Jak wygląda proces produkcji mleka matki? Kiedy się rozpoczyna?
Proces produkcji mleka kobiecego rozpoczyna się jeszcze na długo przed narodzinami dziecka. Zasadniczą rolę odgrywają tu zmiany hormonalne, które przygotowują ciało kobiety do roli matki karmiącej. W pierwszej kolejności w czasie ciąży zwiększa się ilość estrogenu i progesteronu, co m.in. stymuluje rozwój gruczołów mlecznych. Pod wpływem tych hormonów przewody mleczne rozrastają się, a komórki odpowiedzialne za wytwarzanie mleka zaczynają dojrzewać.
Tuż po porodzie dochodzi do nagłego spadku poziomu progesteronu, co pozwala na pełne uruchomienie laktacji. W tym momencie na pierwszy plan wysuwa się prolaktyna – hormon odpowiedzialny za produkcję mleka. Prolaktyna działa na komórki pęcherzyków mlecznych, które zaczynają wytwarzać mleko na bazie składników odżywczych dostarczanych z krwi matki.
Najważniejszym bodźcem, który służy podtrzymaniu laktacji, jest częste przystawianie dziecka do piersi. Tuż po porodzie noworodek intuicyjnie poszukuje piersi matki, dlatego nie należy długo zwlekać z pierwszym karmieniem.
Częste przystawianie dziecka do piersi – klucz do utrzymania laktacji
Ssanie piersi przez dziecko stymuluje wydzielanie oksytocyny. Wspomniany wyżej hormon miłości powoduje skurcze mięśni otaczających pęcherzyki mleczne, umożliwiając wypływ mleka przez przewody do brodawki. Produkcja mleka matki jest w pełni dostosowana do potrzeb dziecka. Mleko zmienia swój skład w zależności od pory dnia, etapu karmienia i rozwoju noworodka, a później niemowlęcia, dostarczając mu nie tylko niezbędnych składników odżywczych, ale także wartościowych przeciwciał i enzymów, które budują odporność dziecka. Właśnie z tego powodu nie należy rezygnować z karmienia piersią, jeżeli tylko świeżo upieczona mama ma możliwość i chce karmić naturalnie. Nawet najlepsza mieszanka mleczna na rynku nie jest w stanie zastąpić pokarmu kobiecego.
Sprawdzone sposoby na pobudzenie laktacji. Jak zwiększyć produkcję mleka?
Zbyt słaba laktacja u kobiet karmiących piersią może mieć różne przyczyny – od zaburzeń hormonalnych, przez problemy z przystawianiem dziecka do piersi, aż po stres i nadmierne obciążenie emocjonalne. Najważniejsze to nie poddawać się i poprosić o pomoc lekarza pediatrę lub doradcę laktacyjnego. Zazwyczaj jest to położna specjalizująca się we wszystkich kwestiach związanych z laktacją i karmieniem piersią. Konsultacja z doradcą laktacyjnym zazwyczaj gwarantowana jest w ramach opieki nad pacjentką na oddziale położniczym. Z usług takiej specjalistki można również skorzystać prywatnie.
Pobudzanie laktacji w naturalny sposób
Jak już wspomniano wcześniej, najlepszym sposobem na zwiększenie laktacji, utrzymanie i stabilizację laktacji jest częste przystawianie dziecka do piersi. Należy to robić zawsze wtedy, gdy dziecko jest głodne, również w nocy (8–12 razy na dobę). Istotne jest to, by podawać maluchowi każdą pierś, a nie tylko „tę ulubioną”. Niezmiernie ważna jest również prawidłowa technika karmienia.
Dziecko musi być odpowiednio ułożone – jego ciało powinno być zwrócone przodem do matki, z głową, tułowiem i biodrami ułożonymi w jednej linii. Główka musi być lekko odchylona do tyłu, tak aby maluch mógł swobodnie oddychać nosem. Broda maluszka powinna lekko przylegać do piersi.
