Zatkany nos u dziecka – leki, inhalacje, olejki, plasterki – sposoby na zapchany nos u dziecka

Co oznacza zapchany nos u dziecka?

Zatkany nos u dziecka jest częstym i ważnym problemem pediatrycznym. Mimo że może wydawać się błahostką i być spowodowany przez zwykłą wirusową infekcję, jest to uciążliwy objaw zarówno dla małego pacjenta, jak i jego rodziców.

Niemal każda choroba nosa powoduje uczucie zatkanego nosa, czyli niedrożność nosa, a więc utrudnienie przepływu powietrza przez jamę nosa.

Choroba może być umiejscowiona zarówno w samej jamie nosa, jak i w części nosowej gardła. Do najczęstszych przyczyn zatkanego nosa u dziecka należy infekcja nosa i zatok. Inne częste przyczyny to:

• alergiczny nieżyt nosa,
• przerost migdałka gardłowego (tak zwany trzeci migdał),
• zaburzenia strukturalne w jamie nosowej,
• skrzywiona przegroda nosowa,
• nieprawidłowo duże małżowiny nosowe.

Na szczęście istnieje wiele prostych domowych sposobów na zatkany nos u dziecka.

Zatkany nos u dziecka – jakie są przyczyny?

Przyczyną niedrożności nosa i problemów z oddychaniem u dziecka jest najczęściej jest to prosta wirusowa infekcja. Zaburzenia drożności nosa spowodowane wrodzonymi zaburzeniami struktury nosa to rzadka sprawa.

Inne przyczyny zatkanego nosa u dziecka to:

• zapalenie błony śluzowej nosa i zatok obocznych nosa,
• alergiczny nieżyt nosa,
• skrzywienie przegrody nosa,
• przerost migdałka gardłowego (tu objawem jest zatkany nos u dziecka i chrapanie)
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• uraz (krwiak w jamie nosa),
• polipy nosa,
• przerost małżowin nosowych,
• wrodzone anomalie budowy twarzy i czaszki,
• torbiele jamy nosa,
• zwężenie nozdrzy tylnych,
• guzy nowotworowe.

Zdecydowanie najczęściej tło zatkanego nosa jest infekcyjne. Zapalenie nosa i zatok może być ostre, przewlekłe, wirusowe, bakteryjne, rzadko grzybicze. Najczęściej ostre zapalenie nosa i zatok ma charakter wirusowy, nie wymaga więc antybiotykoterapii, a jedynie leczenia objawów, takich jak np. problmy z oddychaniem przez nos.

Migdałek gardłowy znajduje się w części nosowej gardła, jego przerost więc upośledza drożność nosa „od tyłu”. Powoduje uporczywe uczucie zatkania nosa bez kataru. U niektórych dzieci może wymagać leczenia operacyjnego – adenotomii.

Zatkany nos u dziecka – alergia, zatoki czy migdałki?

Przewlekłe zapalenie zatok u dziecka, alergia oraz przerost migdałka gardłowego to najczęstsze przyczyny przewlekłej oraz nawracającej niedrożności nosa. Ich objawy często nakładają się na siebie lub jedne wywołują drugie, dlatego odróżnienie tych schorzeń od siebie bez głębszej diagnostyki może być początkowo trudne. Przewlekłe zapalenie zatok rozpoznaje się, gdy objawy utrzymują się ponad 12 tygodni.

Kiedy dziecko mówi przez nos i chrapie, często mamy do czynienia z nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych i uszu, a także uporczywym katarem. Możliwą przyczyną jest przerost migdałka gardłowego.

Alergiczny nieżyt nosa należy do grupy chorób atopowych, czyli związanych z uwarunkowaną genetycznie skłonnością do nadwrażliwości i alergii. Może współistnieć z astmą oskrzelową, zapaleniem spojówek, atopowym zapaleniem skóry, alergią pokarmową. Objawy mogą występować sezonowo lub całorocznie. Alergiczny nieżyt nosa u dziecka, ze względu na obrzęk błony śluzowej nosa, jest też czynnikiem rozwoju infekcji bakteryjnej zatok.

Jak przebiega leczenie zatkanego nosa?

Zapchany nos u dziecka – kiedy do lekarza?

U dzieci najczęściej jest to wydzielina w nosie (gęsta, ropna lub wodnista), utrudnione oddychanie i w efekcie oddychanie przez usta, chrapanie u dziecka, problemy z jedzeniem, ściekanie wydzieliny z nosa po tylnej ścianie gardła i w rezultacie kaszel. Zatkany nos w nocy powoduje u dziecka kłopoty ze snem.

Zapchany nos u niemowlaka powoduje niechęć do ssania pokarmu, w skrajnych przypadkach niedożywienie, a także duszności, dlatego że przez pierwszych kilka miesięcy życia dzieci nie potrafią oddychać przez usta. W wyniku niedrożności nosa może wystąpić sapka niemowlęca.

Jednostronne zaburzenie drożności nosa i wyciek z nosa cuchnącej ropnej wydzieliny wskazuje na obecność ciała obcego w nosie – najczęściej są to malutkie części zabawek. Taka sytuacja zobowiązuje do niezwłocznego udania się do lekarza. Przewlekle zatkany nos i ciągły katar u dziecka może nawet upośledzać słuch.

