Cięcie cesarskie – co to jest?
Cesarskie cięcie to operacja, podczas której nacina się powłoki brzuszne oraz macicę kobiety, a następnie wyjmuje się z jej wnętrza noworodka. CC jest najczęściej wykonywaną operacją położniczą.
Wbrew pozorom cesarka niesie ze sobą więcej zagrożeń niż poród siłami natury, wzrasta m.in. ryzyko rozwinięcia się infekcji, częściej dochodzi do groźnych krwotoków, musisz się też liczyć z dotkliwszym bólem niż po porodzie naturalnym, dłuższym pobytem w szpitalu i wydłużonym połogiem.
Nie bez znaczenia jest także wpływ cesarskiego cięcia na twoje następne ciąże i porody: z każdą operacją zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia w kolejnej ciąży komplikacji, takich jak np. łożysko przodujące. Czasem jednak cesarka jest zabiegiem niezbędnym.
Przeczytaj również:
Poród lotosowy – co to jest, jak przebiega, zalety, opinie
Planowanie cesarskiego cięcia – jakie są wskazania do cięcia cesarskiego?
Może się zdarzyć, że lekarz zdecyduje o cesarskim cięciu na długo przed porodem. Wskazania do wykonania cięcia cesarskiego (określone przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne) występują wtedy, gdy:
- Przeszłaś już jedno cesarskie cięcie. Każda operacja pozostawia blizny na macicy – wysiłek związany z porodem naturalnym mógłby doprowadzić do ich pęknięcia.
- Miałaś inną operację macicy, np. usunięcie mięśniaków.
- Twoje dziecko jest wyjątkowo duże. Makrosomia płodu może dotyczyć twojego dziecka, jeżeli np. chorujesz na cukrzycę.
- Jesteś w ciąży mnogiej. Chociaż niektóre bliźnięta przychodzą na świat drogą naturalną, to już wieloraczki częściej rodzą się przez cesarskie cięcie.
- Dziecko nie przyjęło właściwej pozycji. Cesarkę wykonuje się w przypadkach poprzecznego albo pośladkowego ułożenia płodu.
- Masz łożysko przodujące. O takim łożysku mówi się wtedy, gdy częściowo lub całkowicie zasłania ono ujście szyjki macicy i uniemożliwia poród naturalny.
Przeczytaj również:
Poród bez bólu – czy to w ogóle możliwe?
Czy drobna budowa ciała jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?
Im masz szersze biodra, tym łatwiej urodzisz naturalnie. Nie sugeruj się jednak swoją drobną budową i tym, co widzisz w lustrze, ponieważ szerokość miednicy nie musi być proporcjonalna do twojego wzrostu.
Lekarz podczas badania USG oceni, czy jesteś w stanie urodzić siłami natury, czy też konieczne będzie cesarskie cięcie.
Przeczytaj również:
Fazy porodu – co dzieje się podczas pierwszej, drugiej i trzeciej fazy porodu?
Czy jeśli mama ciężarnej miała cesarskie cięcie, ją również to czeka?
Nie ma żadnych podstaw, by sądzić, że cesarskie cięcie u matki w jakikolwiek sposób determinuje przeprowadzenie tej operacji u córki.
Oczywiście, możesz mieć cesarskie cięcie, jeśli wystąpią u ciebie podobne powikłania ciążowe utrudniające poród naturalny, jak u twojej mamy, czyli: jesteś w ciąży z wieloraczkami, dziecko jest wyjątkowo duże, przyjęło niewłaściwą pozycję albo pojawiły się problemy z łożyskiem.
Cesarka w sytuacji awaryjnej
Wykonanie cesarki może też okazać się konieczne niemal w ostatniej chwili. Tak się stanie, jeśli:
- szyjka macicy przestanie się rozwierać, skurcze porodowe ustaną, a dziecko zatrzyma się w kanale rodnym;
- doszło do wypadnięcia pępowiny. Istnieje wówczas ryzyko, że dziecko zostanie odcięte od dostaw tlenu;
- łożysko zaczęło się odklejać od ściany macicy – dziecko traci dopływ tlenu;
- cierpisz na opryszczkę narządów płciowych – cesarskie cięcie zmniejsza ryzyko zarażenia dziecka.
