Angina ropna u dzieci – bakteryjne zapalenie gardła i migdałków
Angina u dzieci występuje najczęściej między 4. a 12. rokiem życia. U dzieci poniżej 4. roku życia angina jest rzadka i wynika najczęściej z uogólnionej infekcji wirusowej. Angina u niemowlaka zdarza się sporadycznie, ponieważ infekcje zazwyczaj mają charakter uogólniony.
Jakie są przyczyny anginy? Angina, czyli ostre zapalenie migdałków, najczęściej powodowana jest przez wirusy i wymaga jedynie leczenia objawowego.
Natomiast angina bakteryjna może być spowodowana przez paciorkowce oraz inne bakterie, takie jak Haemophilus influenzae czy pałeczkę błonicy. Z uwagi na charakter towarzyszących objawów, określana jest jako angina ropna.
Angina paciorkowcowa zawsze wymaga leczenia odpowiednimi antybiotykami ze względu na poważne powikłania obejmujące uszkodzenie nerek, stawów a nawet serca.
Przeczytaj również:
Paciorkowiec u dziecka – objawy i leczenie zakażenia paciorkowcem
Ropa w gardle, powiększone migdałki – objawy anginy u dziecka
Ostre zapalenie gardła i migdałków objawia się najczęściej wysoką gorączką z dreszczami. Dziecko skarży się na:
- ból gardła i ból przy połykaniu,
- ból ucha,
- bóle brzucha, nudności.
Dziecko nie chce jeść, jest marudne i płaczliwe
Ma wyraźnie powiększone węzły chłonne szyi, gardło jest czerwone, a migdałki obrzęknięte. Później pojawia się biały nalot na migdałach lub czopy ropne w kryptach migdałków. Angina ropna u dzieci młodszych wywołana przez zakażenie bakteryjne rzadko ograniczone jest do zapalenia gardła, a reakcja zapalna jest uogólniona.
Bardzo rzadko u pacjentów poniżej 3. roku życia stwierdza się typowe naloty na migdałach. U małych dzieci objawy choroby to powiększone węzły chłonne w różnych miejscach ciała, gorączka i ropa w gardle, która może prowokować wymioty. Angina bez gorączki lub przebiegająca z niewysoką temperaturą ciała może to świadczyć o wirusowym zapaleniu gardła. Należy jednak zawsze skonsultować się z lekarzem pediatrą, który na podstawie dokładnego badania oraz wsparcia skalą Centora, ustali odpowiednie rozpoznanie.
Przeczytaj również:
Ból ucha u dziecka – przyczyny i leczenie bolącego ucha u dziecka
Leczenie anginy ropnej u dziecka – antybiotyk na anginę
Jeżeli zaobserwujemy objawy anginy u dziecka, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem pediatrą. Dokładne badanie lekarskie zazwyczaj pozwala na rozpoznanie, czy to angina bakteryjna czy wirusowa. Czasem potrzebne jest wykonanie badania morfologii krwi z rozmazem lub szybkiego testu wykrywającego paciorkowca w gardle.
Testy takie dostępne są w większości aptek oraz przychodniach lekarskich. Są niedrogie i szybko pozwalają na postawienie rozpoznania oraz wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Antybiotyki na anginę należą do grupy penicylin i są bezpieczne dla dzieci w każdym wieku. W przypadku dzieci uczulonych, lekiem z wyboru są cefalosporyny lub makrolidy. Można stosować leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne w celu złagodzenia objawów. W przypadku trudności z oddychaniem może być konieczne stosowanie wziewnych glikokortykosteroidów. Antybiotyki na anginę można podawać dziecku w domu, jednak szczególnie w przypadku małych dzieci często występuje potrzeba leczenia szpitalnego.
Przeczytaj również:
Ból gardła u dziecka – jakie są przyczyny i jak leczyć?
Domowe sposoby na anginę paciorkowcową u dziecka
Podstawą leczenia ropnych migdałów i białego nalotu na gardle u dziecka jest antybiotykoterapia. Jednak co robić, kiedy dziecko ma silny ból gardła? Jak go złagodzić?
Ulgę przy suchym, podrażnionym, bolącym gardle przynoszą ciepłe okłady na okolice szyi i uszu. Ważne jest nawilżenie śluzówki, u starszych dzieci można podawać tabletki do ssania, młodszym należy często podawać płyny.
Sposobem na ból gardła u dziecka powyżej 2. roku życia jest ssanie miodu, który nawilża gardło i działa przeciwbakteryjnie. Małe dzieci można poić herbatką z malin.
W aptekach dostępne są preparaty miejscowo znieczulające, aerozole oraz tabletki do ssania na ból gardła dla dzieci, które można stosować u starszych maluchów. Na anginę ropną pomogą także probiotyki – zarówno dojelitowe jak i stosowane w jamie ustnej w postaci tabletek i sprayu.
Kiedy dziecko ma anginę ropną, skuteczne może się okazać się także płukanie gardła naparami z ziół, takimi jak: rumianek, szałwia, tymianek. Z dzieckiem, które jest chore na anginę i gorączkuje, nie należy wychodzić na spacery. Angina jest chorobą zakaźną i w zależności od etiologii zakaźność trwa nawet do 3 tygodni.
