Zabieg Credego – co to jest, czy jest konieczny, czy ma skutki uboczne?

Co to jest zabieg Credego?

Zabieg Credego to okołoporodowa procedura, która ma na celu profilaktykę rzeżączkowego zapalenia spojówek u noworodków. Polega na zakraplaniu oczu roztworem azotanu srebra. Można podać dospojówkowo maść tetracyklinową lub maść etrytromycynową.

Zabieg Credego jest stosowany od blisko 200 lat. Pierwotnie polegał na jednorazowym zakraplaniu oczu noworodkom 2 proc. lub 1 proc. roztworem azotanu srebra. Obecnie, jak podaliśmy wyżej, zabieg ten można stosować z pewną modyfikacją – zamiast azotanu srebra można podać dospojówkowo 1 proc. maść tetracyklinową lub 0,5 proc. maść etrytromycynową. Badania wykazały jednakową skuteczność każdego z tych trzech preparatów w zapobieganiu rzeżączkowemu zapaleniu spojówek u noworodków.

Zabieg Credego powinien wykonywany u wszystkich noworodków urodzonych siłami natury i należy do standardów opieki okołoporodowej. Do podstawowych działań mających na celu opiekę nad noworodkiem i ocenę jego stanu po porodzie oprócz zabiego Credego należą także: odpępnienie, ocena stanu ogólnego w skali Apgar w 1. i 5. minucie życia, pomiary ciała oraz umacnianie więzi między matką a dzieckiem.

Zabieg Credego – powikłania. Czy jest szkodliwy?

Zapalenie spojówek u dziecka spowodowane przez zakażenie dwoinką rzeżączki jest zapaleniem rzadkim, ale związanym z bardzo dużym ryzykiem ciężkiego przebiegu i poważnych powikłań – zaburzeń widzenia lub ślepoty. Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych zabieg Credego i działań niepożądanych jest bardzo niskie.

Powikłania zabiegu Credego są rzadkie i bardzo szybko przemijają. Należą do nich:

• odczynowe zapalenie spojówek czy chemiczne zapalenie spojówek, polegające na podrażnieniu spojówek, które mija do 24 godzin od wystąpienia i nie powoduje żadnych poważnych następstw;
• zapalenie spojówek inne niż rzeżączkowe, wynikające z nieprzestrzegania zasad aseptyki podczas zabiegu.

Odmowa zabiegu Credego może mieć o wiele gorsze skutki niż jego przeprowadzenie.

Dlaczego zabieg Credego po cc i porodzie naturalnym jest wskazany?

Przy zapaleniu spojówek u noworodków największe ryzyko zdrowotne wiąże się z wystąpieniem potencjalnych powikłań. Zapalenie spojówek spowodowane przez dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae) występuje rzadko, jednak jest ono najbardziej niebezpieczne i poważne w skutkach ze wszystkich zapaleń spojówek (na przykład o etiologii wirusowej czy chlamydiowej). Nieleczone rzeżączkowe zapalenie spojówek lub zapalenie o ciężkim przebiegu może prowadzić do poważnych zmian w rogówce – owrzodzenia, zapalenia gałki ocznej czy perforacji rogówki – z jej następczym bliznowaceniem i pogorszeniem widzenia, a nawet do ślepoty. Do zakażenia dwoinką rzeżączki dochodzi podczas porodu naturalnego, gdy matka jest nosicielką.

To też może Cię zainteresować: Rzeżączka – przyczyny, objawy i leczenie

Objawy rzeżączkowego zapalenie spojówek u dziecka to znaczny obrzęk powiek (nierzadko uniemożliwiający otwieranie oczu) oraz obfita wydzielina ropna w kolorze żółtawym lub żółto-zielonym. Dodatkowo występuje przekrwienie spojówek. Progres zmian i objawów jest bardzo szybki. Ponadto rzeżączkowemu zapaleniu spojówek u noworodków mogą towarzyszyć objawy ogólne, takie jak zapalenie płuc, zapalenie ucha, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy infekcyjne zapalenie stawów.

Przy podejrzeniu zapalenia spojówek o etiologii rzeżączkowej bezwzględnie wskazany jest posiew z worka spojówkowego oraz antybiogram. W każdym przypadku należy również wykonać badanie drożności dróg łzowych, celem wykluczenia wynikającego z powyższego, zapalenia woreczka łzowego.

Leczenie wymaga hospitalizacji – polega na antybiotykoterapii dożylnej i miejscowej oraz na odpowiednim usuwaniu wydzieliny ropnej z worka spojówkowego. Odpowiednio wczesne wykrycie zakażenia rzeżączką u matki będącej w ciąży oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwala zapobiec rozwojowi infekcji u dziecka.

Drugą linią profilaktyki jest zabieg Credego u noworodka. Po cięciu cesarskim ryzyko zapalenia spojówek jest mniejsze niż w przypadku porodu naturalnego, jednak uznaje się, iż nie zwalnia ono z konieczności przeprowadzania zabiegu Credego.

Inne rodzaje zapalenia spojówek u noworodków

U noworodków mogą występować inne rodzaje zapaleń spojówek, które trzeba wziąć pod uwagę przy diagnostyce różnicowej rzeżączkowego zapalenia spojówek.

• Opryszczkowe zapalenie spojówek – obecnie występuje coraz rzadziej. Manifestuje się pęcherzykami na wewnętrznej stronie powiek, surowiczą wydzieliną, przekrwieniem spojówek oraz znacznym obrzękiem powiek. Objawy pojawiają się między 5 a 12 dniem po porodzie. Wskazana jest wizyta u okulisty w celu wykluczenia owrzodzenia rogówki. W leczeniu stosuje się leki przeciwwirusowe w postaci kropli lub maści.
• Bakteryjne zapalenie spojówek (inne niż rzeżączkowe) jest łagodniejsze w przebiegu. Często ulega samowyleczeniu, a objawy z reguły nie trwają dłużej niż 5–7 dni. Włączenie antybiotyku w postaci maści lub kropli skraca okres objawowy.
• Chlamydiowe zapalenie spojówek u noworodków występuje zazwyczaj od 5 dnia po porodzie. Objawami przypomina infekcję bakteryjną, jednak w tym przypadku ma ono charakter przewlekły i wymaga konsultacji okulistycznej, a włączenie miejscowych antybiotyków jest niezbędne. Dość często współwystępują objawy ogólne, takie jak zapalenie gardła, krtani czy uszu.