Jak się przygotować do cięcia cesarskiego?
Do szpitala możesz trafić już na dzień przed operacją albo dokładnie w zaplanowanym terminie. Na poród przez cesarskie cięcie powinnaś zabrać ze sobą:
- dowód osobisty,
- skierowanie,
- zaświadczenie o ubezpieczeniu,
- kartę ciąży,
- aktualne wyniki badań,
- rzeczy dla siebie i dziecka.
Pamiętaj, że ostatni posiłek w dniu poprzedzającym cesarkę możesz zjeść o godzinie 18.00, od północy nie wolno ci również przyjmować płynów. Pomyśl też o samodzielnym ogoleniu miejsc, w których będzie wykonywane nacięcie – w innym wypadku włosy łonowe usunie ci pielęgniarka.
Przeczytaj również:
Poród przedwczesny – jakie są jego przyczyny i objawy?
Poród przez cesarskie cięcie – lista rzeczy do szpitala dla mamy
- Dokumenty (dowód osobisty albo prawo jazdy, karta ciąży, wyniki badań).
- Przybory toaletowe (szczoteczka do zębów, kosmetyki, szczotka do włosów, akcesoria do włosów, makijażu).
- Telefon i listę osób, które będziesz chciała powiadomić o narodzinach swojego dziecka.
- Pidżama (najlepiej rozpinana z przodu koszula nocna), szlafrok, bielizna, skarpetki, kapcie.
- Wygodny stanik. Nawet jeśli nie zamierzasz karmić piersią, twój biust za sprawą nawału mlecznego w pierwszych dniach po porodzie będzie powiększony i wrażliwy na dotyk. Dobrze też mieć przy sobie wkładki laktacyjne, które będą wchłaniały wyciekające mleko.
- Podpaski poporodowe. Także po cesarskim cięciu będziesz krwawić z dróg rodnych. Zapas chłonnych podpasek powinien też czekać na ciebie w domu.
- Przekąski. Owoce, krakersy, orzechy – po porodzie może dokuczać ci wilczy głód.
- Poradnik na temat opieki nad noworodkiem – rozwieje twoje wątpliwości i wypełni czas.
- Zegarek.
- Ubranie na powrót do domu – pamiętaj, że kilka dni po porodzie wciąż możesz wyglądać jak w szóstym miesiącu ciąży!
Przeczytaj również:
Wyprawka dla noworodka – lista rzeczy
Poród przez cesarskie cięcie – lista rzeczy do szpitala dla dziecka
- Fotelik samochodowy dla niemowlęcia – wcześniej dowiedz się, jak prawidłowo układać dziecko w foteliku.
- Pieluchy tetrowe.
- Pampersy (pieluchy jednorazowe).
- Ubranka na pobyt w szpitalu (dwie bawełniane czapeczki, trzy pajacyki, trzy bawełniane koszulki, dwa kaftaniki, skarpetki, rożek, ciepła czapeczka).
- Ubranka na powrót do domu.
- Kocyk, w który będziesz mogła dodatkowo owinąć dziecko na czas powrotu do domu.
- Kosmetyki (oliwka, mydełko, krem do pupy, 70-procentowy spirytus do pielęgnacji pępka, waciki).
Poród przez cesarskie cięcie – lista rzeczy do szpitala dla taty
- Kamera, aparat fotograficzny, baterie.
- Przybory toaletowe.
- Wygodne buty i ubranie na zmianę.
- Książka, przekąski.
Poród przez cięcie cesarskie – czego nie zabierać do szpitala?
- Wartościowych przedmiotów, gotówki.
- Biżuterii.
- Leków. Jeśli przyjmujesz jakieś leki, najpierw poinformuj o tym lekarza.
