Ginekomastia, czyli przerost gruczołów piersiowych u mężczyzn
Ginekomastia to rozrost tkanki gruczołowej sutka u mężczyzn, najczęściej w okolicy brodawki sutkowej. Przerost tkanki może mieć charakter jedno- lub obustronny i być spowodowany, np.: zaburzeniami hormonalnymi, przyjmowaniem niektórych leków czy chorobami ogólnoustrojowymi (m.in. marskością wątroby, chorobami nerek, przysadki mózgowej, nadnerczy). Lekarze często używają również określenia „ginekomastia idiopatyczna”, czyli taka o niewyjaśnionej przyczynie.
Jakie są rodzaje ginekomastii?
Wyróżnia się trzy główne typy ginekomastii:
ginekomastia fizjologiczna – pojawia się w okresie noworodkowym, dojrzewania lub starzenia się i ma podłoże hormonalne. Często ustępuje samoistnie;
ginekomastia patologiczna – związana z zaburzeniami hormonalnymi, chorobami wątroby, nerek, tarczycy (np. nadczynność tarczycy), przysadki mózgowej i nadnerczy, a także ze stosowaniem niektórych leków (m.in. leków kardiologicznych, anabolicznych, psychotropowych);
ginekomastia idiopatyczna – bez wyraźnej przyczyny, choć najczęściej jej źródłem jest zaburzona równowaga hormonalna, nadmiar estrogenów lub niedobór androgenów.
Określenie przyczyny ginekomastii umożliwia dobór właściwego leczenia.
Przeczytaj również:
Prolaktyna - jakie są normy i co robić, gdy jest za wysoka
Jakie są typowe objawy ginekomastii idiopatycznej? Jak wygląda ginekomastia?
Objawy ginekomastii idiopatycznej to przede wszystkim powiększenie gruczołu piersiowego, zwykle w okolicach brodawki sutkowej, obecność guzków, tkliwość piersi, a niekiedy także ból lub uczucie napięcia tkanek. Ginekomastia może wiązać się z nadmiarem tkanki gruczołowej, ale także z obecnością nadmiaru tkanki tłuszczowej, co może utrudniać różnicowanie tej dolegliwości z lipomastią.
Jakie są przyczyny ginekomastii?
Przyczyny ginekomastii mogą być zróżnicowane i najczęściej obejmują:
zaburzenia hormonalne, w tym niedobór androgenów i nadmiar estrogenów;
choroby wątroby, nerek, tarczycy (np. nadczynność tarczycy), przysadki mózgowej i nadnerczy;
stosowanie niektórych leków, takich jak: ketokonazol, enalapryl, werapamil, ranitydyna, metronidazol, inhibitory konwertazy angiotensyny;
nowotwory produkujące estrogeny lub zaburzające metabolizm hormonów;
otyłość, czyli nadmiar tkanki tłuszczowej, który może prowadzić do rozwoju ginekomastii poprzez konwersję androgenów do estrogenów w tkance tłuszczowej.
Ze względu na tak szerokie spektrum możliwych przyczyn, każdy przypadek ginekomastii powinien być oceniany indywidualnie i w oparciu o dokładną diagnostykę hormonalną oraz sytuację kliniczną pacjenta.
Jak wygląda rozpoznanie ginekomastii?
Rozpoznanie ginekomastii opiera się przede wszystkim na badaniu fizykalnym w gabinecie lekarza, wywiadzie lekarskim oraz badaniach obrazowych i laboratoryjnych. Istotne znaczenie ma USG piersi, które pozwala odróżnić tkankę gruczołową od tkanki tłuszczowej i wykryć obecność guzków. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie dodatkowych badań, takich jak RTG klatki piersiowej, rezonans magnetyczny czy badania hormonalne (gospodarka hormonalna, poziom testosteronu, estrogenów, hormonów tarczycy i przysadki mózgowej). W sytuacjach niejasnych wykonuje się również badanie histopatologiczne.
Przeczytaj również:
Skala Tannera – ocena fazy dojrzewania chłopców i dziewcząt – jak wygląda?
