Wrogi śluz – co to? Przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest wrogi śluz?

Śluz szyjkowy jest wydzieliną produkowaną przez gruczoły wyścielające szyjkę macicy. W śluzie znajdują się takie związki jak mucyna, glukoza, wapń, cynk oraz wiele innych, jednak jego głównym składnikiem jest woda.

Śluz kobiety zmienia swoją konsystencję w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Ma to związek z wahaniem stężenia hormonów płciowych – estrogenów i progesteronu. Wraz ze wzrastającym stężeniem tego pierwszego, prawidłowy śluz szyjkowy staje się coraz bardziej płynny i przezroczysty. W czasie owulacji przypomina on swoją konsystencją białko jaja kurzego i ułatwia dotarcie plemników do komórki jajowej.

Śluz jest również jednym z naturalnych środków nawilżających pochwę, co ma istotny wpływ na poczucie wilgoci podczas stosunku. Pochwa charakteryzuje się kwaśnym środowiskiem, a śluz płodny o zasadowym odczynie stanowi wówczas czynnik chroniący plemniki, a także przedłużający ich żywotność. Dzięki temu współżycie w dni płodne może skutkować zajściem w ciąże. Na początku i pod koniec cyklu miesiączkowego śluz szyjkowy staje się gęsty i nieprzezroczysty. Wówczas plemniki nie są w stanie go pokonać.

Niekiedy wrogość śluzu szyjkowego utrzymuje się stale bez względu na fazę cyklu, co może być jedną z przyczyny problemów z zajściem w ciążę. O niepłodności mówimy wówczas, gdy para stara się o dziecko przez 12 miesięcy współżyjąc od 2 do 4 razy w tygodniu bez zabezpieczenia i nie osiąga pożądanego celu. Występowanie wrogiego śluzu jest szczególnie prawdopodobne wśród par, u których lekarz nie wykrył innych czynników utrudniających zaistnienie ciąży – kobieta ma drożne jajowody, regularne cykle miesiączkowe, a liczba plemników, ich żywotność oraz inne parametry nasienia u mężczyzny są prawidłowe.

Kalendarz dni płodnych i owulacji – sprawdź, kiedy masz dni płodne

Jakie są objawy wrogiego śluzu w obrębie szyjki macicy?

Co oznacza gęsty śluz z pochwy? Czy jest on synonimem wrogiego śluzu szyjkowego i czy powinien zwrócić naszą szczególną uwagę? Jak się okazuje niekoniecznie.

Choć gęsty, nieprzezierny i nieciągliwy śluz szyjkowy utrzymujący się stale, również w czasie, kiedy powinna wystąpić owulacja, czyli najbardziej płodny okres w cyklu kobiety może o nim świadczyć, to jednak bardzo często wrogi śluz szyjkowy nie różni się niczym od prawidłowego. Kobiety z tą przypadłością przez lata mogą nie być jej świadome, a tymczasem transport plemników do komórki jajowej we wrogim śluzie jest niemożliwy.

Rozpoznanie tego zaburzenia wymaga wykonania specjalnych testów. Ze względu na to, że agresywny śluz niezwykle rzadko jest jedynym powodem niepłodności, obecnie przeprowadza się je dopiero po wykluczeniu innych, częstszych przyczyny niepłodności.

Warto pamiętać o tym, że blokada psychiczna przy współżyciu, wynikająca z długich i bezskutecznych starań o dziecko może być jedną z przyczyn problemów z zajściem w ciążę.

Czynniki wpływające na jakość śluzu szyjkowego

Jakość śluzu szyjkowego jest zależna od wielu czynników. W negatywny sposób wpływają na niego:

• dieta bogata w cukry proste;
• stany zapalne szyjki macicy i pochwy;
• problemy hormonalne zaburzające równowagę estrogenu i progesteronu, skutkujące brakiem owulacji;
• cukrzyca;
• leki takie jak antybiotyki czy leki immunosupresyjne.

Przyczyną występowania wrogości śluzu może być również obecność przeciwciał przeciwplemnikowych w wydzielinie gruczołów szyjkowych, które uniemożliwiają transport plemników do komórki jajowej. Przeciwciała przeciwplemnikowe mogą być również obecne w nasieniu mężczyzn oraz krwi kobiety.

Sprawdź, kiedy będziesz miała owulację

Jak rozpoznać wrogi śluz szyjkowy?

Wrogi śluz szyjkowy zawiera przeciwciała przeciwplemnikowe, które ograniczają ruchomość i powodują sklejanie plemników, co w znacznym stopniu ogranicza ich żywotność. Tym samym nie mogą one dotrzeć do komórki jajowej. Bardzo często agresywny śluz ma również kwaśne pH. A jeśli dodatkowo jest gęsty, to tworząc grubą warstwę na granicy szyjki macicy i pochwy może tym bardziej być przeszkodą dla zapłodnienia.

Jakie badania na wrogi śluz szyjkowy wykonać? To częste pytanie, które zaniepokojone pary kierują do swojego lekarza. Jednak jak pokazują ostatnie badania, sam czynnik szyjkowy, nazywany potocznie wrogim śluzem, jest rzadko występującą przypadłością i jeszcze rzadziej stanowi jedyny powód niepłodności.

U par starających się bezskutecznie o ciążę na początku należy wykluczyć inne częściej występujące problemy, takie jak zaburzenia owulacji, brak drożności jajowodów, obecność wad w budowie macicy. Konieczna jest również ocena jakości nasienia. Nieodzownym elementem pozostaje badanie szyjki macicy we wzierniku pozwalające na wykrycie stanów zapalnych wymagających leczenia.

Test postkoitalny (test PCT, test Simsa Huhnera) to badanie znane od ponad 100 lat pozwalające na zdiagnozowanie wrogości śluzu szyjkowego. Jest wykonywane w dni płodne, optymalnie w czasie spodziewanej owulacji po odbyciu stosunku płciowym zakończonego wytryskiem nasienia w pochwie. Kobieta powinna wówczas zgłosić się jak najszybciej do gabinetu swojego lekarza. W celu wykonania testu PCT konieczne jest pobranie śluzu z okolicy szyjki macicy, a następnie zbadanie jego próbki pod mikroskopem pod kątem oceny ruchliwości zawartych w nim plemników.

Ze względu na liczne wady testu postkoitalnego, takie jak subiektywność diagnozy, słabą powtarzalność, niewygodę w jego przeprowadzeniu, a także niewielki wpływ na dalsze postępowanie lecznicze, obecnie jest on stosowany coraz rzadziej.

Co zrobić, aby wrogi śluz był mniej wrogi?

Metod leczenia wrogiego śluzu szyjkowego są zależne od jego przyczyny. Leczenie farmakologiczne jest wskazane u kobiet z wykrytym stanem zapalnym pochwy lub szyjki macicy. Może być również konieczne, jeśli przyczyną wrogości śluzu są zaburzenia hormonalne.

Jeszcze do niedawna zalecanym sposobem leczenia czynnika szyjkowego niepłodności była inseminacja domaciczna , ponieważ teoretycznie takie postępowanie pozwoliło na ominięcie tej nieprzepuszczalnej dla plemników bariery. Jednak nie udowodniono, żeby takie leczenie u par, u których test postkoitalny miał dodatni wynik, zwiększało odsetek ciąży. Obecnie zalecanym sposobem zajścia w ciążę u osób mierzących się z tym problemem jest zapłodnienie in vitro .