Oczyszczanie nosa – solą morską, fizjologiczną, sprayem, gruszką?

Zdecydowanie najczęściej zapchany nos u niemowlaka czy noworodka jest spowodowany przeziębieniem i nie wymaga leczenia przyczynowego (antybiotyków), a jedynie leczenia objawów. Istnieje wiele domowych sposobów.

Bardzo ważne jest oczyszczanie nosa u dziecka, delikatne i odpowiednio częste. Można to robić, przepłukując nosek solą – fizjologiczną lub solą morską, roztworem soli 3 proc.

Sól morska dostępna jest także jako łatwy w użyciu spray do nosa. Sól fizjologiczną można kupić w aptece w małych ampułkach. Należy wkrapiać po 1-2 krople do noska dziecka niemowlęcia, a następnie położyć dziecko na brzuszku, aby umożliwić wypływanie wydzieliny z nosa.

Gdy stosowanie soli morskiej nie wystarcza, można usuwać zalegającą wydzielinę z noska przez jej odsysanie – pomocna w tym jest gruszka lub specjalne aspiratory.

Nawilżanie nosa u dziecka – jak to robić?

Równie istotne jest odpowiednie nawodnienie dziecka. Gdy wydzielina z nosa u dziecka jest gęsta i trudna do wydmuchania, przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów pomaga w jej rozrzedzeniu. Dodatkowo należy pamiętać, że przy podwyższonej temperaturze ciała dziecko również wymaga odpowiedniej podaży płynów. Można podawać ciepłą herbatkę z sokiem malinowym, a po ukończeniu przez małego pacjenta 1. roku życia – również z miodem.

Pomocniczo działa też nawilżanie nosa i powietrza – można tego dokonać albo kupując do tego specjalny nawilżacz, albo rozkładając na ciepłych kaloryferach mokre ręczniki lub stawiając miskę z wodą na parapecie, pod którym znajduje się gorący kaloryfer. Zaleca się też wietrzenie pomieszczeń, w których się przebywa oraz utrzymywanie w nich właściwej temperatury – około 20–22 stopnie Celsjusza. Nie należy dziecka przegrzewać.

Katar u dziecka nie jest również przeciwwskazaniem do wychodzenia z domu i (o ile oczywiście dziecko nie jest bardzo osłabione lub nie ma wysokiej gorączki), ani do kąpieli. Niemowlęta można przekładać delikatnie na brzuszek, gdy śpią, aby wydzielina nie spływała po tylnej ścianie gardła.

Inhalacje i płukanie zatok – sposób na odetkanie nosa u dziecka

Nieoceniane są inhalacje na katar (także przy pomocy nebulizatora, który można zakupić w aptece). Również bardzo dobra jest do tego sól morska.

Sól morska do nosa pomaga obkurczyć obrzęknięta śluzówkę nosa i zmniejsza ilość produkowanej w nosie wydzieliny, a także zmniejsza gęstość śluzu ułatwiając jego ewakuację z nosa. Dodatkowo zabija bakterie. Inhalacje u dziecka na katar przeprowadza się 2–3 razy dziennie, nawet przez kilka tygodni.

U pacjentów powyżej 4. roku życia można przeprowadzać irygację za pomocą specjalnego zestawu dostępnego w aptece. Płukanie zatok u dziecka nawilża śluzówkę nosa, zmniejsza obrzęk oraz działa oczyszczająco. To dobry sposób na wydzielinę podczas infekcji czy kataru siennego.

Leki na zatkany nos u dziecka – jakie wybrać?

Leki na katar dla dziecka obejmują także proste w stosowaniu środki na receptę – np. ambroksol. W gęstym katarze w zapaleniu zatok obocznych nosa można u dzieci stosować inhalacje z ambroksolu. Jest to lek na zapchany nos, który zmniejsza znacznie lepkość wydzielanego śluzu. Pomaga także odkrztusić gęstą wydzielinę z oskrzeli, gdy z nosa spływa ona do położonych niżej dróg oddechowych.

Naturalny, domowy sposób na zatkany nos – plasterki na katar u dziecka

Skuteczne w udrażnianiu nosa są też olejki eteryczne, np. olejek eukaliptusowy, miętowy czy olejek z sosny. Roztwór do inhalacji przygotowuje się dodając kilka kropli olejku do gorącej wody. Są dostępne też jako plasterki na katar, żel do nacierania skóry czy olejki do kąpieli. Plasterki z olejkami eterycznymi są przystosowane do przyklejania na ubranie czy piżamę.

U starszych dzieci można zastosować wyższe ułożenie głowy podczas snu dzięki dodatkowej poduszce i ciepłe kompresy na nos i czoło, a także leki obkurczające błonę śluzową nosa w postaci kropli do nosa, np. z ksylometazoliną.

Płukanie nosa u dziecka w leczeniu kataru

Bibliografia

• Anna Dobrzańska, Józef Ryżko: Podręcznik do Lekarskiego Egzaminu Końcowego i Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2014. ISBN 978-83-7609-855-5.
• Pediatria, Antonii Dyduch, tom I. Katowice: Wydawnictwo Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, 2009. ISBN 978-83-7509-116-8.
• https://pediatria.mp.pl/objawy/76485,zaburzenia-droznosci-nosa