Polip macicy – przyczyna problemów z zajściem w ciążę?

Polip macicy – czym jest i jak wygląda?

Polip to ognisko ograniczonego rozrostu błony śluzowej wyścielającej jamę lub szyjkę macicy. Przyjmuje postać guzka, który może być uszypułowany (obrazowo wygląda jakby „zwisał na sznurku”) lub nieuszypułowany (siedzący), który rozrasta się na powierzchni podłoża na szerokiej podstawie. Szypuła polipa może być tak długa, że swobodnie wypada on przez szyjkę macicy i zwisa w pochwie.

Polipy macicy mogą lokalizować się dwóch okolicach. U młodych pacjentek częściej występują w okolicy szyjki macicy (polipy szyjki macicy), natomiast u starszych – w obrębie jej jamy (polipy jamy macicy). Ich powstawanie jest związane z wahaniami hormonalnymi i zbyt wysokimi poziomami estrogenów, które stymulują rozrost błony śluzowej.

Warto zaznaczyć jednak, że u pacjentek starających się o ciążę należy usunąć każdy rozpoznany polip w macicy.

Polip szyjki macicy – problemy z zajściem w ciążę?

Polipy macicy to zmiany łagodne, o bardzo niskim ryzyku zezłośliwienia, jednak u kobiet planujących ciążę mogą stać się ogromną przeszkodą na drodze do macierzyństwa. Bardzo często są one bezobjawowe i o ich obecności pacjentka dowiaduje się przypadkowo podczas rutynowej wizyty u ginekologa lub w trakcie diagnostyki problemów z zajściem w ciążę lub jej utrzymaniem.

W przypadku polipa na szyjce macicy (lub w jej okolicy) bądź w obrębie macicznych ujść jajowodów plemniki mogą mieć problem z dotarciem do komórki jajowej. Z drugiej strony polipy zlokalizowane w jamie macicy mogą utrudniać zagnieżdżenie zapłodnionego zarodka. Ponadto organizm dąży do samoistnego usunięcia polipa, więc jego obecność wywołuje także skurcze macicy.

Skutkuje to tym, że nawet jeśli dojdzie do zapłodnienia i zagnieżdżenia komórki jajowej, problemem pacjentki stają się nawracające poronienia na bardzo wczesnym etapie ciąży. Często kobieta nie jest nawet wówczas świadoma, że jest w ciąży oraz może mylić częste poronienia z niepłodnością.

Kalendarz dni płodnych i owulacji – sprawdź, kiedy masz dni płodne

Polip macicy w ciąży a poronienie i poród przedwczesny

Statystyki mówią, że tylko co czwarta ciąża w Polsce jest planowana. Odpowiednie przygotowanie do tego wyjątkowego okresu wymaga tzw. wizyty przedkoncepcyjnej u ginekologa. Podczas niej lekarz wykonuje badanie wziernikiem (pozwala ono zaobserwować polip wystający z szyjki macicy), a także badanie ultrasonograficzne, gdzie poszukuje innych nieprawidłowości w obrębie jamy macicy.

Ciąża to okres ogromnych zmian hormonalnych, które zachodzą w organizmie kobiety. Tkanka polipa może na nie zareagować w różny i nieprzewidywalny dla lekarza sposób, dlatego każda ciąża, podczas której rozpoznano obecność polipa w obrębie macicy, wymaga częstszych wizyt kontrolnych.

U wielu kobiet, u których rozpoznano polip w trakcie ciąży, nie dojdzie do żadnych powikłań z nim związanych. Wiele zależy od wielkości i lokalizacji zmiany. Polipy zlokalizowane w części szyjkowej powodują jej niepełne zamknięcie, co ma kluczowe znaczenie w utrzymaniu ciąży do terminu porodu. Może to skutkować poronieniem lub porodem przedwczesnym.

Ponadto pacjentka może cierpień na nawracające krwawienia z pochwy spowodowane uszkodzeniami tkanki polipa, dlatego bardzo ważne jest kontrolowanie morfologii krwi, aby szybko wychwycić ewentualną anemię.

Jak wygląda leczenie polipów szyjki macicy?

Usunięcie polipa macicy przed zajściem w ciążę

Ze względu na fakt, że polipy macicy mogą stanowić poważny problem przy zajściu w ciążę i jej utrzymaniu, należy je bezwzględnie usunąć. Na zabieg usunięcia polipa szyjki macicy należy zgłosić się w pierwszej fazie cyklu, krótko po ustąpieniu krwawienia.

Pierwszy etap polega na wykręceniu samego polipa, a drugi na łyżeczkowaniu błony śluzowej szyjki i ewentualnie jamy macicy, aby pozbyć się szypuły. Wspomniana druga część zabiegu może okazać się nieprzyjemna, dlatego też cały zabieg, trwający około 15 minut, wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub (krótkotrwałym) ogólnym. Pobrany materiał wysyła się na badanie histopatologiczne, aby wykluczyć obecność komórek nowotworowych.

Usunięcie polipów endometrialnych wymaga wykonania histeroskopii. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym i polega na wprowadzeniu przez pochwę do jamy macicy kamery i narzędzi (pętli elektrycznej lub nożyczek), za pomocą których wycina się zmianę. Podobnie jak w przypadku polipów szyjkowych, wysyła się ją do badania histopatologicznego.

W niektórych ośrodkach wciąż wykonuje się wyłącznie łyżeczkowanie jamy macicy. Jest to jednak zabieg wykonywany „na ślepo” (w odróżnieniu od histeroskopii, gdzie operator ma pogląd na jamę macicy z kamery) i obecnie rezygnuje się z niego właśnie na rzecz histeroskopii.

Polip w ciąży – co robić?

Jak już wspomniano, w przypadku rozpoznania polipa przed ciążą należy bezwzględnie usunąć każdą zmianę, ale co zrobić, kiedy rozpoznano go w momencie, kiedy pacjentka była już w ciąży? U większości kobiet postępowanie polega wyłącznie na obserwacji. Jeśli natomiast jest to duży polip, to sytuacja staje się bardzo trudna zarówno z punktu widzenia pacjentki, jak i lekarza.

Nie można przewidzieć, czy obecność polipa spowoduje wystąpienie powikłań. Jeśli duży polip zlokalizowany jest w ujściu szyjki macicy, co może skutkować poronieniem lub porodem przedwczesnym, zaleca się jego usunięcie i założenie na szyjkę szwu okrężnego, który ma na celu zapobieganie jej przedwczesnemu rozwieraniu.

Z drugiej jednak strony jakiekolwiek działania na szyjce macicy są same w sobie czynnikiem ryzyka porodu przedwczesnego, dlatego zawsze należy dokładnie ocenić sytuację.

W przypadku polipów zlokalizowanych głębiej, w jamie macicy, ich usunięcie w ciąży jest praktycznie niemożliwe, ponieważ nie da się wykonać łyżeczkowania czy histeroskopii bez ryzyka uszkodzenia płodu.

Wówczas zaleca się wyłącznie obserwację i utrzymywanie ciąży tak długo, jak jest to możliwe, aby zwiększyć szansę na przeżycie dziecka.