Czym jest indukcja porodu?
Indukcja porodu to procedura medyczna polegająca na sztucznym wywołaniu lub nasileniu czynności skurczowej macicy, aby doprowadzić do rozpoczęcia lub przyspieszenia porodu. Może być ona przeprowadzana przy użyciu różnych metod, takich jak podanie leków stymulujących skurcze macicy – np. oksytocyny lub prostaglandyn – albo zastosowanie mechanicznych sposobów przygotowania szyjki macicy do porodu.
Celem indukcji jest zapoczątkowanie naturalnych procesów porodowych, w sytuacji gdy organizm samodzielnie ich nie inicjuje.
Cała procedura odbywa się pod ścisłym nadzorem medycznym, co pozwala kontrolować jej przebieg i reagować na ewentualne powikłania.
Przeczytaj również:
Poród lotosowy – co to jest, jak przebiega, zalety, opinie
Wywoływanie porodu. Jakie są wskazania do indukcji porodu?
Indukcja porodu jest stosowana w przypadkach, gdy wcześniejsze rozpoczęcie się porodu jest – w opinii personelu medycznego – bezpieczniejsze dla matki i dziecka niż czekanie na jego naturalny początek. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników główne wskazania do wywoływania porodu, to:
ciąża donoszona (>40 tygodni + 7 dni);
przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego;
przedwczesne odpływanie płynu owodniowego;
wady rozwojowe płodu;
zakażenie wewnątrzmaciczne;
obumarcie wewnątrzmaciczne donoszonego płodu;
nieprawidłowe wyniki badań, które sugerują zagrażające niedotlenienie wewnątrzmaciczne;
podejrzenie dużej masy płodu;
hipotrofia płodu, czyli wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu (IUGR);
cukrzyca u matki;
nadciśnienie indukowane ciążą;
nieustabilizowane schorzenia przewlekłe u matki.
Sztuczne wywoływanie porodu wymaga od personelu medycznego starannej oceny sytuacji klinicznej matki i dziecka. Procedurę tę uskutecznia się tylko wtedy, gdy poród może odbyć się drogami i siłami natury.
Przeczytaj również:
Poród w wodzie – czy boli mniej? Gdzie w Polsce? Opinie
Kiedy lekarz może zdecydować o sztucznym wywołaniu porodu?
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne nie określa dokładnego momentu, w którym powinno się wywoływać poród, choć jest to ważne ze względu na ryzyko wcześniactwa. Badania naukowców z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi pokazują, że wywołanie porodu jest korzystne w przypadku po 41. tygodniu ciąży oraz przy przedwczesnym pęknięciu błon płodowych (PROM).
W innych sytuacjach, takich jak: zahamowanie wzrostu płodu, nadciśnienie ciążowe, stan przedrzucawkowy czy cukrzyca, nadrzędne znaczenie ma odpowiedni moment indukcji. Zbyt wczesne wywołanie porodu może prowadzić do powikłań związanych z niedojrzałością biologiczną dziecka.
W takich przypadkach najlepiej dążyć do zakończenia ciąży ok. 38. tygodnia, mając na względzie stan zdrowia matki i dziecka.
Metody indukcji porodu. Na czym polega wywoływanie porodu?
Jeśli chodzi o medyczne techniki wywoływania porodu, to lekarze mają do dyspozycji metody farmakologiczne oraz mechaniczne.
Farmakologiczne metody wywoływania porodu
Farmakologiczna indukcja porodu polega najczęściej na dożylnym podaniu pacjentce syntetycznej oksytocyny, która działa podobnie (a nawet nieco silniej) niż jej naturalny odpowiednik. Syntetyczna oksytocyna wiąże się z receptorami oksytocynowymi w macicy, nasilając skurcze macicy i wzmagając ich częstotliwość. Co ważne, dożylne podanie tego leku jest możliwe tylko u ciężarnych z dojrzałą szyjką macicy.
Z kolei u pacjentek z niedojrzałą szyjką macicy lepsze efekty przynosi zastosowanie prostaglandyn, które przyspieszają proces rozwierania się szyjki macicy. Substancje te inicjują również łagodne skurcze macicy.
Prostaglandyny działają wolniej niż oksytocyna, ale ich zastosowanie często zmniejsza potrzebę późniejszej stymulacji skurczów syntetycznym hormonem. Podaje się je dopochwowo lub doszyjkowo (najczęściej w formie żelu), rzadziej doustnie (mogą powodować skutku uboczne ze strony układu pokarmowego). Popularna tasiemka na wywoływanie porodu to również nic innego jak tasiemka nasączona prostaglandynami, którą wprowadza się w okolice szyjki macicy.
Mechaniczne metody indukcji porodu
Mechaniczne metody indukcji porodu polegają na fizycznym stymulowaniu szyjki macicy w celu pobudzenia jej dojrzewania i rozpoczęcia czynności skurczowej macicy. Tego typu metody są stosowane głównie wtedy, gdy szyjka jest niedojrzała, a stan matki i dziecka pozwala na stopniowe wywoływanie porodu. Do najczęściej stosowanych metod mechanicznej indukcji porodu należą:
Cewnik Foleya, czyli balonik na wywołanie porodu – metoda ta polega na wprowadzeniu do kanału szyjki macicy specjalnego cewnika zakończonego balonikiem, który po napełnieniu solą fizjologiczną lub wodą wywiera nacisk na szyjkę macicy. Ucisk stymuluje produkcję prostaglandyn, co prowadzi do jej zmiękczania i rozwierania. Metoda ta jest stosunkowo bezpieczna, nie powoduje ogólnoustrojowych skutków ubocznych i może być stosowana u pacjentek, u których nie ma przeciwwskazań do porodu drogami natury.
