Histeroskopia – co to jest? Wskazania, przebieg zabiegu, czy boli?

Kanał szyjki macicy w obrazie histeroskopu – przebieg badania

Histeroskopia diagnostyczna (inaczej wziernikowanie macicy) to nic innego jak próba dokładnego obejrzenia kanału szyjki macicy, ujść macicznych jajowodów oraz ocena wnętrza jamy macicy poprzez wprowadzenie do niej cienkiego toru optycznego z kanałem roboczym. Podczas badania pacjentka leży na fotelu ginekologicznym, w pozycji ginekologicznej, a lekarz operator przez pochwę, do kanału rodnego wprowadza histeroskop. Kształt i wielkość histeroskopu dopasowuje się do naturalnego kształtu wejścia do macicy (w przypadku kobiet, które jeszcze nie rodziły lub nie rodziły drogami naturalnymi, czasami bywa konieczne rozszerzenie szyjki macicy za pomocą rozszerzadeł Hegara), dlatego też samo badanie nie powinno być bolesne (odczucie porównywalne jest do zwykłych bóli menstruacyjnych). Po wypełnieniu jamy macicy solą fizjologiczną lub dwutlenkiem węgla, na ekranie monitora ukazuje się wyraźny i znacznie powiększony obraz, dzięki któremu możliwe jest dostrzeżenie zmian w budowie endometrium oraz wszystkich innych nieprawidłowości.

W przypadku konieczności wykonania histeroskopii zabiegowej, a nie diagnostycznej, stosuje się krótkotrwałe znieczulenie ogólne. Ponieważ podczas zabiegu następuje pobranie wycinków w obrębie jamy macicy do badania histopatologicznego lub nawet usuwa się całe polipy, mięśniaki oraz zrosty wewnątrzmaciczne, do wziernikowania używa się nieco innych narzędzi – przez kanał roboczy histeroskopu wprowadza się specjalne nożyczki oraz pętle elektryczne. Zabieg trwa zwykle od 5 do 30 minut a wyniki dostępne są niemal natychmiast (jedynie na ocenę histopatologiczną pobranych wycinków trzeba dłużej poczekać).

Czytaj również: Wodnisty śluz przed okresem – co oznacza?

Histeroskopia diagnostyczna jamy macicy – przeciwwskazania

Nie ma zbyt wielu przeciwwskazań do wykonania zabiegu histeroskopii, jednak za te bezwzględne uważa się:

• stany zapalne narządów płciowych (dlatego wziernikowanie macicy poprzedza wykonanie cytologii oraz posiew z pochwy);
• ciążę oraz fazę lutealną cyklu (badanie histeroskopowe należy przeprowadzić w krótkim oknie, po ustaniu miesiączki, a przed wystąpieniem owulacji);
• raka endometrium;
• uszkodzenie ściany macicy;
• obfite krwawienia z dróg rodnych.

Wskazania do histeroskopii diagnostycznej

Najważniejszymi wskazaniami do zabiegu histeroskopii są:

• krwawienie z macicy o nieustalonej etiologii (kiedy inne metody diagnostyczne nie przyniosły rezultatów);
• nieprawidłowy i niejednoznaczny widok w obrazie ultrasonograficznym (m.in. podejrzenie wad w budowie macicy, podejrzenie polipów oraz mięśniaków podśluzówkowych);
• ocena zaawansowania zmian endometrium (szczególnie po zastosowanym leczeniu);
• chęć pobrania materiału z okolicy ujść jajowodów do badania mikrobiologicznego;
• trudności z zajściem w ciążę lub niepowodzenia położnicze;
• prawdopodobieństwo przerwania ciągłości ściany macicy;
• podejrzenie zrostów wewnątrzmacicznych, przegrody macicy;
• usuwanie ciał obcych;
• elektroresekcja endometrium, polipów, mięśniaków.

Zabieg wziernikowania macicy przeprowadza się zawsze w pierwszej fazie cyklu, po ustaniu krwawienia miesiączkowego a przed pęknięciem pęcherzyka Graafa (nieznaczne plamienie mające miejsce pod koniec miesiączki nie stanowi przeciwwskazania do zabiegu). Lekarz kierujący na histeroskopię może zalecić przyjmowanie, na krótko przez wyznaczoną datą wziernikowania, specjalnych leków hormonalnych, mających wpływ na grubość endometrium. Sześć godzin przed badaniem należy powstrzymać się od jedzenia i picia, a chwilę przed trzeba również opróżnić pęcherz.

Czytaj również: Hymenotomia – zabieg nacięcia błony dziewiczej. Jak wygląda, czy boli, ile kosztuje?

Postępowanie po zabiegu histeroskopii

Jeżeli pacjentka była poddana jedynie procedurze histeroskopii diagnostycznej, która odbywała się w znieczuleniu miejscowym (lub w ogóle bez znieczulenia), już po upływie 2-3 godzin od zabiegu może ona opuścić szpital lub klinikę. Ogólnym zaleceniem po wziernikowaniu macicy jest zakaz dźwigania ciężkich przedmiotów przez kilka dni, powstrzymanie się od współżycia płciowego przez dobę oraz przyjmowanie antybiotyków, jeżeli lekarz przeprowadzający badanie takowe przepisał.

W przypadku histeroskopii zabiegowej zalecenia są mniej więcej takie same, ale ponieważ badanie było przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym dożylnym, pacjentka dostaje zakaz prowadzenia w tym dniu samochodu. Powstrzymanie się od współżycia również będzie trwać dłużej, bo aż 2-3 tygodnie. W przypadku oby typu zabiegów należy pamiętać o odłożeniu w czasie o 2-3 cykle miesiączkowe, starań prokreacyjnych.

Przeczytaj też: Choroba lokomocyjna – przyczyny, objawy, leczenie

Możliwe powikłania histeroskopii jamy macicy

Sama procedura dla lekarza wykonującego histeroskopię nie jest mocno skomplikowana, nie zmienia to jednak faktu, że – jak każdy zabieg – również wziernikowanie jamy macicy obarczone jest niewielkim ryzykiem powikłań. Jednym z najczęstszych powikłań po histeroskopii jest zakażenie wewnątrzmaciczne, do którego może dojść w przypadku przedostania się do jamy macicy różnych patogenów. Dlatego tak ważne jest doskonałe przygotowanie pola zabiegowego poprzez dokładne zdezynfekowanie i odkażenie skóry sromu i pochwy.

Jeżeli podczas zabiegu u pacjentki usuwane były polipy endometrialne lub mięśniaki podśluzówkowe, powikłaniem po histeroskopii operacyjnej może być krwawienie z dróg rodnych . Najczęściej nie wymaga ono dokładnej diagnostyki, gdyż ulega samoograniczeniu się. Jeżeli jednak krwawienie przebiega w sposób bardzo obfity, możliwe jest iż doszło do pęknięcia mięśnia macicy. W takim przypadku powstrzymanie i zaopatrzenie krwotoku wymaga otwarcia powłok brzusznych, zlokalizowania i zszycia mięśnia w miejscu perforacji.

Niezmiernie rzadkim powikłaniem, do którego może dojść podczas samego zabiegu, jest uszkodzenie narządów leżących w pobliżu macicy, czyli jelit lub pęcherza moczowego. Zator płucny również może być zdiagnozowany jako konsekwencja zabiegu.

Czytaj również: Wypadanie pochwy po ciąży – przyczyny, objawy, leczenie wypadającej pochwy