Przeczytaj również:
Znieczulenie podpajęczynówkowe – jak wygląda, kiedy się je podaje, skutki uboczne, powikłania
Cesarskie cięcie – co się dzieje przed zabiegiem?
Na krótko przed zabiegiem zostaniesz podłączona do aparatu KTG, pielęgniarka założy ci wenflon i podłączy kroplówkę. W odpowiedniej, szpitalnej koszuli, po wykonaniu pomiaru ciśnienia krwi i zmierzeniu temperatury zostaniesz zaprowadzona na salę operacyjną. Anestezjolog, który będzie czuwał nad tobą od początku do końca operacji, poda ci znieczulenie – zacznie ono działać już po chwili. Jeśli cesarka była planowana, prawdopodobnie pozostaniesz przytomna, a bezpośrednio po pojawieniu się dziecka na świecie będziesz mogła je zobaczyć. Gdyby jednak o cesarskim cięciu zdecydowano nagle, najprawdopodobniej będziesz miała znieczulenie ogólne.
Przeczytaj również:
Zespół aspiracji smółki – przyczyny, objawy, sposoby leczenia
Czy podczas cc ojciec dziecka może być przy rodzącej?
Ojciec dziecka zazwyczaj może towarzyszyć kobiecie jeszcze w drodze na salę operacyjną – bardzo ważne będzie dla ciebie jego wsparcie, ale także praktyczna pomoc, jak przeniesienie rzeczy osobistych. Rzadko się zdarza natomiast, by partnerom rodzących pozwalano na przebywanie na sali podczas operacji (przynajmniej w szpitalach państwowych), zwłaszcza jeśli decyzja o niej zapada w ostatniej chwili. Dowiedz się wcześniej, czy w wybranym przez ciebie szpitalu istnieje taka możliwość.
Przebieg cesarskiego cięcia
Cała operacja trwa krótka, bo zaledwie około 30 minut. Jeśli pozostaniesz świadoma, będziesz mogła informować lekarzy o wszelkich niedogodnościach, jak np.:
- nagłe osłabienie,
- zawroty głowy,
- wrażenie powracającego czucia.
Lekarz najpierw przemyje skórę środkami antyseptycznymi, a następnie wykona nacięcie (poprzeczne, około 10–15 cm nad linią bikini), przetnie powłoki brzuszne i macicę, by wreszcie wyjąć dziecko. Jedyne, co możesz poczuć, to delikatny dotyk i lekkie szarpnięcie podczas wydobywania noworodka. Po pojawieniu się malucha na świecie zobaczysz go tylko przez chwilę, zaraz potem dziecko trafi do pediatry, który będzie je badał i mierzył, a tobie w tym czasie lekarze zaczną zszywać brzuch.
Przebieg cc – wypowiedź położnika
Zdaniem eksperta
Kobieta nie zawsze ma możliwość przygotowania się do cesarskiego cięcia. Taka możliwość istnieje tylko wtedy, gdy operacja przeprowadzana jest w wyznaczonym wcześniej terminie. Pacjentka powinna przyjść wówczas na zabieg na czczo (nie spożywać żadnych posiłków ani płynów na 6 godzin przed operacją). Następnie po przygotowaniu anestezjologicznym kobieta zostaje przewieziona na salę operacyjną, czasem też goli się jej owłosienie łonowe i przeprowadza lewatywę. Później kobiecie zostaje założony cewnik i po podaniu znieczulenia rozpoczyna się operacja.
Rodzaj znieczulenia zależy m.in. od nagłości wskazań do cięcia cesarskiego oraz stanu zdrowia rodzącej. Możliwe są trzy rodzaje znieczulenia: znieczulenie ogólne to tzw. narkoza. Znieczulenie podpajęczynówkowe polega na podaniu leku znieczulającego za pomocą cienkiej igły do tzw. worka oponowego w okolicy lędźwiowej. Efekt utrzymuje się około 2–3 godziny. Znieczulenie zewnątrzoponowe zaś działa od 15 do 20 godzin, a środek znieczulający podaje się przez cewnik do kanału kręgowego nad oponę twardą w odcinku lędźwiowym.
