Parki narodowe w Polsce – ile ich jest? Lista, największy, najmniejszy, najmłodszy, najstarszy

Czym są parki narodowe?

Park narodowy to obszar chroniony przez dane państwo w celu zachowania różnorodności biologicznej, unikalnych wartości przyrodniczych, krajobrazowych oraz kulturowych. Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r. doprecyzowuje, że parki narodowe muszą charakteryzować się powierzchnią powyżej 1000 ha.

Aby mieć pewność, że na pewno myślimy o parkach narodowych, wspomniane miejsca muszą posiadać wyjątkowe walory krajobrazowe, a na ich terenie ochronie powinna podlegać cała przyroda. To właśnie jest główny cel istnienia parków narodowych – zapewnienie bezpiecznego środowiska dla różnorodnych gatunków roślin i zwierząt, a także umożliwienie ludziom doświadczania i czerpania korzyści z natury w sposób zrównoważony. Parki narodowe w Polsce stanowią także ważne miejsca nauki, edukacji oraz rekreacji.

Typową cechą parków narodowych jest ich duża powierzchnia oraz różnorodność ekosystemów. Mogą one obejmować obszary górskie, wybrzeża morskie czy też unikalne formacje geologiczne (w innych krajach będą to np. lasy deszczowe, pustynie oraz tundry). Parki narodowe są także istotne dla zachowania dziedzictwa kulturowego. Wiele z nich powstało na terenach o bogatej historii.

Parki narodowe w Polsce – jak powstają?

Procedura tworzenia parków narodowych w Polsce wymaga uzgodnienia granic z samorządem terytorialnym. Jest to krok istotny, ale jednocześnie powodujący trudności w tworzeniu nowych miejsc (co ostatnio miało miejsce 23 lata temu). Parki narodowe zajmują tylko około 1% powierzchni Polski.

Ochrona środowiska i zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego są obowiązkiem władz publicznych. Obecnie proponowany jest nowy proces tworzenia parków narodowych. Ma on na celu zwiększenie partycypacji społecznej w typowaniu takich miejsc. Uznanie danego obszaru za park narodowy jest skutecznym sposobem na zachowanie jego zasobów przyrodniczych (co jest szczególnie istotne w kontekście zmian klimatycznych).

Parki narodowe w Polsce – lista

W Polsce mamy 166 parków krajobrazowych i 23 parki narodowe. Szczególnie o tych ostatnich warto znać przynajmniej kilka najważniejszych informacji. Przedstawiamy je w kolejności alfabetycznej.

Babiogórski Park Narodowy (powierzchnia: 33,92 km²)

• Znajduje się w Beskidzie Żywieckim, na terenie województwa małopolskiego.
• Główną atrakcją parku jest Babia Góra – najwyższy szczyt Beskidu Żywieckiego.
• Utworzony w 1954 roku, jest jednym z najstarszych parków narodowych w Polsce.
• Charakteryzuje się unikalnymi zjawiskami przyrodniczymi, takimi jak piętrowość roślinności czy bogata fauna.

Białowieski Park Narodowy (105,17 km²)

• Położony jest w północno-wschodniej części Polski, w województwie podlaskim.
• Jest jedynym miejscem w Polsce, gdzie można zobaczyć naturalne lasy pierwotne o charakterze puszczańskim.
• Znany z obecności europejskiego żubra, największego dzikiego zwierzęcia Europy.
• Wpisany na listę UNESCO jako Rezerwat Biosfery Białowieska Puszcza.

Biebrzański Park Narodowy (592,23 km²)

• Usytuowany jest w województwie podlaskim, na terenach Kotliny Biebrzańskiej.
• Charakteryzuje się obszarami bagiennymi, stanowiącymi jedno z najważniejszych siedlisk ptaków wodno-błotnych w Europie (dom dla rzadkich gatunków zwierząt, takich jak żuraw, bóbr czy orzeł bielik).
• To największy park narodowy w Polsce pod względem powierzchni.

Bieszczadzki Park Narodowy (292,02 km²)

• Położony na terenie województwa podkarpackiego, na terenie Bieszczad Zachodnich.
• Posiada malownicze krajobrazy górskie z dolinami i wąwozami.
• Charakteryzują go liczne szlaki turystyczne prowadzące do atrakcyjnych miejsc widokowych.

Park Narodowy „Bory Tucholskie” (47,98 km²)

• Położony jest w północnej Polsce, na terenie województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego.
• Charakteryzuje się unikalnymi ekosystemami leśnymi, w tym borami sosnowymi i lasami bagiennymi.
• Panują tam doskonałe warunki do aktywnego wypoczynku, takie jak piesze wędrówki, kajakarstwo czy rowerowe wycieczki.

