Grypa u dziecka – objawy, leczenie, domowe sposoby, powikłania

Wirus grypy – grypa A i grypa B

Grypa to choroba wirusowa – wywołują ją wirusy grypy, należące do rodziny ortomyksowirusów. Wyróżnia się kilka rodzajów tych drobnoustrojów: grypę u ludzi najczęściej wywołują wirus grypy typu A oraz wirus grypy typu B i to właśnie te rodzaje wirusów grypy odpowiadają za występowanie najcięższych postaci tej choroby oraz za epidemie grypy.

Ludzie zarażać się mogą również trzecim typem wirusa grypy – wirusem typu C – który, spośród wszystkich wymienionych rodzajów wirusa, doprowadza do najłagodniejszego przebiegu grypy.

Grypa – jak można się zarazić?

Wirusy grypy, niestety, bardzo łatwo przenoszą się pomiędzy ludźmi – tą infekcją wirusową pacjenci zarażają się drogą kropelkową. Pacjenci mogą się zarazić poprzez bezpośredni kontakt z chorym na grypę, ale i możliwe jest wystąpienie tej choroby na skutek kontaktu z zanieczyszczonymi wirusami grypy przedmiotami.

Grypa jest wysoce zakaźna i właśnie dlatego w sytuacji, kiedy pacjent zachoruje na nią, powinien pozostać w domu. Szczególnie dotyczy to najmłodszych – w sytuacji, kiedy dziecko ma grypę, rodzice zdecydowanie powinni podjąć decyzję o pozostawieniu go w domu.

Posyłanie dziecka z grypą do przedszkola czy szkoły stwarza bowiem nie tylko zagrożenie dla samego chorującego (powikłania grypy są bardzo poważne), ale i dla pozostałych dzieci.

Przeczytaj również:

Grypa żołądkowa u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie jelitówki u dzieci

Ile trwa grypa? Ile dni w domu powinno zostać dziecko?

To, ile dni w domu przy grypie powinno przebywać dziecko zależy od nasilenia jej objawów i ogólnego stanu malucha. Czas ten nie powinien być krótszy niż tydzień.

Okres inkubacji wirusa grypy trwa około dwóch tygodni od momentu, w którym drobnoustroje dostaną się do organizmu dziecka. Po tym czasie zwykle pojawiają się pierwsze objawy grypy, jednak już wcześniej maluch może zarażać.

Początek grypy na charakter ostry. Pierwsze objawy występują nagle i są silnie wyrażone. W ciągu trzech dni od wystąpienia symptomów zakaźność jest bardzo wysoka, najlepiej maksymalnie ograniczyć kontakt chorego z innymi dziećmi.

Po ustąpieniu fazy ostrej u dziecka przez kilka do kilkunastu dni może utrzymywać się suchy kaszel. Po grypie maluch może być także osłabiony.

Przeczytaj również:

Ebilfumin – zastosowanie. Po jakim czasie działa? Skutki uboczne

Objawy grypy u dziecka – jak rozpoznać grypę?

Zazwyczaj wystąpienie grypy u dziecka ciężko jest przeoczyć – dolegliwości są dość charakterystyczne. Do objawów grypy zaliczane są bowiem:

• wysoka gorączka (przy grypie gorączka u dziecka może przekroczyć 40 stopni Celsjusza),
• bóle głowy,
• bóle mięśni i stawów,
• dreszcze,
• poczucie ogólnego rozbicia,
• nudności i wymioty,
• ból gardła.

W przebiegu grypy kaszel u dziecka jest suchy. Dodatkowo u malucha pojawia się znaczne zmniejszenie apetytu.

Grypa czy przeziębienie – jak odróżnić?

Teoretycznie, jeśli to grypa, objawy są łatwo rozpoznawalne, w praktyce jednak podobne dolegliwości, np. kaszel czy gorączka, wystąpić mogą w zupełnie innych schorzeniach, takich jak np. przeziębienie. Jak więc można odróżniać od siebie te choroby?