Operacja trwa zwykle od pół do półtorej godziny. Przeprowadza ją najczęściej dwóch położników w asyście anestezjologa. Cięcie może zostać wykonane podłużnie, wzdłuż tzw. linii białej, lub poprzecznie, tuż nad spojeniem łonowym. Skalpelem nacina się powłoki brzuszne, następnie otwiera się macicę, nacinając ją w dolnym odcinku, i wydobywa dziecko – to jest najszybsza część operacji. Po wydobyciu dziecka lekarz wyjmuje z macicy łożysko, a następnie zszywa powłoki brzuszne kobiety. Ta część operacji trwa około 40–50 minut.
Jak się możesz czuć po cięciu cesarskim ?
Kiedy twoje dziecko zostanie zabrane na oddział noworodkowy, ty trafisz na salę pooperacyjną, na której możesz zostać nawet kilkanaście godzin. Tam zaopiekują się tobą pielęgniarki, dostaniesz też silne leki przeciwbólowe. Spodziewaj się następujących dolegliwości:
- ogólne osłabienie,
- drżenie ciała,
- ból głowy,
- wymioty (po narkozie),
- ból rany po nacięciu – jeśli ból jest wyjątkowo silny albo wręcz narasta, koniecznie powiedz o tym lekarzowi lub pielęgniarce.
W sali pooperacyjnej prawdopodobnie będzie już mogła dołączyć do ciebie jedna bliska ci osoba.
Przeczytaj również:
Cewnik Foleya – do czego służy i kiedy się go stosuje?
Czy po cesarskim cięciu kolejne dziecko można rodzić naturalnie?
Twoje szanse na poród naturalny po przebytym cesarskim cięciu są większe, gdy:
- miałaś tylko jedno cesarskie cięcie,
- nie przechodziłaś innej operacji macicy,
- nigdy nie pękła ci macica,
- twoja miednica jest na tyle duża, że poród naturalny może odbyć się bez problemów.
Jakich powikłań możesz się spodziewać, jeśli po cesarskim cięciu zdecydujesz się na poród naturalny?
Przeczytaj również:
Ból żołądka w ciąży – przyczyny i sposoby na bolesne skurcze żołądka
Co zyskujesz, rodząc naturalnie po przebytym wcześniej cesarskim cięciu?
Korzyści płynących z porodu naturalnego jest wiele:
- szybciej i sprawniej dochodzisz do siebie po porodzie,
- spada ryzyko wystąpienia groźnego krwawienia,
- spada ryzyko wdania się infekcji,
- każde kolejne cesarskie cięcie to większe ryzyko wystąpienia komplikacji podczas następnej ciąży (np. łożyska przodującego).
W jakim czasie po cc można zajść w kolejną ciążę?
Lekarze zalecają, by z kolejną ciążą wstrzymać się co najmniej przez 18–23 miesiące. Ten czas pozwoli ci wrócić do formy po poważnej operacji, jaką jest cesarskie cięcie.
Kobiety, które zachodzą w ciążę wcześniej niż przed upływem półtora roku, są bardziej narażone na takie komplikacje, jak rozerwanie macicy, przedwczesny poród czy urodzenia dziecka o zbyt niskiej wadze.
Przeczytaj również:
Poród przedwczesny – jakie są jego przyczyny i objawy?
Najnowsze spojrzenie na cesarskie cięcie
Współczesne porody przez cesarskie cięcie to już nie tylko kwestia wyboru lub nagłej sytuacji – coraz częściej pojawiają się nowe procedury, standardy i wyzwania, zwłaszcza w Europie. Warto przyjrzeć się trzem kluczowym aspektom: trendom statystycznym, nowoczesnym metodom postępowania oraz najczęściej zadawanym pytaniom przez przyszłe mamy.
Przeczytaj również:
Blizna po cesarskim cięciu – jak wygląda, jak o nią dbać?