Drawieński Park Narodowy (113,42 km²)

• Położony jest w zachodniej części Polski, na terenie województw lubuskiego, zachodniopomorskiego i wielkopolskiego.
• Stanowi ostoję dla wielu gatunków ptaków, w tym bociana czarnego, orlika krzykliwego oraz bielika.

Gorczański Park Narodowy (70,3 km²)

• Usytuowany jest w południowej Polsce, w Beskidzie Zachodnim, na terenie województwa małopolskiego i obejmuje masyw Gorców z najwyższym szczytem – Turbaczem.
• Zachował naturalny charakter górskich lasów oraz unikalną florę i faunę, w tym runo leśne z rzadkimi gatunkami roślin.

Park Narodowy Gór Stołowych (63,4 km²)

• Położony jest na terenie województwa dolnośląskiego, w Sudetach Środkowych.
• Słynie z unikalnych form skalnych, w tym skalnych labiryntów, baszt i igieł.
• Stanowi dom dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, w tym modraszka karpackiego, głuszca oraz jaszczurki zygzakowatej.

Kampinoski Park Narodowy (385,44 km²)

• Położony jest w centralnej Polsce, na terenie województwa mazowieckiego.
• To jeden z największych kompleksów leśnych w Europie Środkowej.
• Stanowi schronienie dla wielu gatunków zwierząt, w tym łosia, bobrów i rzadkiego derkacza.

Karkonoski Park Narodowy (59,51 km²)

• Usytuowany jest w południowo-zachodniej Polsce, na terenie województwa dolnośląskiego, tuż przy granicy z Czechami.
• Znany z malowniczych krajobrazów górskich, wodospadów i skalnych formacji.
• Dom dla rzadkich gatunków roślin, takich jak sasanka alpejska i wawrzynek wilczełyko oraz zwierząt, w tym kozic, orłów bielików i świstaków.

Magurski Park Narodowy (194,39 km²)

• Usytuowany jest w południowo-wschodniej Polsce, na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego.
• Charakteryzuje się urozmaiconym krajobrazem górskim, z wąwozami, dolinami i szczytami.

Narwiański Park Narodowy (73,5 km²)

• Położony jest w północno-wschodniej Polsce, w dolinie rzeki Narwi, na terenie województwa podlaskiego.
• Zachowuje unikalny charakter rzeki Narwi i jej doliny, stanowiąc ważny obszar ochrony ptaków wodno-błotnych (siedlisko dla rzadkich gatunków, takich jak bielik, bocian czarny czy bąk).

Ojcowski Park Narodowy (21,46 km²)

• Położony jest w południowej Polsce, niedaleko Krakowa, na terenie województwa małopolskiego.
• Charakteryzuje się unikalnym krajobrazem krasowym, z wąwozami, jaskiniami i skalnymi formacjami.
• Dom dla wielu gatunków roślin i zwierząt, w tym jaskółki, nietoperza i rzadkich gatunków storczyków.

Pieniński Park Narodowy (23,46 km²)

• Najstarszy park narodowy w Polsce.
• Usytuowany jest w południowej Polsce, na granicy ze Słowacją, w Pieninach, na terenie województwa małopolskiego.
• słynie z przepięknych widoków na Dunajec oraz malowniczych wąwozów i turni skalnych – popularny cel wycieczek flisackich, spacerów górskich i wspinaczki.

Poleski Park Narodowy (97,6 km²)

• Położony jest we wschodniej Polsce, na terenie województwa lubelskiego.
• Charakteryzuje się unikalnymi ekosystemami bagiennymi, lasami i jeziorami.
• Dom dla wielu gatunków ptaków wodno-błotnych, takich jak czapla siwa, bąk oraz perkoz dwuczuby.

Roztoczański Park Narodowy (84,82 km²)

• Znajduje się w południowo-wschodniej Polsce, na terenie województwa lubelskiego.
• Charakteryzuje się różnorodnym krajobrazem, z lasami, łąkami, wąwozami i stawami.

Słowiński Park Narodowy (327,44 km²)

• Usytuowany jest nad Morzem Bałtyckim, na terenie województwa pomorskiego.
• Słynie z ruchomych wydm oraz unikalnych ekosystemów przybrzeżnych jezior i torfowisk.

Świętokrzyski Park Narodowy (76,26 km²)

• Położony jest w środkowej Polsce, na terenie województwa świętokrzyskiego.
• Charakteryzuje się zróżnicowanym krajobrazem górskim, z najwyższym szczytem – Łysicą.
• Dom dla wielu gatunków zwierząt i roślin, w tym bocianów czarnych, rysia oraz modrzewi i jodły.