W przypadku anginy paciorkowcowej u dziecka zakaźność trwa jedynie 24 h od rozpoczęcia prawidłowej antybiotykoterapii.
Z dzieckiem można wychodzić na spacery, kiedy przestanie gorączkować i ustąpią objawy. Należy pamiętać, że angina nie wiąże się z zakazem kąpieli i mycia dziecka, a prawidłowa higiena sprzyja leczeniu.
Przeczytaj również:
Płukanie zatok u dziecka – jak i czym płukać nos u dziecka w domu?
Ropień okołomigdałkowy – powikłanie anginy paciorkowcowej
Angina paciorkowcowa, a właściwie każdy typ bakteryjny, może prowadzić do poważnego powikłania, jakim jest powstanie ropnia okołomigdałkowego. Powstanie ropnia objawia się nawrotem wysokiej gorączki u dziecka, silnym bólem gardła i problemami z połykaniem. W gardle widoczne jest jednostronne uwypuklenia, niekiedy na szczycie prześwitujące na żółto.
Ropień okołomigdałkowy wymaga intensywnej antybiotykoterapii oraz nacięcia w celu ewakuacji treści ropnej.
Angina paciorkowcowa jest niebezpieczna, ponieważ nieleczona może dawać powikłania ogólnoustrojowe o charakterze reumatycznym, obejmujące uszkodzenie nerek, stawów i serca.
Przeczytaj również:
Powiększone migdałki u dziecka – jakie są przyczyny, objawy, skutki i jak leczyć?
Co nowego w zaleceniach i epidemiologii
Po pandemii COVID-19 w Europie opisano fale wzrostów zakażeń paciorkowcem grupy A (GAS), w tym ciężkich postaci (iGAS). WHO/Europa i ECDC sygnalizowały to już w sezonie 2022/2023, a czujność kliniczna nadal jest zalecana, zwłaszcza u dzieci.
W większości przypadków ból gardła jest wirusowy i nie wymaga antybiotyku. Strategią „antybiotyk tylko po potwierdzeniu” kierują m.in. wytyczne NICE (UK).
Przeczytaj również:
Antybiotyk na zapalenie oskrzeli – kiedy jest potrzebny i jaki wybrać dla dziecka i dorosłych?
Diagnostyka: szybciej i precyzyjniej
Standardem w gabinecie są szybkie testy antygenowe (RADT). U dzieci z objawami, gdy RADT jest ujemny, amerykańskie wytyczne zalecają potwierdzenie posiewem wymazu z gardła, by nie przeoczyć zakażenia GAS.
Pojawiły się też błyskawiczne testy molekularne (NAAT) – mają wyższą czułość niż RADT i skracają czas decyzji o leczeniu, co ogranicza nadużywanie antybiotyków.
Leczenie: krócej, ale skutecznie
Penicylina fenoksymetylowa (penicylina V) pozostaje lekiem pierwszego wyboru. Brytyjskie wytyczne dopuszczają 5–10-dniowy kurs. Pięć dni zwykle wystarcza do ustąpienia objawów, a 10 dni zwiększa szansę eradykacji (całkowitego usunięcia) bakterii. Co ważne, dawkowanie 2 razy dziennie może być równie skuteczne jak 3–4 razy dziennie – ułatwia to przestrzeganie terapii.
Antybiotyki zarezerwuj dla zakażeń potwierdzonych/testowo prawdopodobnych. Ból i gorączkę łagodzimy paracetamolem lub ibuprofenem, nawadniamy i gwarantujemy dziecku odpoczynek – to trzon postępowania objawowego.
Przeczytaj również:
Surfaktanty – czym są? Kiedy podaje się dzieciom surfaktanty?
Na co zwrócić uwagę?
Szybkie pogorszenie stanu, trudności z oddychaniem, sztywność karku, wysypka, odmawianie picia czy objawy odwodnienia wymagają pilnej konsultacji. W sezonach wzmożonej aktywności GAS lekarze zwracają szczególną uwagę na powikłania iGAS.
Przeczytaj również:
Paracetamol dla dzieci – jaka dawka, po jakim czasie działa, czy jest bezpieczny?
Najczęstsze pytania
Czy każde „białe naloty” oznaczają anginę paciorkowcową?
Nie. Naloty mogą wystąpić także przy infekcjach wirusowych. Potrzebny jest test lub posiew.
Czy dziecko musi brać antybiotyk pełne 10 dni?
Nie zawsze. W UK akceptuje się 5–10 dni penicyliny V. wybór długości zależy od celu (ustąpienie objawów vs. eradykacja) i oceny lekarza.
Czy szybkie testy są wiarygodne?
RADT są szybkie, ale mniej czułe niż testy molekularne. Ujemny wynik RADT u dziecka często potwierdza się posiewem. NAAT zwiększają wykrywalność.
Kiedy dziecko może wrócić do przedszkola/szkoły?
Po 24 h skutecznej antybiotykoterapii i ustąpieniu gorączki większość dzieci przestaje być zakaźna. decyzję podejmuje lekarz zgodnie z lokalnymi zaleceniami.
Współpraca: redakcja Mamazone.pl