Ginekomastia a lipomastia – jaka jest różnica?
Lipomastia to powiększenie piersi wyłącznie na skutek zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej w obrębie klatki piersiowej. Nie wiąże się z obecnością tkanki gruczołowej piersi i nie ma podłoża hormonalnego. W odróżnieniu od ginekomastii, nie wymaga leczenia farmakologicznego ani chirurgicznego, lecz skupia się na redukcji masy ciała (deficyt kaloryczny, aktywność fizyczna). USG piersi pozwala rozróżnić, czy mamy do czynienia z przerostem tkanki gruczołowej, czy wyłącznie z nadmiarem tkanki tłuszczowej.
Czy ginekomastia jest groźna?
Ginekomastia sama w sobie nie jest chorobą zagrażającą życiu, jednak może być objawem poważnych zaburzeń hormonalnych lub chorób ogólnoustrojowych. Dlatego też omawiana dolegliwość wymaga diagnostyki i – w razie potrzeby – leczenia. W niektórych przypadkach ginekomastia może powodować istotny dyskomfort fizyczny i psychiczny, zwłaszcza u młodych mężczyzn i chłopców w okresie dojrzewania. Widoczny przerost gruczołu piersiowego utrudnia dobór odzieży wedle preferencji pacjenta, zniechęca do swobodnego plażowania czy korzystania z basenu. To z kolei obniża jakość życia.
Przeczytaj również:
Mutacja głosu – przyczyny, objawy, kiedy się zaczyna i ile trwa?
Jak wygląda leczenie ginekomastii? Czy ginekomastia może się cofnąć?
Leczenie ginekomastii zależy od przyczyny tej dolegliwości. Ginekomastia fizjologiczna zwykle ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia. W przypadkach ginekomastii idiopatycznej lub związanej z zaburzeniami hormonalnymi można wdrożyć leczenie farmakologiczne – np. selektywne modulatory receptora estrogenowego (SERM) czy inhibitory aromatazy.
W sytuacjach, gdy powiększenie gruczołu piersiowego nie ustępuje mimo leczenia zachowawczego lub jest przyczyną poważnych kompleksów, zaleca się chirurgiczne usunięcie nadmiaru tkanki gruczołowej. Operacja ginekomastii przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym, a jej efektem jest nie tylko poprawa wyglądu, ale również usunięcie źródła dyskomfortu. Zabieg wymaga długiego okresu rekonwalescencji, zwłaszcza jeśli usuwa się również nadmiar skóry lub nadmiar tkanki tłuszczowej.
Jakie są konsekwencje ginekomastii u mężczyzn?
Ginekomastia może wpływać na samoocenę, życie społeczne i seksualne pacjenta. Przerost gruczołu piersiowego u mężczyzn bywa powodem unikania aktywności fizycznej, kontaktu z rówieśnikami, a nawet depresji. W przypadkach, gdy ginekomastia wynika z zaburzeń endokrynologicznych lub nowotworów, może również sygnalizować zagrożenie dla zdrowia ogólnego.
Borykasz się z przerostem tkanki gruczołowej sutka? Zwróć się o pomoc do swojego lekarza pierwszego kontaktu. Współczesna medycyna zna skuteczne sposoby na leczenie ginekomastii i przywrócenie prawidłowego wyglądu męskiej klatce piersiowej.
Czy istnieje ginekomastia u kobiet?
Ginekomastia to termin zarezerwowany wyłącznie dla mężczyzn i, jak wspomnieliśmy wcześniej, odnosi się do rozrostu tkanki gruczołowej sutka. U kobiet, u których naturalnie występuje rozwinięta tkanka gruczołowa piersi, nie mówimy o ginekomastii, nawet jeśli dochodzi do nadmiernego powiększenia piersi z przyczyn patologicznych. W takich przypadkach mówi się raczej o makromastii, gigantomastii lub przeroście sutka, zwłaszcza jeśli rozrost jest znaczny, bolesny lub asymetryczny.