Trendy i dane europejskie
W krajach europejskich obserwuje się znaczące zróżnicowanie w odsetku porodów przez cesarskie cięcie – w niektórych państwach sięga on ponad 40%, podczas gdy w innych jest znacznie niższy. Przykładowo, w Polsce – blisko 55%; w Grecji ok. 48,6%. Badania pokazują także, że w Europie Północnej odsetek może być niższy (ok. 16,9 %), a w Europie Południowej – sięgać ok. 43,6%.
To oznacza, że choć cesarka jest często ratunkiem, to zakres jej stosowania nie zawsze jest klarownie uzasadniony.
Przeczytaj również:
Dieta po cesarce – co jeść i czego unikać w diecie po porodzie?
Nowoczesne metody – co się zmienia?
W ostatnich latach opracowano nowe wytyczne dla procedur anestezjologicznych, opieki pooperacyjnej i strategii minimalizacji bólu. Na przykład grupa European Society of Regional Anaesthesia and Pain Therapy (ESRA) w ramach programu PROSPECT opublikowała zaktualizowane rekomendacje dotyczące planowanych cesarek.
Również sposób przygotowania i opieki po porodzie wkracza do położnictwa: szybkie pionizowanie mamy, wcześniejsze karmienie, lepsze zarządzanie bólem.
Ciekawostki
Technika nacięcia skórnego znana jako nacięcie Joela‑Cohena w porównaniu z klasycznym cięciem Pfannenstiela wykazała w badaniach: krótszy czas operacji, mniejsze krwawienie i szybszą rekonwalescencję.
Dobrze jest zapytać lekarza, jaką techniką i protokołem posługiwać się będzie szpital – czy np. wspierana jest aktywność już w pierwszych godzinach po zabiegu, czy dostępna jest opieka okołoporodowa (mama–dziecko) bez umieszczania mamy w sali ogólnej – to mogą być istotne elementy komfortu i szybszego powrotu do formy.
Wśród migrantów w Europie odnotowuje się różne wskaźniki porodów cesarskich – niektóre badania sugerują, że kobiety migrantki częściej kończą poród cesarką niż kobiety urodzone w kraju – co może wynikać z barier językowych, opieki prenatalnej i innych czynników.
Przeczytaj również:
Karmienie butelką – jak robić to dobrze?
Najczęściej zadawane pytania
Pytanie 1: Czy mogę rodzić naturalnie po wcześniejszej cesarce?
Tak – w wielu przypadkach możliwa jest tzw. VBAC (vaginal birth after cesarean) – jednak decyzję podejmuje lekarz i zależy ona od wielu czynników: rodzaju wcześniejszego nacięcia, stanu macicy, czasu, który upłynął od poprzedniego porodu itp.
Pytanie 2: Czy cesarskie cięcie wpływa na karmienie piersią i kontakt skóra do skóry z dzieckiem?
Choć czasem start może być nieco wolniejszy, w nowoczesnych szpitalach kontakt skóra do skóry oraz pierwsze karmienie są możliwe już w sali pooperacyjnej. Warto zapytać o protokół szpitalny.
Pytanie 3: Jak wygląda rekonwalescencja po cesarce?
Rekonwalescencja trwa dłużej niż po porodzie naturalnym – jednak nowoczesne metody (jak szybka pionizacja, optymalne zarządzanie bólem) sprawiają, że wiele mam wstaje już kilka godzin po operacji i wypis może nastąpić w ciągu 2–4 dni.
Pytanie 4: Czy cesarskie cięcie może mieć wpływ na kolejną ciążę?
Tak – nacięcie macicy pozostawia bliznę, co może zwiększać ryzyko np. łożyska przodującego lub pęknięcia macicy w kolejnej ciąży. Współczesne standardy uwzględniają to ryzyko i omawiają je podczas planowania następnych porodów.
Pytanie 5: Czy zawsze cesarka jest konieczna, jeśli lekarz ją proponuje?
Nie zawsze. Ważne jest, aby lekarz wyjaśnił wskazania – czy jest to planowana kolejna cesarka, chirurgiczna sytuacja nagła, czy kwestia życzenia pacjentki.
