Metoda Reggio Emilia w przedszkolach i szkołach – na czym polega?

Czym jest metoda Reggio Emilia?

Jest to metoda stworzona, wdrożona i rozwijana po II wojnie światowej przez włoskiego pedagoga i psychologa – Lorisa Malaguzziego we współpracy z rodzicami i samorządem miasta Reggio Emilia. Podejście to stosowane jest na etapie wczesnego nauczania w żłobkach i przedszkolach. Uznaje, że każde dziecko ma nieograniczony potencjał rozwoju, jest chętne do współdziałania i poznawania otaczającego go świata. W związku z tym nie należy narzucać dziecku wiedzy. Główną zasadą tego systemu jest brak ustalonego z góry planu nauczania. Wychowawcy na początku zakładają tylko ogólne cele. Dalej program nauczania jest płynny, a tematy mogą być proponowane zarówno przez dzieci, nauczycieli czy rodziców, jak i szerszą społeczność.

Charakterystyka metody Reggio Emilia

Główne założenia metody

• Dziecko w sposób naturalny jest ciekawe otaczającego świata, dlatego nauka powinna odbywać się poprzez obserwację oraz odkrywanie najważniejszych uzdolnień dziecka.
• Ważna jest integracja z otoczeniem, tzw. pedagogika relacji – maluch uczy się poprzez budowanie więzi, tworzenie relacji w kontakcie z innymi ludźmi i światem. Dziecko otrzymuje w ten sposób informacje, że to, co robi, jest ważne dla jego otoczenia.

Zobacz też: Leśne przedszkole – co to jest?

• To dziecko kreuje swój proces nauczania, a nauczyciel czy opiekun jest dla niego wsparciem, źródłem informacji i doświadczeń. Jest też osobą, która motywuje do poszukiwań własnych odpowiedzi, gdyż rolą nauczycieli i rodziców nie jest przedstawianie gotowych rozwiązań. Nauczyciel jest obserwatorem i udostępnia dzieciom materiały edukacyjne, które one same wybierają.
• Zajęcia artystyczne odgrywają główną rolę i stawiane są ponad naukę pisania i czytania. Np. zajęcia z rysunku odbywają się codziennie. Dzieci zachęcane są również do udziału w takich zajęciach, jak lepienie z gliny, teatrzyk kukiełkowy czy teatrzyk cieni, malowanie, taniec, muzyka oraz budowanie.

Malaguzzi twierdził, że „dziecko ma sto języków”, poprzez które komunikuje się i wyraża swoje potrzeby. Tymi językami są np. malowanie, rysowanie czy rzeźbienie.

• Na równi z zajęciami szkolnymi traktowane są zajęcia pozaszkolne, spotkania z rówieśnikami, a także wspólne spędzanie czasu z rodzicami. Uważane są za elementy mające istotny wpływ na rozwój dziecka.
• Dzieci mają możliwość poznawania rzeczywistości przez doświadczanie w wyniku prób i możliwość popełniania błędów. W ten sposób w naturalny sposób rozwija się u nich proces samodzielnego wyciągania wniosków.
• Podstawą jest spontaniczność i radość, a nauka powinna sprawiać dzieciom przyjemność. Ważny jest wpływ dziecka na to, co się dzieje w przedszkolu, dlatego są współorganizatorami codziennego życia. Przedszkole jest współtworzonym przez nie miejscem.
• Placówki są jasne i przytulne, uczniowie dobrze się w nich czują. Przestrzeń dostępna dla dzieci jest całkowicie otwarta, a pomieszczenia w takiej szkole płynnie przechodzą jedno w drugie.

Kwintesencją spojrzenia na dzieci w przedszkolach i sednem metody Reggio Emilia jest wiersz Malagguziego „100 języków”:

„Dziecko składa się ze stu. Ma sto języków, sto rąk, sto myśli, sto sposobów, w jakie myśli, bawi się i mówi.

Sto – zawsze sto rodzajów słuchania, dziwienia się i kochania. Sto radosnych sposobów na śpiewanie i rozumienie, na odkrywanie stu światów, na swobodne wymyślanie stu światów, na marzenie o stu światach.

Dziecko ma sto języków i sto, i sto, i sto. Dziewięćdziesiąt dziewięć z nich jednakże zostają mu ukradzione, ponieważ szkoła i otoczenie oddzielają jego głowę od ciała.

Każą mu: myśleć bez rąk, tworzyć bez głowy, słuchać i nic nie mówić, rozumieć bez radości, kochać i dziwić się tylko w czasie Wielkanocy i Bożego Narodzenia.

Każą mu odkrywać świat dawno już odkryty. Dziewięćdziesiąt dziewięć ze stu zostają mu ukradzione.

Mówią mu: zabawa i praca, rzeczywistość i fantazja, nauka i wyobraźnia, niebo i ziemia, rozsądek i marzenie są rzeczami, które nie pasują do siebie.

Mówią mu krótko i zwięźle, że nie ma stu języków.

Dziecko jednak mówi: A gdyby tak było sto?”.

Dla kogo metoda Reggio Emilia?

Metoda Reggio Emilia stosowana jest na początkowym etapie nauczania w żłobkach i przedszkolach. Dostępna jest dla wszystkich dzieci, a wykorzystywana przez placówki, którym zależy na nowoczesnym podejściu do kształcenia oraz empatycznym i skupionym na dziecku procesie nauczania. Działa w wielu krajach, głównie w Austrii, Niemczech, Włoszech, Holandii, krajach skandynawskich, ale także w USA, Kanadzie i Ameryce Pd.

To też może Cię zainteresować: Nowoczesne nauczanie – pedagogika waldorfska

Wady i zalety metody Reggio Emilia

Najważniejsze zalety:

• środowisko różnorodnych możliwości,
• radość i przyjemność z nauki,
• otwartość na potrzeby i zainteresowania,
• komfort psychiczny dziecka,
• wspieranie rozwoju,
• rozbudzanie kreatywności,
• indywidualne podejście,
• budowanie więzi z otoczeniem,
• tworzenie relacji i komunikacji.

Główne wady:

• brak dyscypliny,
• trudności w radzeniu sobie w sytuacjach stresowych,
• brak przystosowania do współczesnych realiów,
• wysokie czesne.

Sprawdź, w którym dniu cyklu miesiączkowego jesteś

Metoda Reggio Emilia w Polsce

Metoda nauki Malagguziego nie jest jeszcze zbyt znana i raczej rzadko spotyka się ją w szkołach w Polsce. Jednak niepubliczne placówki, które ją stosują, należą do najbardziej nowoczesnych w kraju. Prywatne żłobki i przedszkola opierają naukę w całości lub częściowo na metodzie Reggio Emilia. Są wśród nich też przedszkola językowe i międzynarodowe. Znajdują się one m.in. w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku, Słomnikach i Olsztynie.