Trzeba zwrócić uwagę na to, by dziecko chwytało brodawkę wraz z częścią otoczki, miało wargi wywinięte na zewnątrz oraz by jego język obejmował pierś od dołu.
Ból odczuwalny przez matkę przy karmieniu piersią sygnalizuje, że technika karmienia nie jest prawidłowa. Podobnie jak zbyt płytkie ssanie piersi przez dziecko. W takiej sytuacji należy przerwać karmienie i poprawić ułożenie malucha lub zmienić pozycję do karmienia na inną.
Wspomaganie laktacji laktatorem. Jak robić to mądrze?
W 2.–6. dobie po porodzie produkcja mleka znacząco przyspiesza i często jest go znacznie więcej niż maluszek jest w stanie zjeść. Nawał mleczny to zjawisko naturalne i zarazem bardzo ważny moment w procesie stabilizacji laktacji. Jeśli po karmieniu dziecka piersi nadał są pełne, można sobie pomóc, używając laktatora. Jest to urządzenie, które ułatwia odciąganie pokarmu. Świetnie sprawdzi się także jako „wspomagacz” laktacji.
Jak pobudzić laktację laktatorem? Aby pobudzić wytwarzanie mleka, warto zastosować metodę 7–5–3, która polega przystawieniu laktatora na 7 minut do jednej, a potem do drugiej piersi. Następnie czynność tę powtarzamy przez 5 minut i 3 minuty – na każdej piersi.
Jak zwiększyć produkcję mleka po cesarskim cięciu?
Sposób zakończenia ciąży nie ma byt dużego wpływu na rozwinięcie się laktacji. Zarówno po porodzie siłami natury, jak i po cięciu cesarskim wzrasta poziom prolaktyny i oksytocyny, które są odpowiedzialne za „uruchomienie” laktacji.
Może się jednak zdarzyć, że stężenie wymienionych wyżej hormonów u kobiet po porodzie operacyjnym będzie niższe niż u pań, które rodziły naturalne.
W takiej sytuacji bardzo ważna jest bliskość dziecka i kontakt „skóra do skóry”, który inicjuje produkcję oksytocyny. Z kolei żeby zwiększyć poziom prolaktyny należy – powtórnie – często przystawiać dziecko do piersi.
Czy na pobudzenie laktacji działają: inka, piwo bezalkoholowe?
Picie kawy zbożowej, takiej jak Inka, czy piwa bezalkoholowego jest często wymieniane jako domowy sposób na pobudzenie laktacji. Popularność tych metod wynika z przekonań, że składniki zawarte w wymienionych wyżej napojach, mogą wspierać organizm kobiety w produkcji mleka. Jak jest naprawdę?
W przypadku kawy zbożowej pobudzenie laktacji ma następować dzięki zawartości słodu jęczmiennego, który jest składnikiem wielu preparatów wspomagających laktację. Słód jęczmienny może stymulować wydzielanie prolaktyny – hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka. Jednak w porcji kawy zbożowej jest go za mało, aby uzyskać taki efekt. Niemniej jednak spożywanie tego napoju jest bezpieczne i może działać relaksująco na matkę, co pośrednio sprzyja rozluźnieniu, a więc i laktacji.
Z kolei piwo bezalkoholowe może zawierać zarówno słód jęczmienny, jak i chmiel – kolejny składnik, który wspiera produkcję mleka kobiecego. Brakuje jednak dowodów naukowych, które potwierdzałyby dobroczynny wpływ piwa bezalkoholowego na rozwój laktacji. Zamiast tego lepiej wprowadzić do diety suplementy, które faktycznie zwiększają produkcję pokarmu. O polecenie najlepszych preparatów warto zapytać farmaceutę, położną środowiskową, doradcę laktacyjnego lub lekarza pediatrę.
Zobacz, w jakich pozycjach przystawiać dziecko do piersi:
