Drugi trymestr ciąży – od kiedy do kiedy?
Drugi trymestr ciąży trwa od 14. do 27. tygodnia ciąży i obejmuje końcówkę 4. oraz cały 5. i 6. miesiąc ciąży. U większości kobiet ustępują objawy typowe dla 1. trymestru ciąży – takie jak nudności czy nadmierna senność – co sprzyja poprawie nastroju i większej aktywności. Przyszła mama zaczyna przybierać na wadze, a macica coraz wyraźniej się powiększa, co ma związek ze zmianami, które przechodzi płód.
Przeczytaj również:
Pierwszy trymestr ciąży – od kiedy do kiedy? Objawy, zagrożenia. Co jeść?
Drugi trymestr ciąży – nieprzyjemne dolegliwości ciążowe
Chociaż 2. trymestr ciąży uważany jest za najmniej kłopotliwy, to wciąż część kobiet zgłasza lekarzowi nieprzyjemne dolegliwości. Do najczęstszych należą:
ból podbrzusza związany z rozciąganiem się więzadeł macicy;
zawroty głowy wynikające ze zmian w układzie krążenia i przepustowości naczyń krwionośnych,
obrzęki nóg spowodowane zatrzymywaniem płynów,
bóle pleców w wyniku przesunięcia się środka ciężkości ciała,
przebarwienia skóry (np. melazma),
zwiększona wrażliwość i ból piersi.
Niektóre kobiety doświadczają również suchości jamy ustnej, problemów ze snem oraz lekkich skurczów macicy (skurcze Braxtona-Hicksa), które są zupełnie normalne dla tego etapu ciąży.
Jak przebiega rozwój płodu w 2. trymestrze ciąży?
W 2. trymestrze ciąży rozwój płodu nabiera tempa. Około 16. tygodnia ciąży zaczynają się kształtować rysy twarzy oraz intensyfikuje się rozwój mózgu płodu. Tworzą się także narządy, takie jak: płuca, nerki, wątroba i żołądek. U dziecka pojawia się delikatne owłosienie (lanugo) oraz paznokcie.
Między 18. a 22. tygodniem ciąży możliwe jest wykonanie badania USG 2. trymestru (tzw. USG połówkowego), podczas którego lekarz ocenia: strukturę narządów wewnętrznych dziecka, stan wód płodowych oraz położenie łożyska. Płeć dziecka można określić ok. 20. tygodnia ciąży.
Około 20. tygodnia kobieta zaczyna również odczuwać pierwsze ruchy dziecka. Zazwyczaj są one delikatne (opisywane przez ciężarne jako bulgotanie w brzuchu), ale z czasem stają się bardziej wyraźne. W 24. tygodniu płód waży już ok. 600 g i mierzy ok. 30 cm. Rozpoczyna się proces odkładania tkanki tłuszczowej oraz dalszy rozwój układu nerwowego.
Przeczytaj również:
Jak przyspieszyć lub opóźnić miesiączkę
Badania prenatalne. Jakie badania należy wykonać w drugim trymestrze ciąży?
Regularne badania prenatalne są podstawą monitorowania zdrowia matki i dziecka. W 2. trymestrze ciąży zalecane są opisane poniżej testy.
Test obciążenia glukozą
Test obciążenia glukozą (OGTT) to jedno z najważniejszych badań przesiewowych wykonywanych rutynowo w 2. trymestrze ciąży, najczęściej między 24. a 28. tygodniem ciąży. Jego celem jest wykrycie zaburzeń gospodarki węglowodanowej, w tym cukrzycy ciążowej – schorzenia, które może przebiegać bezobjawowo, a nieleczone wiąże się z poważnym ryzykiem dla zdrowia matki i dziecka.
Badanie składa się z kilku etapów i wymaga odpowiedniego przygotowania. Przyszła mama powinna stawić się w przychodni na czczo – minimum 8 godzin od ostatniego posiłku. Pierwszy pomiar glikemii wykonywany jest po pobraniu próbki krwi żylnej.
Następnie pacjentka wypija 75 g glukozy rozpuszczonej w 250–300 ml wody. Kolejne pomiary poziomu glukozy we krwi wykonywane są po 1 godzinie i po 2 godzinach od spożycia roztworu.
Przeczytaj również:
L4 w ciąży – zasady, co wolno, ile płatne jest zwolnienie w ciąży?
USG połówkowe
Badanie USG 2. trymestru wykonuje się zazwyczaj między 18. a 22. tygodniem ciąży. Ocenia się anatomię i rozwój płodu, w tym: czaszkę, kręgosłup, serce, nerki, żołądek, pęcherz moczowy oraz kończyny. Weryfikuje się również położenie łożyska i ilość wód płodowych. Zazwyczaj lekarz informuje też rodziców o płci dziecka.
Pozostałe badania, które musi zrobić przyszła mama
W 2. trymestrze wykonuje się również: morfologię krwi, badanie ogólne moczu, badanie przeciwciał anty-Rh u kobiet Rh-, kontrolę poziomu przeciwciał toksoplazmozy, różyczki i CMV (jeśli wcześniej były ujemne). Lekarz prowadzący ciążę kontroluje również: masę ciała przyszłej mamy, ciśnienie tętnicze oraz jej ogólny stan zdrowia.
Drugi trymestr ciąży – jakie objawy powinny zaniepokoić przyszłą mamę?
W 2. trymestrze ryzyko poronienia jest niższe niż w 1. trymestrze, jednak nadal mogą się pojawić alarmujące objawy, takie jak:
krwawienie z dróg rodnych,
silne bóle brzucha lub podbrzusza,
wyciek płynu z pochwy (może wskazywać na przedwczesne odpłynięcie wód płodowych),
nagłe zmniejszenie lub brak odczuwania ruchów płodu,
skurcze macicy o stałym nasileniu,
silne objawy infekcji (wysoka gorączka, dreszcze, upławy).
W każdym z opisanych wyżej przypadków należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę lub jechać do szpitala.
Ryzyko poronienia w 2. trymestrze ciąży – co mówią statystyki?
Szacuje się, że dotyczy ono ok. 1–2% wszystkich ciąż. Najczęstszą przyczyną poronienia w 2. trymestrze ciąży są: wady anatomiczne macicy, niewydolność cieśniowo-szyjkowa, zakażenia wewnątrzmaciczne lub ogólnoustrojowe oraz choroby autoimmunologiczne (np. zespół antyfosfolipidowy, toczeń rumieniowaty układowy).
Jak dbać o siebie w 2. trymestrze ciąży?
W trakcie ciąży organizm kobiety potrzebuje więcej energii, dlatego zalecana jest dobrze zbilansowana dieta bogata w: białko, kwas foliowy, żelazo, wapń i witaminy z grupy B. Przyszła mama powinna unikać: surowego mleka, niedogotowanego mięsa, ryb z dużą zawartością rtęci oraz źródeł potencjalnych zakażeń (np. surowych jaj). Musi także dbać o optymalne nawodnienie organizmu.
A co ze sportem? W 2. trymestrze ciąży wskazana jest umiarkowana aktywność fizyczna. Polecane przez medyków są: spacery, pływanie, ćwiczenia oddechowe i joga dla kobiet w ciąży. Regularny ruch poprawia krążenie, zmniejsza obrzęki nóg i poprawia samopoczucie.
Należy także dbać o higienę jamy ustnej, ponieważ zmiany hormonalne sprzyjają stanom zapalnym dziąseł. Wskazane są regularne kontrole stomatologiczne, choć ewentualne leczenie zębów zwykle odkładane jest na okres po porodzie.
Co należy podkreślić – zmiany w wyglądzie przyszłej mamy, takie jak: stopniowy przyrost masy ciała, powiększający się brzuch czy przebarwienia skóry, są naturalną odpowiedzią organizmu na rozwijającą się ciążę.
W 2. trymestrze ciąży macica szybko rośnie, co powoduje widoczne zaokrąglenie brzucha i rozciąganie skóry. Przyrost masy ciała u kobiety w tym okresie wynosi zwykle od 5 do 7 kg i wynika z: rozwoju płodu, łożyska, wzrostu objętości krwi oraz zatrzymania wody w organizmie.
Niepokojące zmiany estetyczne – przebarwienia skóry oraz ciemnienie brodawek sutkowych – są efektem działania hormonów ciążowych i zazwyczaj ustępują po porodzie. Jeśli tak się nie stanie, nie należy się martwić. Współczesna kosmetologia i medycyna estetyczna dysponują technologiami, które pomogą przywrócić skórze dawny wygląd.
Słowem podsumowania: 2. trymestr ciąży to przede wszystkim intensywny rozwój maluszka i czas względnego spokoju dla przyszłej mamy. Co przyniosą kolejne miesiące? Zapraszamy do przeczytania kolejnego artykułu!
