Co powoduje zaparcia w okresie ciąży?
Zaparcie (potocznie nazywane „zatwardzeniem”) to zaburzenie prawidłowego rytmu wypróżnień, które polega na utrudnionym oddawaniu twardych stolców i zmniejszeniem częstotliwości wypróżnień. Co może być przyczyną zaparcia w ciąży?
Ze względu na przyczynę zaparcia dzielą się na czynnościowe i organiczne. Pierwsze z wymienionych wynikają z zaburzenia procesu defekacji lub zaburzeń pasażu jelitowego. Nie są one spowodowane chorobami układu pokarmowego. U ich podłoża leżą, m.in.: procesy fizjologiczne zachodzące w ciąży, niektóre leki, niedoczynność tarczycy czy stres. Inaczej wygląda to w przypadku zaparć organicznych, które pojawiają się w przebiegu chorób układu pokarmowego. Ich przyczyną może być np. rak jelita grubego czy uchyłki jelita grubego.
Przeczytaj również:
Seks w trzecim trymestrze ciąży
Ile dni można się nie wypróżniać w ciąży?
Normą jest oddawanie 1–2 dobrze uformowanych stolców dziennie lub defekacja co 2. dzień (o ile wypróżnienie nie wymaga silnego parcia, a kał nie jest nadmiernie twardy). O zaparciach w czasie ciąży mówi się, gdy do wypróżnień dochodzi zbyt rzadko, czyli 2 lub mniej razy na tydzień. Niepokojącymi sygnałami są również dolegliwości, takie jak: uczucie niepełnego wypróżnienia, wzdęcia czy bóle brzucha.
Przeczytaj również:
Jacuzzi w ciąży – czy jest dozwolone?
Czy zaparcia w ciąży mogą zagrozić dziecku?
Czy zaparcia u ciężarnych kobiet są również zagrożeniem dla dziecka? Zaburzenie prawidłowego rytmu wypróżnień nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla rozwoju płodu. Jednak jest to problem, którego nie należy lekceważyć.
Długo utrzymujące się zaparcia wiążą się z ryzykiem rozwoju chorób proktologicznych. Do najczęstszych należą:
Zakrzepica żył kołoodbytowych, która powoduje nasilony ból odbytu i krwawienia.
Niedrożność jelit – zalegające masy kałowe, które tworzą twarde guzki kałowe, mogą spowodować niedrożność jelit, która stanowi nie tylko zagrożenie dla zdrowia, ale i życia.
Choroba hemoroidalna (inaczej hemoroidy) – charakteryzuje się nadmiernym obrzmieniem i bolesnością guzków krwawniczych, które uszczelniają kanał odbytu.
Niepokój budzi również fakt, że zaparcia w ciąży wymagają silnego parcia podczas próby wypróżnienia. Czy to oznacza, że mogą doprowadzić do przedwczesnego porodu lub poronienia? Kobiety ciężarne nie muszą się o to obawiać, ponieważ nawet przy przewlekłych zaparciach nie ma takiego ryzyka. Co nie zmienia faktu, że mogą spowodować inne powikłania, a także wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Przeczytaj również:
Zapalenie pęcherza w ciąży – leki i domowe sposoby
Co na zaparcia w czasie ciąży?
Jak wspomóc perystaltykę jelit i pozbyć się problemu z zaparciami? Istnieją różne niefarmakologiczne metody, które mogą pomóc w takim przypadku. Jednak należy pamiętać, że najważniejsze jest znalezienie przyczyny tego typu zaburzeń. Nie zawsze jest nią źle zbilansowana dieta uboga w błonnik pokarmowy. U podłoża zaparć mogą leżeć również choroby (nie tylko w obrębie przewodu pokarmowego), które wymagają odpowiedniej diagnostyki i leczenia pod okiem lekarza.
Herbaty na zaparcia w ciąży
Jednym z elementów profilaktyki i leczenia zaparć jest dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu.
Zwiększone zapotrzebowanie na płyny w tym okresie powoduje nasilone wchłanianie wody z jelit, a to z kolei nadmiernie zagęszcza konsystencję stolca.
Tu pojawia się pytanie, jakie płyny (poza wodą butelkowaną) będą wskazane dla przyszłej mamy? W przypadku problemów z wypróżnianiem zbawienne mogą się okazać herbaty ziołowe o korzystnym wpływie na funkcjonowanie układu pokarmowego. Przy czym należy pamiętać, że nie wszystkie zioła są wskazane w ciąży.
Dla ciężarnych kobiet, które zmagają się z zaparciami, odpowiednie będą, np. napary z melisy lekarskiej. Jest to zioło, które działa nie tylko delikatnie uspokajająco i ułatwia zasypianie. Ma ono dobry wpływ również na funkcjonowanie układu pokarmowego – rozluźnia mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, co usprawnia perystaltykę i transport treści jelitowej. Działa także kojąco na błonę śluzową jelit.
