Niedosłuch u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie

Obserwacja

Obserwuj swoje dziecko - jak reaguje na głos i na dźwięki płynące z radia czy telewizji. Miej rękę na pulsie, nawet jeśli twoje dziecko tuż po porodzie miało dobre wyniki przesiewowych badań słuchu. Niektóre zaburzenia rozwijają się w ciągu pierwszych lat życia malucha. Podpowiemy ci, na jakie symptomy zwrócić uwagę i jak chronić uszy dziecka.

Rozwój mowy

Trzylatki bardzo mocno rozwijają mowę - pojawiają się u nich zdania dwu-, trzywyrazowe, a wymowa doskonali się. Ich słownictwo rozszerza się, dochodząc do znajomości niemal 1000 słów. Dlatego bardzo ważne jest dobre słyszenie, by maluch mógł polepszać swój aparat mowy. Między czwartym i szóstym rokiem życia rozwój mowy postępuje równocześnie z rozwojem umysłowym i fizycznym. Dzieci zadają mnóstwo pytań, coraz lepiej komunikują się z otoczeniem.

Poniżej przedstawiamy symptomy dobrze rozwiniętego aparatu mowy i słuchu u dzieci dwu- i trzyletnich:

• słuchanie radia i telewizji na tym samym poziomie, co inni członkowie rodziny
• odpowiadanie na pytania typu: "Co to jest?"
• spełnianie trudniejszych poleceń, np. "Schowaj zabawki"
• śpiew i taniec przy muzyce
• opowiadanie prostych bajek i zmyślonych historii.

Czterolatki i pięciolatki natomiast:

• umieją wysłuchać z uwagą krótkiej historyjki i odpowiedzieć na łatwe pytania co do treści
• łatwo porozumiewają się z innymi dziećmi i dorosłymi
• prawidłowo wypowiadają większość głosek
• budują zdania, które zawierają dużo informacji.

Zobacz również: Rozwój mowy dziecka – pierwsze słowa i zdania

Zdarza się jednak, że przedszkolak jest postrzegany jako niegrzeczny - nie wypełnia poleceń, nie reaguje na kierowane do niego prośby, jest rozdrażniony i niespokojny, łatwo wpada w złość. Można podejrzewać u niego nadpobudliwość ruchową lub ADHD. Niedosłysząc, mały człowiek denerwuje się, szybko traci panowanie nad sobą.

Jeśli masz jakiekolwiek podejrzenia co do jakości słuchu swego dziecka, skonsultuj się z laryngologiem. W razie stwierdzenia zaburzeń, skieruje was do audiologa lub foniatry. Specjalista przeprowadzi wywiad i badania, np. audiometrię, tympanogram, czy wideotoskopowe badanie wnętrza ucha.

Przeczytaj również: Jak dbać o zęby w ciąży?

Metody leczenia niedosłuchu

Wczesne wykrycie i terapia wysiękowego zapalenia ucha środkowego u dziecka skutkuje cofnięciem zmian. Jeżeli jednak wyciek z ucha nie ustępuje, wykonuje się drenaż - polega na założeniu drenu do błony bębenkowej. Po drenażu dziecko prowadzi normalny tryb życia.

Najczęstsze przyczyny niedosłuchu

Pogorszenie zdolności słyszenia dźwięków u dzieci następuje zazwyczaj na skutek:

• nieleczonych infekcji, zwłaszcza ucha środkowego - zmiany, które powstają w uchu środkowym po przebytych przeziębieniach często powadzą do wad słuchu. Niemal wszystkie infekcje górnych dróg oddechowych wywołują obrzęk i wysięk w uchu. Specjaliści mówią, że katar w nosie to katar w uchu. Infekcja po kilku dniach kończy się, ale wydzielina w uchu zostaje. Jeżeli po jednym stanie zapalnym następuje zaraz drugi, to powstaje przewlekły stan zapalny ucha środkowego, grożący niedosłuchem u dziecka.
• przerostu migdałka gardłowego, tzw. trzeciego migdałka, skutkującego zapaleniami nosa, zatok i uszu, wadliwym rozwojem podniebienia i złym ustawieniem zębów
• alergii
• chorób zakaźnych, takich jak świnka, różyczka, zapalenie opon mózgowych (jednym z powikłań tych chorób jest niedosłuch lub upośledzenie słuchu)
• nadmiernego hałasu
• czyszczenia uszu patyczkami - przedszkolaki są za małe na samodzielne czyszczenie uszu
• ciała obcego w uchu - dzieci mają tendencję do wkładania rozmaitych rzeczy do uszu, np. kawałków jedzenia, koraliki czy małe kamyki.

W zależności od stopnia uszkodzenia występuje niedosłuch lekki, umiarkowany i znaczny. Lekki charakteryzuje się niemożnością słyszenia szumu liści, cichego szeptu. W umiarkowanym są problemy z rozumieniem, co się mówi. Niedosłuch znaczny to niesłyszenie właściwie nic lub słyszenie tylko wysokich dźwięków, jak trzaskanie drzwiami.

Jak dbać o słuch dziecka, by zapobiec niedosłuchowi?

Każdy katar czy przeziębienie dolecz do końca. Wszelkie podejrzenia co do infekcji uszu konsultuj u pediatry. Powiedz lekarzowi, jeśli zauważysz, że dziecko chrapie lub śpi z otwartą buzią. Obserwuj, czy twój maluch nie nastawia zbyt głośno radia i telewizji, czy nie narzeka, że jest zbyt cicho. Pamiętaj, że w domu masz oprócz odbiorników TV jeszcze inne urządzenia, które wydają dźwięki - odkurzacz, mikser, zmywarka, suszarka. One stępiają słuch. W czasie kąpieli czyść zewnętrzne zagłębienia uszu dziecka wilgotnym wacikiem. Sprawdzaj, czy w uszach nie ma ciał obcych. Nie badaj wnętrza ucha niczym mniejszym, jak mówi stare powiedzenie, niż twój własny łokieć. Po każdej infekcji ucha, koniecznie wybierz się z dzieckiem do laryngologa lub audiologa na kontrolę. Naucz swoją pociechę, żeby nigdy nie krzyczało do ucha innego dziecka ani nie pozwól, żeby inne dziecko krzyczało twojemu.

Każda niewykryta i nieleczona wada słuchu może doprowadzić do trudności w mówieniu i w uczeniu się. Dziecko może być postrzegane jako "opóźnione w rozwoju", co sprawi, że dziecko będzie miało niskie poczucie wartości.

Czytaj również: Terapia ręki dla dzieci – co to jest i na czym polega? Ćwiczenia