Na grypę wskazywać może wyjątkowo złe samopoczucie pacjenta. Grypa u dziecka prowadzi do znacznego wyczerpania i zmęczenia – dziecko z grypą, które wcześniej było wciąż chętne do zabawy, podczas infekcji może chcieć jedynie leżeć w łóżku. Uwagę należy zwrócić również na temperaturę – w przypadku przeziębienia gorączka może oczywiście występować, aczkolwiek typowo infekcja ta prowadzi do mniejszego stopnia podwyższenia temperatury ciała (sięgającego około 37–38 stopni Celsjusza).

Aby przekonać się czy dziecko ma grypę, czy przeziębienie, należy zwrócić uwagę, czy:

• pacjent ma bóle głowy: typowo pojawiają się one w przebiegu grypy i mogą mieć znaczne nasilenie, w przypadku przeziębienia bóle głowy – jeżeli się pojawiają – to zwykle mają niewielkie nasilenie,
• pacjent ma katar: dolegliwość ta jest bardziej typowa dla łagodniejszego przeziębienia.

W diagnostyce grypy możliwe jest pobieranie od pacjentów materiału do badań (np. wydzieliny z gardła), dzięki którym istniałaby możliwość stwierdzenia, czy pacjent rzeczywiście zarażony jest wirusem grypy. Takie postępowanie nie jest jednak rutynowe – badania na grypę wykonuje się w szczególnych sytuacjach, np. u chorych hospitalizowanych. Zazwyczaj rozpoznanie grypy stawiane jest na podstawie istnienia u pacjenta typowych dla tej infekcji wirusowej objawów.

Przeczytaj również:

Wirus paragrypy – czym jest i jak długo trwa choroba?

Powikłania po grypie – czy grypa jest niebezpieczna dla dziecka?

Typowo grypa i jej objawy ustępują – nawet całkowicie samoistnie – w ciągu 3–7 dni od zachorowania. Nie oznacza to jednak, że choroba ta jest niegroźna – wśród bardziej wrażliwych pacjentów (m.in. u dzieci i u osób w wieku podeszłym) istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań grypy. Wyróżnia się wśród nich bardzo dużo różnych patologii, najczęściej jako możliwe powikłania po grypie wymienia się:

• zapalenie płuc,
• zapalenie zatok,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Prawidłowo prowadzone leczenie grypy u dziecka zmniejsza ryzyko wystąpienia tego typu skutków ubocznych.

Grypa – leczenie – jak walczyć z grypą u dziecka?

Antybiotyk na grypę, w związku z tym, że jest to choroba wirusowa, nie jest stosowany. W leczeniu najistotniejsze jest postępowanie objawowe, polegające na podawaniu choremu przede wszystkim leków przeciwgorączkowych czy przeciwkaszlowych. Oczywiście możliwe jest zastosowanie u dziecka dostępnych bez recepty preparatów, aczkolwiek najkorzystniej jest najpierw odwiedzić lekarza i kierować się uzyskanymi od niego zaleceniami.

Taka sytuacja wynika z tego, iż u dzieci nie można stosować niektórych leków na gorączkę – mowa tutaj o kwasie acetylosalicylowym (aspirynie). Dozwolone u maluchów leki zbijające temperaturę (np. paracetamol czy ibuprofen) dawkuje się z kolei zdecydowanie inaczej niż u osób dorosłych, zwykle dawkę przelicza się w odniesieniu do masy ciała – to właśnie z tego względu najkorzystniej byłoby, gdyby zostały one ustalone przez lekarza.

W leczeniu grypy wykorzystywany jest pewien specyficzny lek – oseltamiwir – który jest skierowany bezpośrednio przeciwko wirusom grypy. Preparat ten podaje się jednak głównie u tych chorych, u których istnieje największe ryzyko wystąpienia powikłań grypy (dotyczy to np. osób z zaburzeniami odporności), oprócz tego leczenie oseltamiwirem rozpocząć można w ciągu maksymalnie 2 dni od zachorowania na grypę.