Tatrzański Park Narodowy (211,81 km²)

• Usytuowany jest w południowej Polsce, na granicy ze Słowacją, na terenie województwa małopolskiego.
• Obejmuje najwyższe partie polskich Tatr, w tym najwyższy szczyt – Rysy.
• Chroni unikalną florę i faunę, w tym kozice, świstaki, orły oraz liczne gatunki roślin endemicznych.

Park Narodowy „Ujście Warty” (79,56 km²)

• Najmłodszy park narodowy w Polsce, położony jest na terenie województwa wielkopolskiego.
• Chroni unikalne ekosystemy związane z doliną Warty oraz jej ujściem do Odry.
• Stanowi ostoję dla wielu gatunków ptaków wodno-błotnych, takich jak: bąki, remizy, orły rybołowy oraz licznych gatunków ryb.

Wielkopolski Park Narodowy (76,2 km²)

• Usytuowany jest w zachodniej Polsce, na terenie województwa wielkopolskiego.
• Dom dla wielu gatunków ptaków, w tym bociana czarnego, błotniaka stawowego czy żurawia.

Wigierski Park Narodowy (150,85 km²)

• Znajduje się w północno-wschodniej Polsce, na terenie województwa podlaskiego.
• Charakteryzuje się unikalnym ekosystem związanym z Pojezierzem Wschodniosuwalskim (licznymi jeziorami, bagnami i lasami).
• Stanowi ostoję dla wielu gatunków ptaków wodno-błotnych, takich jak: czaple siwe, perkozy dwuczube czy bąki.

Woliński Park Narodowy (109,37 km²)

• Położony jest na północnym zachodzie Polski, na wyspie Wolin oraz wyspie Karsibór, na terenie województwa zachodniopomorskiego.
• Obejmuje unikalne ekosystemy nadmorskie, w tym klify, lasy bukowe oraz wydmy.
• Dom dla wielu gatunków ptaków, ssaków i roślin, w tym bielików, wydr czy borówki czernicy.

Jaki jest największy park narodowy w Polsce?

Największym parkiem narodowym w Polsce jest Biebrzański Park Narodowy (powierzchnia 592,23 km²). Słynie z obszarów bagienno-torfowiskowych i jest jednym z najcenniejszych terenów przyrodniczych w Europie. Biebrzański Park Narodowy jest ostoją łosi w Polsce.

Jaki jest najmniejszy park narodowy w Polsce?

Ojcowski Park Narodowy to najmniejszy spośród parków narodowych Polsce – obejmuje jedynie 21,46 km² powierzchni. Charakteryzuje się wieloma jaskiniami, wąwozami, skałami oraz dolinkami. J. Teren parku obfituje w interesujące formacje skalne (np. Maczuga Herkulesa). Ojcowski Park Narodowy jest także bogaty w dziedzictwo kulturowe.

Na jego terenie znajdują się liczne zabytki, takie jak ruiny zamków oraz kapliczek, które świadczą o długiej historii tego miejsca.

Jaki jest najstarszy park narodowy w Polsce?

Pieniński Park Narodowy, jako najstarszy park narodowy w Polsce, może poszczycić się bogatą historią. Został utworzony w 1932 roku, równolegle z parkiem narodowym na Słowacji, jako pierwszy na świecie obszar chroniony o charakterze międzynarodowym w Europie.

Mimo niewielkich rozmiarów jest bardzo popularny i chętnie odwiedzany przez turystów o każdej porze roku. Szlaki są oznakowane, choć nie są regularnie oczyszczane z liści czy odśnieżane zimą, co dodaje parkowi naturalnego uroku i dzikości.

Jedną z najbardziej charakterystycznych atrakcji turystycznych parku jest widok na przełom Dunajca i szczyt Trzech Koron, który stał się symbolem tego obszaru i został umieszczony w logo parku.

Jaki jest najmłodszy park narodowy w Polsce?

Najmłodszy park narodowy w Polsce to „Ujście Warty”. Został oficjalnie utworzony w 2001 roku. Jednakże historia tego obszaru sięga lat 60. XX wieku, kiedy to powstał tzw. zwierzyniec otwarty, mający na celu ochronę zasobów łowieckich. W następnej dekadzie stworzono rezerwat przyrody „Słońsk”, który chronił ptaki wodno-błotne i był wówczas największym rezerwatem ornitologicznym w Polsce. W latach 90. teren został przekształcony w Park Krajobrazowy, a następnie podniesiony do rangi parku narodowego.

Park Narodowy „Ujście Warty” zajmuje obszar około 8 tysięcy hektarów, z czego 682 ha objęte jest ścisłą ochroną. Położony jest przy granicy z Niemcami, w województwie lubuskim. Głównie składa się z podmokłych łąk, pastwisk i rozlewisk, podzielonych na dwie części przez rzekę Wartę. Południowa część to tereny zalewowe.