Amniotomia, czyli przebicie pęcherza płodowego – metoda ta polega na kontrolowanym przerwaniu błon płodowych za pomocą specjalnego, sterylnego narzędzia. Odpływ płynu owodniowego powoduje obniżenie części przodującej płodu, co zwiększa nacisk na szyjkę macicy i pobudza naturalne skurcze. Zabieg wykonuje się przy częściowo rozwartym ujściu szyjki macicy, gdy istnieją sprzyjające warunki do postępu porodu.
Odklejenie dolnego bieguna pęcherza płodowego – to metoda pomocnicza stosowana w celu przyspieszenia dojrzewania szyjki macicy. Polega na delikatnym oddzieleniu błon płodowych od ściany macicy podczas badania wewnętrznego, co pobudza miejscową produkcję prostaglandyn odpowiedzialnych za przygotowanie szyjki do porodu. Zabieg można wykonać jedynie przy rozwarciu na co najmniej na palec.
Domowe, naturalne sposoby na wywołanie porodu
Niefarmakologiczne, czyli naturalne, metody na wywołanie porodu zwykle stosuje się u kobiet, które są w ciąży donoszonej, mają dojrzałą lub dojrzewającą szyjkę macicy i nie występują u nich przeciwwskazania medyczne do porodu siłami natury. Celem tych działań jest pobudzenie organizmu do produkcji hormonów, które odpowiadają za rozpoczęcie skurczów i przygotowanie szyjki macicy do porodu. Choć skuteczność domowych metod indukcji porodu nie jest jednoznacznie potwierdzona w badaniach naukowych, uważa się, że w wielu przypadkach mogą one wspierać poród naturalny, zwłaszcza jeśli organizm jest już do niego przygotowany. Niefarmakologiczne metody na wywołanie porodu to:
drażnienie brodawek sutkowych (wspiera produkcję naturalnej oksytocyny);
stosunek seksualny (dostarcza prostaglandyn, które są zawarte w nasieniu, a także wspiera produkcję oksytocyny),
spacer, schodzenie po schodach (ruch w pozycji pionowej zwiększa nacisk główki dziecka na szyjkę macicy, co pobudza jej dojrzewanie i delikatne rozszerzanie, DOZWOLONE TYLKO W ZDROWEJ I DONOSZONEJ CIĄŻY),
picie naparów ziołowych o działaniu naskurczowym (np. z liści malin czy kaliny śliwolistnej, tylko po wcześniejszej konsultacji z lekarzem).
Czy wywoływany poród jest bardziej bolesny?
Wywoływany poród często bywa bardziej bolesny w porównaniu do porodu, który rozpoczyna się samoistnie. Wynika to głównie z intensywniejszych i bardziej regularnych skurczów macicy – zwłaszcza przy użyciu syntetycznej oksytocyny.
Naturalnie rozpoczynający się poród zazwyczaj rozwija się stopniowo, dając przyszłej mamie czas na adaptację do narastającej intensywności skurczów.
W przypadku indukcji porodu silne skurcze macicy mogą się pojawić nagle, co często wiąże się z gwałtowniejszym odczuwaniem bólu.
Przeczytaj również:
Poród po terminie – jakie są powikłania i jak zapobiec ciąży przenoszonej?
Jak długo trwa poród wywoływany?
Czas trwania porodu wywoływanego zależy od wielu czynników, takich jak: dojrzałość szyjki macicy, zastosowana metoda indukcji, liczba przebytych porodów oraz indywidualna reakcja ciężarnej na stymulację zastosowaną przez personel medyczny. U pierwiastek – czyli kobiet rodzących po raz pierwszy – poród indukowany może trwać dłużej, nawet kilkanaście godzin, zwłaszcza jeśli szyjka macicy była niedojrzała w momencie rozpoczęcia indukcji. Z kolei u wieloródek proces ten często przebiega szybciej, lecz wciąż zależy to od reakcji organizmu na podjęte działania.
Co jest lepsze – wywołanie porodu czy cc?
Nie można jednoznacznie stwierdzić, która metoda – wywołanie porodu czy cesarskie cięcie – jest lepsza, ponieważ każda z nich ma nieco inne wskazania medyczne, a także korzyści oraz zagrożenia dla matki i dziecka. Decyzja o sposobie zakończenia ciąży należy do lekarza.
Indukcja porodu jest preferowana, jeśli nie ma przeciwwskazań do porodu drogami natury, natomiast poród operacyjny zwykle jest konieczny w sytuacjach, gdy poród fizjologiczny zagraża zdrowiu lub życiu matki i dziecka, co może mieć miejsce np. przy nieprawidłowym ułożeniu płodu, łożysku przodującym czy braku postępu porodu.
Cesarskie cięcie to poważna operacja, która wiąże się z dłuższym czasem rekonwalescencji, większym ryzykiem powikłań oraz potencjalnie negatywnym wpływem na przyszłe ciąże, ale w niektórych przypadkach jest najbezpieczniejszym rozwiązaniem dla mamy i maluszka.