Przeczytaj również:

Ból brzucha u dziecka w okolicy pępka

Domowe metody na grypę u dzieci

Kiedy dziecko choruje na grypę, rodzice powinni pamiętać o kilku aspektach. Po pierwsze – maluch powinien po prostu odpoczywać. Zdecydowanie należy pozostawić go w domu. Ważne jest również o dbanie o nawodnienie dziecka – przez gorączkę tracić może ono znaczne ilości płynów, co w krótkim nawet czasie może doprowadzić do odwodnienia.

W czasie leczenia grypy u dziecka w domu warto podawać mu do picia herbatki z sokiem malinowym czy miodem i cytryną. Pomóc może też syrop z czosnku lub z cebuli.

Warto również pamiętać o tym, aby regularnie wietrzyć pokój, w którym odpoczywa dziecko z grypą. Istotne jest także i to, aby ograniczać możliwość zarażenia się tą infekcją wirusową przez innych domowników – w sytuacji, kiedy dziecko cierpi na grypę, jego domownicy powinni zdecydowanie bardziej niż zwykle dbać o higienę osobistą (wskazane jest m.in. znacznie częstsze mycie rąk).

Szczepionka na grypę – czy szczepić dziecko przeciwko grypie?

Dzięki szczepieniom na grypę chorobie można zapobiegać. Zaszczepić na grypę można dzieci będące powyżej 6. miesiąca życia. Szczególnie korzystne może być szczepienie tych maluchów, które obarczone są czynnikami ryzyka powikłań grypy – zaliczają się tu m.in. różne choroby przewlekłe, np. mukowiscydoza czy niedobory odporności.

Szczepienie przeciwko grypie – ze względu na to, że wirus grypy mutuje – trzeba powtarzać co roku. Czy warto więc rokrocznie narażać się na poniesienie kosztów szczepienia? Zdecydowanie tak. Co prawda szczepienie nie daje stuprocentowej gwarancji, że dziecko nie zachoruje na grypę, szczepionka znacząco jednak zmniejsza ryzyko wystąpienia tej choroby, a oprócz tego zmniejsza też ryzyko wystąpienia powikłań.

Zetknąć się można z opinią, że dla zapobiegania różnym chorobom zakaźnym – w tym m.in. i grypie – możliwe jest stosowanie preparatów wspomagających czynność układu odpornościowego, zawierających inozynę pranobeks. Środek ten może wpływać korzystnie na czynność układu odpornościowego, aczkolwiek w dotychczas przeprowadzonych badaniach nie zostało potwierdzone, aby faktycznie w wyraźnie zauważalny sposób zmniejszał on ryzyko wystąpienia zakażeń u stosujących go pacjentów. Na ten moment szczepienia przeciwko grypie pozostają więc najskuteczniejszym sposobem na zmniejszenie ryzyka wystąpienia tej infekcji wirusowej.

Przeczytaj również:

Ból brzucha i gorączka u dziecka – jakie są przyczyny?

Grypa u dziecka – najczęściej zadawane pytania 

Jak długo trwa grypa u dziecka i kiedy dziecko może wrócić do szkoły/przedszkola?

Grypa u dziecka zwykle trwa od 3 do 7 dni w fazie ostrej, ale suchy kaszel i osłabienie mogą utrzymywać się nawet 1–2 tygodnie po. Dziecko może wrócić do przedszkola lub szkoły, gdy temperatura utrzymuje się w normie przez 24 godziny, nie ma dreszczy, a samopoczucie pozwala na aktywność. Warto skonsultować decyzję z pediatrą.

Czy można podawać dziecku naturalne syropy i zioła przy grypie? 

Tak, w ramach leczenia wspomagającego podaje się płyny, herbatki z cytryną lub maliną, miód (u dzieci powyżej 1. roku życia) oraz syropy z cebuli lub czosnku. Nie zastępują one jednak konsultacji lekarskiej ani leczenia objawowego.

Czy szczepionka przeciw grypie jest bezpieczna dla dziecka i od kiedy można ją podać?