Kobiety ciężarne, które szukają naturalnych sposobów na zaparcia, mogą sięgnąć również po siemię lniane. Jak je przygotować? Do wyboru są trzy sposoby: macerat, kleik lub napar.
Napar z siemienia lnianego na zaparcia w ciąży
Dwie łyżki siemienia lnianego (najlepiej zmielonego) zalać szklanką wrzącej wody.
Zaparzać pod przykryciem (15–20 min), następnie odcedzić i pić.
Są również rośliny na zaparcia, których należy bezwzględnie unikać w trakcie ciąży. Należą do nich: aloes, korzeń rzewienia, senes i kora kruszyny.
Przeczytaj również:
Cola w ciąży – czy można ją pić?
Leki/syropy na zaparcia w ciąży
Co, jeśli okaże się, że to nie zmniejszenie aktywności fizycznej, nieodpowiednie nawodnienie organizmu czy mała ilość błonnika w diecie spowodowały zaparcia?
Jeśli zmiany w stylu życia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, warto skonsultować się z lekarzem. Specjalista zadecyduje, czy konieczne jest wprowadzenie leczenia.
U kobiet w ciąży stosuje się m.in.:
Czopki glicerynowe – gliceryna rozpuszcza się pod wpływem temperatury ciała, dzięki czemu nawilża śluzówkę jelit i ułatwia przesuwanie mas kałowych. Oprócz tego wykazuje miejscowe działanie drażniące na dolny odcinek jelita grubego i przyspiesza perystaltykę jelit.
Czopki musujące – zawierają wodorowęglan sodu i dwuwinian potasu zawieszone w rozpuszczalnym w wodzie polietylenoglikolu. Dzięki tak dobranym składnikom stymulują ruchy perystaltyczne jelit i ułatwiają wypróżnienie – uczucie parcia na stolec pojawia się niemal natychmiast po podaniu czopków.
Mikrowlewki doodbytnicze – preparaty do samodzielnego stosowania w domu, które zawierają składniki o działaniu łagodzącym i ochronnym. Zwiększają uwodnienie mas kałowych i praktycznie od razu pobudzają odruch defekacji.
Należy pamiętać, że stosowanie czopków czy mikrowlewek doodbytniczych powinno być skonsultowane z lekarzem.
Dieta na zaparcia w ciąży
Odpowiednie żywienie kobiet w ciąży ma wpływ nie tylko na samopoczucie przyszłej mamy i rozwój płodu. Ma znaczenie również, jeśli chodzi o zapobieganie i wspomaganie leczenia różnych dolegliwości ciążowych.
Zaparcia w ciąży mogą być spowodowane zbyt małą ilością błonnika w codziennej diecie. Aby zwiększyć jego spożycie należy:
spożywać codziennie surowe lub krótko gotowane warzywa i owoce (do dobrych źródeł błonnika należą, m.in.: marchew, buraki, brokuły, owoce jagodowe);
wybierać pełnoziarniste produkty zbożowe (np.: kasze gruboziarniste, chleb żytni, ryż brązowy);
włączyć do diety rośliny strączkowe, pestki i nasiona (dobrym wyborem jest np. siemię lniane, które charakteryzuje się również wysoką zawartością kwasów omega-3), a także suszone owoce;
spożywać kiszonki i fermentowane produkty mleczne (np. jogurt naturalny), które mają korzystny wpływ na mikrobiotę jelitową.
Należy również unikać produktów o wysokim stopniu przetworzenia oraz smażonych i tłustych potraw, które mogą nasilać zaparcia w ciąży.
Oprócz diety warto dbać o codzienną aktywność fizyczną dopasowaną do indywidualnych preferencji i możliwości. Formy ruchu, które mogą pomóc przy zaparciach to, np.: pływanie, spacery, pilates czy ćwiczenia fitness przeznaczone dla kobiet w ciąży.
Z kolei niewskazane są te, które wiążą się z dużym ryzykiem upadku, a także sporty kontaktowe czy podnoszenie ciężarów. W razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą proginekologicznym.
Zaparcia w ciąży to częsta i uciążliwa dolegliwość ciążowa. Nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla przebiegu ciąży, ale może wiązać się z dyskomfortem i bólem dla przyszłej mamy. Aby im zapobiec, warto zwiększyć spożycie błonnika z: warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, pestek i nasion, a także dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i codzienną aktywność fizyczną.
W razie potrzeby można stosować bezpieczne środki, np.: napary z siemienia lnianego, herbatki z melisy lekarskiej, czopki glicerynowe lub musujące.
Jeśli i to nie pomaga, należy skonsultować się z lekarzem, ponieważ nieleczone zaburzenia wypróżniania wiążą się z ryzykiem chorób proktologicznych.
