydalanie. Wlewki doodbytnicze stosuje się wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, po konsultacji z lekarzem. Środki przeczyszczające działające ogólnoustrojowo nie są zalecane, ponieważ mogą wpływać na skurcze macicy i nasilać ryzyko przedwczesnego porodu. Leczenie farmakologiczne zawsze powinno być prowadzone pod kontrolą lekarza, który uwzględni zarówno bezpieczeństwo matki, jak i dziecka.
Przeczytaj również:
Ciąża a dieta roślinna – najważniejsze zasady żywienia i suplementacji. Przepisy
Czy zaparcia w ciąży mogą wywołać poród?
Silne parcie i wzrost ciśnienia w jamie brzusznej mogą w pewnych sytuacjach prowokować skurcze macicy. Choć nie każde parcie na stolec jest groźne, długotrwałe lub nadmierne napinanie mięśni dna miednicy w III trymestrze może teoretycznie zwiększać ryzyko akcji porodowej. Dlatego przy długotrwałym zatwardzeniu lepiej unikać forsownego parcia i sięgnąć po bezpieczne środki miejscowe.
Przeczytaj również:
Kwas foliowy w ciąży – dlaczego jego przyjmowanie jest tak ważne?
Czy zaparcia w ciąży mogą zaszkodzić dziecku?
Zaparcia w ciąży same w sobie nie zagrażają bezpośrednio dziecku, ale pośrednio mogą pogarszać samopoczucie matki, prowadzić do stresu i bólu, co z kolei wpływa na komfort życia i ogólną kondycję ciężarnej. Z tego względu każda przyszła mama powinna dbać o regularne wypróżnienia, unikać silnego parcia i nie bagatelizować objawów przewlekłych zaparć.