Tak, szczepienie przeciwko grypie jest bezpieczne u dzieci powyżej 6. miesiąca życia i warto je powtarzać co rok, ze względu na mutacje wirusa. Zmniejsza ono ryzyko zachorowania oraz powikłań grypy.

Czy grypa u dziecka zawsze przebiega z wysoką gorączką?

Nie zawsze. Klasycznym objawem grypy jest wysoka gorączka (powyżej 38–39°C), ale u niektórych dzieci temperatura może być niższa lub pojawić się mogą jedynie stany podgorączkowe. Brak wysokiej gorączki nie wyklucza grypy – o chorobie mogą świadczyć także bóle mięśni, nagłe osłabienie, kaszel i ból głowy.

Czy grypa u dziecka bez kaszlu jest możliwa?

Tak. Choć kaszel jest częstym objawem, nie musi występować u każdego dziecka. U maluchów dominować mogą gorączka, osłabienie, nudności, ból brzucha, senność czy rozdrażnienie. Kaszel często pojawia się dopiero po 2–3 dniach trwania choroby.

Jak odróżnić grypę od anginy u dziecka?

Angina (bakteryjne zapalenie gardła) zwykle charakteryzuje się:

• bardzo silnym bólem gardła,

• trudnością w przełykaniu,

• powiększonymi migdałkami z nalotem,

• gorączką, ale rzadziej dodatkowymi objawami ogólnymi.

Grypa natomiast daje objawy ogólnoustrojowe: bóle mięśni, dreszcze, bóle głowy, kaszel i nagłe osłabienie. Ostateczną diagnozę może postawić lekarz, często wykonując test szybki na paciorkowca.

Czy można wychodzić na spacer z dzieckiem chorym na grypę? 

Zwykle nie zaleca się spacerów w fazie ostrej, gdy dziecko ma gorączkę, dreszcze, kaszel lub jest bardzo osłabione. Krótkie spacery można rozważyć dopiero wtedy, gdy gorączka ustąpi, a dziecko czuje się lepiej – przy dobrej pogodzie i adekwatnym ubraniu. Zawsze warto skonsultować to z pediatrą.

Czy grypa u dziecka może prowadzić do odwodnienia? 

Tak, przede wszystkim wtedy, gdy gorączce towarzyszy brak apetytu, nudności lub wymioty. Sygnały odwodnienia to m.in.: sucha śluzówka jamy ustnej, rzadsze oddawanie moczu, ciemny mocz, senność, brak łez przy płaczu. W takim przypadku dziecko powinno otrzymywać częste porcje płynów lub płyny nawadniające.

Czy dziecko z grypą powinno brać antybiotyk?

Nie, ponieważ grypa jest chorobą wirusową, a antybiotyki działają jedynie na bakterie. Lekarz może przepisać antybiotyk tylko wtedy, gdy pojawią się wtórne powikłania bakteryjne, takie jak zapalenie ucha, zapalenie zatok czy zapalenie płuc.

Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia grypą w domu, gdy jedno dziecko już choruje?

• Zachęcaj wszystkich domowników do częstego mycia rąk.

• Regularnie dezynfekuj klamki, piloty, powierzchnie dotykane przez dzieci.

• Wietrz pomieszczenia kilka razy dziennie.

• Oddziel chusteczki, naczynia i ręczniki chorego dziecka.

• Zadbaj o sen, nawodnienie i lekką dietę u pozostałych domowników — to wspiera odporność.

Czy po grypie u dziecka może utrzymywać się długotrwały kaszel?

Tak, tzw. kaszel poinfekcyjny może trwać nawet 2–3 tygodnie po ustąpieniu choroby. Jeśli jednak kaszel się nasila, towarzyszy mu duszność, świszczący oddech lub dziecko ma ponowną gorączkę, należy skontaktować się z lekarzem.

Czy grypa u dziecka może wrócić kilka razy w sezonie?

Może, szczególnie jeśli różne podtypy wirusa krążą w populacji. Układ odpornościowy po przebytej grypie nie zawsze daje pełną ochronę przed innym wariantem wirusa. Dlatego coroczne szczepienie jest rekomendowane.

współpraca: redakcja Mamazone