Czym jest plan porodu?
Plan porodu to dokument, w którym kobieta ciężarna może sformułować swoje oczekiwania dotyczące porodu. Dokument ten, w myśl rozporządzenia Standardu Opieki Okołoporodowej z 2019 roku, pacjentka powinna przygotować wspólnie z lekarzem prowadzącym ciążę lub położną. Plan porodu możemy również stworzyć samodzielnie i skonsultować z zaufanym medykiem. W ten sposób zyskamy pewność, że dokument zawiera wszystkie kluczowe informacje i instrukcje dla położnych. Plan porodu najlepiej sporządzić na początku ostatniego trymestru ciąży . Nie róbmy tego na ostatnią chwilę.
U każdej kobiety plan porodu może wyglądać inaczej ze względu na różną sytuację medyczną, różny przebieg ciąży czy też różne preferencje i przekonania związane ze zbliżającym się porodem.
Jak wygląda plan porodu?
Plan porodu piszemy chronologicznie, uwzględniając każdy z czterech okresów porodu, czyli:
- okres rozwierania się szyjki macicy,
- okres parcia,
- okres łożyskowy,
- okres obserwacji na sali porodowej.
Plan porodu powinnyśmy zabrać ze sobą na trakt porodowy wraz z kartą ciąży i dowodem osobistym. Zostanie on dołączony do dokumentacji medycznej.
Każda położna, której zależy na tym, by jej pacjentki miały za sobą dobre doświadczenie porodu, honoruje plan porodu i stara się przestrzegać wytycznych, które są w nim zawarte. Niestety nie zawsze jest to możliwe, ze względu np. na brak odpowiedniego wyposażenia szpitala, ograniczoną infrastrukturę czy też pojawienie się komplikacji okołoporodowych. Mając to na względzie, warto przygotować plan porodu na podstawie tego, co wiemy o szpitalu, w którym planujemy rodzić.
Plan porodu – informacje dotyczące I okresu porodu
I okres porodu można podzielić na dwie fazy – utajoną i aktywną. Z tą pierwszą mamy do czynienia, kiedy u ciężarnej występują nieregularne skurcze macicy, które z czasem nasilają się i intensyfikują, prowadząc do pojawienia się pełnego rozwarcia.
Z racji tego, że na salę porodową trafiamy zwykle po odejściu wód płodowych i czasem spędzamy na niej od kilku do kilkunastu godzin, w planie porodu warto zasygnalizować położnym, jak chciałybyśmy spędzić ten czas.
Oto najczęstsze oczekiwania rodzących dotyczące I okresu porodu:
- prośba o to, by poród odbywał się w obecności osoby towarzyszącej lub douli;
- stosowanie niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego;
- prośba o zastosowanie w odpowiednim momencie znieczulenia zewnątrzoponowego;
- zgoda lub brak zgody na wykonanie lewatywy;
- zgoda lub brak zgody na golenie krocza;
- chęć korzystania z wyposażenia sali porodowej – piłki do ćwiczeń, drabinki, prysznica, immersji wodnej;
- stosowanie pozycji wertykalnych , chęć swobodnego poruszania się po sali porodowej, a nie bycie „przykutą do łóżka”;
- wyrażenie zgody lub brak zgody na podanie oksytocyny, która przyspiesza poród, ale czyni go bardziej bolesnym;
- wyrażenie zgody lub brak zgody na przebicie pęcherza płodowego;
- wyrażenie zgody lub brak zgody na ciągłe monitorowanie tętna płodu przy pomocy niemobilnego aparatu KTG.
I okres porodu kończy uzyskaniem pełnego rozwarcia i rozpoczęciem się skurczów partych.
Plan porodu – informacje dotyczące II i III okresu porodu
Jedną z najważniejszych informacji, jakie należy zawrzeć w planie porodu odnośnie II okresu porodu, jest wybór pozycji, w jakiej przyszła mama chciałaby rodzić. Wbrew pozorom wcale nie musi być to pozycja leżąca. Oczywiście informacja dotycząca preferowanej pozycji znajdzie się w planie porodu kobiet, które zamierzają rodzić naturalnie. Jeśli planowane jest cesarskie cięcie, preferencje dotyczące przebiegu porodu siłami natury pomijamy.
Jakie inne kluczowe informacje należy zawrzeć w planie porodu na II i III okres porodu?
- Zgoda lub brak zgody na episiotomię (nacięcie krocza).
