List – jak napisać, budowa, wzór

Co to jest list?

List to pisemna forma wypowiedzi, którą kieruje się do jednej lub kilku osób. Może on przybierać różne formy, zależne od intencji nadawcy – osoby, która go pisze oraz adresata – osoby, do której jest kierowany. Listy mogą być prywatne, służbowe, urzędowe, a każdy pisze się w nieco inny sposób.

Rodzaje listów

Wyróżnia się listy nieoficjalne oraz oficjalne.

• List nieoficjalny, czyli list prywatny, może przybierać różne formy. Może być bardzo osobisty i tak naprawdę nie ma sztywnych zasad mówiących o tym, jak powinna wyglądać treść listu, jaką ma mieć formę i jakich zwrotów w nim używać. Listy prywatne kierowane są do jednej osoby – przyjaciela, znajomego, kogoś z rodziny. Mogą być pisane ręcznie lub na komputerze, językiem nieoficjalnym i swobodnym, w zależności od adresata. Inaczej bowiem napisze się list do przyjaciela, a inaczej do babci czy cioci. Jego charakter zależny jest tylko i wyłącznie od stosunków nadawcy i adresata, a ton – od relacji, jaka łączy dwie osoby. List nieoficjalny, prywatny, służy dzieleniu się refleksjami, przeżyciami, wrażeniami czy faktami ze zwykłej codzienności.

• List oficjalny lub inaczej urzędowy – to list kierowany do instytucji lub osoby, której się nie zna, a z którą kontakt wymaga oficjalnego tonu. Adresatem może być np. dyrektor szkoły, szef, przewodniczący jakiegoś zgrupowania, prezes firmy itp. List oficjalny służy albo informacji, albo wnioskowaniu o coś. List oficjalny powinien mieć formę maszynopisu. Należy w nim zwracać się w oficjalny sposób za pomocną form Pan/Pani. Stosuje się również zwroty grzecznościowe, np. Szanowny Panie czy Z wyrazami szacunku.

Jedną z odmian listu oficjalnego jest list motywacyjny, czyli podanie, którego celem jest przekonanie adresata (dyrektora szkoły, pracodawcy), że jest się odpowiednią osobą do podjęcia nauki lub na dane stanowisko, że względu na doświadczenie, wiedzę, zdolności i chęci. List motywacyjny ma sugerować, że wybór danego miejsca pracy/nauki jest dokładnie przemyślany. Inaczej mówiącej, celem pisania listu motywacyjnego jest odpowiednie zareklamowanie swojej osoby.

Jakie są cechy listu?

Jest kilka zasad, jakie warto znać, chcąc poprawnie napisać list.

• List, niezależnie od swojej formy, zawsze ma konkretnego adresata. Od tego, kim on jest, zależy to, w jaki sposób go napisać, czy w formie oficjalnej czy nieoficjalnej.
• List nieoficjalny może mieć formę swobodnego opowiadania, zaś oficjalny powinien skupiać się wyłącznie na faktach i konkretach.
• List powinien być poprawny językowo. Warto pamiętać o stosowaniu wołacza w nagłówku, np. Cześć Alu!, a nie Cześć Ala!
• Zaimki, będące bezpośredni zwrotami do adresata/ów powinny być pisane wielkimi literami (Ty, Tobie, Ciebie, Cię itp.).
• Język listu powinien być dostosowany do tego, kto jest jego adresatem. Inaczej bowiem napisze się list do kolegi, inaczej do babci, a inaczej do prezesa spółdzielni. Stosując język potoczny w liście nieoficjalnym także powinien być on grzeczny i poprawny, z kolei w liście oficjalnym nie ma miejsca na potoczne zwroty i kolokwializmy – obowiązuje język formalny.
• Pisząc list odręcznie, warto pamiętać o estetyce – czystej, równej kartce (najlepiej papierze listowym lub papaterii), wyraźnym długopisie, który nie będzie się rozmazywał, niezagiętych rogach i zachowaniu marginesów. Jeśli zaś pisze się list maszynowo czy na komputerze – również należy pamiętać o odpowiednim justowaniu, zachowaniu marginesów oraz akapitów.

Jak powinien wyglądać list?

Każdy list ma swoją formalną stronę. Na górze kartki, w prawym górnym rogu, powinno napisać się datę i nazwę miejscowości. Należy umieścić także nagłówek w odpowiedniej, zależnej od charakteru listu formie grzecznościowej. List powinien się kończyć podpisem, również poprzedzonym formą grzecznościową, np. pozdrawiam, Jan w liście nieoficjalnym lub Z poważaniem, Jan Nowak w formie oficjalnej.

List, jako dłuższa forma wypowiedzi pisemnej, powinien mieć również odpowiedni układ graficzny. Warto pamiętać o akapitach zarówno w prywatnych, ręcznie pisanych listach, jak i w listach oficjalnych. Odpowiednie podzielenie tekstu jest bardziej przyjazne dla czytelnika – nie pozwala mu się „zmęczyć” ciągłym tekstem, bardziej skupia jego uwagę, a jednocześnie pozwala płynnie przechodzić do kolejnych zagadnień.

Jak napisać list? Konstrukcja listu

Jeśli chodzi o list prywatny, nieoficjalny, nie ma tutaj zbyt wielu zasad. Data i miejsce pisania listu, odpowiedni nagłówek jako powitanie oraz podpis – który w prywatnym liście może być skrótem, zdrobnieniem, a nawet ksywką – są zupełnie wystarczające. Warto jednak pamiętać o tym, by list nie był chaotyczny – dzielił się na wspomniane akapity, czyli swoiste części. Jeśli zaś chodzi o końcowe zwroty grzecznościowe – mogą to być pozdrowienia, buziaki, całusy czy nawet osobliwe znaki, dobrze znane zarówno nadawcy, jak i adresatowi.

Jeśli chodzi o list oficjalny – tutaj jest wyraźny podział na wstęp, rozwinięcie i zakończenie. W prawym górnym roku wpisuje się miejscowość i datę, np. Warszawa, 11 sierpnia 2023 r. Dane nadawcy (imię, nazwisko, adres, nr telefonu, adres e-mail) umieszcza się w prawym górnym rogu, ale nieco niżej niż miejscowość i datę. Dane odbiorcy umieszcza się po prawej stronie listu, niżej niż dane nadawcy.

Konieczne jest również użycie odpowiedniego nagłówka (Szanowni Państwo itp.), końcowy zwrot grzecznościowy (np. Z poważaniem, Z wyrazami szacunku) oraz podpis, składający się z pełnego imienia i nazwiska.

Co to jest list otwarty?

List otwarty jest formą wypowiedzi służącej interwencji, kierowaną bezpośrednio do szerszego grona odbiorców, o charakterze publicznym. Może nie zawierać konkretnego adresata i być np. listem kierowanym do mieszkańców spółdzielni lub też opublikowanym w prasie. Zazwyczaj ma charakter oficjalny, jego celem jest zwrócenie uwagi na konkretną sprawę i wymuszenie zajęcia określonego stanowiska wobec opisywanej sytuacji.

Korzystanie z mediów społecznościowych i komunikatorów zdecydowanie ma swoje zalety i jest o wiele prostsze niż pisanie listów. Jednak w listach zdecydowanie jest to COŚ! Może więc warto czasem usiąść i napisać do przyjaciela czy babci klasyczny list...? Z pewnością sprawi wiele radości!