- Prośba o aktywną ochronę krocza, stosowanie ciepłych okładów.
- Stosowanie naturalnych metod łagodzenia bólów porodowych.
- Zgoda lub brak zgody na podanie oksytocyny (jeśli nie podano jej wcześniej).
- Prośba o położenie dziecka na piersi zaraz po jego narodzinach.
- Przyjazna dla dziecka procedura przecięcia pępowiny (najlepiej wtedy, gdy przestanie ona tętnić).
- Prośba, by ojciec dziecka mógł przeciąć pępowinę.
- Zgoda lub brak zgody na pobranie krwi pępowinowej (procedura odpłatna).
- Zgoda lub brak zgody na podanie farmaceutyków usprawniających poród łożyska.
Po urodzeniu dziecka i łożyska położnica pozostanie na sali porodowej przez dwie godziny, gdzie poddawana jest wnikliwej obserwacji. Następnie zostaje ona przetransportowana na oddział położniczy, gdzie następuje dalsza obserwacja i wykonywane są badania przesiewowe noworodka.
Plan porodu – informacje dotyczące IV okresu porodu
IV okres porodu to czas, kiedy świeżo upieczona mama i jej dziecko są pod opieką położnych z traktu porodowego. Jeśli chodzi o ten wyjątkowy czas, to w planie porodu można zawrzeć prośby:
- o nieprzerywanie kontaktu skin to skin (dziecka nie trzeba od razu ważyć i mierzyć);
- o przystawienie dziecka do piersi i pokazanie kilku wygodnych pozycji do karmienia piersią;
- o karmienie dziecka mlekiem modyfikowanym, jeśli pacjentka w ogóle nie chce karmić naturalnie (w takiej sytuacji warto też poprosić o leki na wstrzymanie laktacji);
- o pomoc w ubraniu dziecka i przy pierwszym przewijaniu.
Tak naprawdę większość z wymienionych wyżej prób i oczekiwań zawartych w planie porodu gwarantuje nam Standard Opieki Okołoporodowej i warto zapoznać się z nim przed porodem. Pozwoli to skutecznie egzekwować swoje prawa. Pamiętajmy też o tym, że plan porodu w każdej chwili może ulec zmianie, co może być podyktowane przebiegiem porodu.
Wzór planu porodu
Wzór planu porodu można bezpłatnie pobrać z sieci lub ze strony internetowej wybranej placówki medycznej. W tej chwili niemal każdy szpital udostępnia ciężarnym tego typu dokument, najczęściej w formie ankiety. Poniżej przedstawiamy bardzo prosty, przykładowy plan porodu.
PLAN PORODU
Zgodnie z Rozdziałem IV Załącznika do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem z 20 września 2012r. (Dz. U. z 2012r. poz. 1100) tj. z 7 lipca 2016r. (Dz. U. z 2016r. poz. 1132), niniejszym przedstawiam mój własny plan porodu i proszę o dołączenie go do dokumentacji medycznej.
Miejsce porodu…………………………………………………………..
Lekarz prowadzący ciążę/położna……………………………………….
Osoba towarzysząca przy porodzie……………………………………….
Moje oczekiwania wobec I okresu porodu:
- chcę swobodnie poruszać się po sali porodowej i korzystać ze wszystkich udogodnień, które znajdują się na jej wyposażeniu,
- proszę o założenie wenflonu tylko wtedy, gdy będzie to konieczne,
- wybieram naturalne metody łagodzenia bólu.
Moje oczekiwania wobec II okresu porodu:
- proszę skutecznie chronić moje krocze przed urazami mechanicznymi,
- nie wyrażam zgody na nacięcie krocza, a jeśli wystąpią ku temu wskazania medyczne, proszę o ich przedstawienie,
- proszę o położenie dziecka na piersi zaraz po narodzinach i zbadanie go na mojej piersi,
- proszę o pobranie krwi pępowinowej.
Moje oczekiwania wobec III okresu porodu:
-
proszę o pokazanie mi łożyska po porodzie.
Moje oczekiwania wobec IV okresu porodu:
- proszę o pomoc położnej w zakresie przystawiania dziecka do piersi,
- proszę o informowanie mnie o każdym zabiegu dotyczącym mojego dziecka,
- wyrażam zgodę na szczepienie dziecka w szpitalu.
..............................................................................................................
podpis pacjentki podpis położnej
