Wulwodynia i vestibulodynia – przyczyny, objawy i leczenie

Pieczenie, podrażnienie i ból pochwy – co to znaczy?

Wulwodynia (od łac vulva – srom i gr. odynē – ból) i westibulodynia to stosunkowo nowo określone i rzadko diagnozowane choroby związane z piekącym bólem i podrażnieniem genitaliów żeńskich, a dokładniej sromu, czyli wulwy. Kobiety doświadczające bólu sromu i okolicy sromu bardzo często trafiają do ginekologów z podejrzeniem zapalenia bakteryjnego bądź grzybicy pochwy.

Gdy diagnoza okazuje się jednak błędna i dolegliwości bólowe nie ustępują, kierują swoje kroki do psychologów i seksuologów, by pracować nad psychologicznymi podstawami bólu branego za somatyzację problemu natury psychicznej. Terapie takie jednak często nie przynoszą skutku.

Wulwodynia a vestibulodynia – różnice

Wulwodynia jest to zaburzenie polegające na chronicznym, czyli stałym i niezmiennym bólu sromu oraz dyskomforcie genitaliów żeńskich. Ból przejawia się odczuciami kłucia i palenia. Podobne objawy towarzyszą westibulodynii (vestibulodynia, VVS) – pojawiają się jednak jedynie w trakcie dotyku czy nacisku na wulwę. Wywołują go takie czynności, jak: czynności higieniczne, badanie ginekologiczne, seks czy jazda na rowerze.

Ból sromu (pochwy) może pojawić się również podczas siedzenia i w przypadku noszenia obcisłej bielizny i ubrań. W literaturze medycznej vestibulodynia ta jest określana jako zapalenie przedsionka pochwy.

Co jest przyczyną bólu?

Zapalenie przedsionka pochwy – jakie są przyczyny bólu?

Dokładne przyczyny występowania obu zaburzeń nie są znane. Wyniki prowadzonych badań nie są jednoznaczne i wskazują, że przyczyny mogą być złożone. Ból przewlekły może wynikać z uszkodzeń nerwowych, ze zbyt dużej ilości zakończeń nerwowych w okolicach sromowych (nadwrażliwość skóry) czy też czynników genetycznych.

Harwardzka uczona, doktor Elizabeth Stewart uważa również, że przewlekły ból sromu może wynikać pośrednio z długotrwałego stanu zapalnego, który powoduje zmiany w rdzeniu kręgowym i to właśnie one są odpowiedzialne za chroniczny ból.

Początek zaburzeń dotyczących bólu przedsionka pochwy mogą stanowić również nawracające i nieleczone infekcje pochwy (np. grzybicze), reakcje alergiczne, ale też mechaniczne podrażnienia okolic genitalnych i pochwy jako wynik powtarzającego się niechcianego współżycia przy suchości pochwy.

Inne badania pokazują, że kobiety, u których prawidłowo zdiagnozowano jedno z zaburzeń, posiadają genetyczną predyspozycję do zwiększonej produkcji substancji chemicznych wywołujących i zwiększających stan zapalny. Wiadomo również, że panie te zmagają się z dolegliwościami, takimi jak: chroniczne zmęczenie, częste oddawanie moczu, zespół jelita wrażliwego, dokuczliwe rozwolnienia, bóle brzucha, migreny i uogólnione bóle mięśni oraz stawów.

Ból podczas stosunku a wulwodynia

Główną konsekwencją wulwodynii i vestibulodynii jest występowanie bólu i dyskomfortu w obrębie sromu (pochwy). Wiąże się jednak z tym również poważny problem natury wtórnej, związany z brakiem aktywności seksualnej. Te problemy z seksem w związku często stanowią pierwszą motywacją dla zgłoszenia się do specjalisty.

Kobiety, mimo wyrażania chęci do podjęcia aktywności seksualnej, podniecenia, lubrykacji, czy okazywanej czułości, mają problem z podjęciem aktywności seksualnej.

Część z pań stara się ignorować ból i zmusza się do stosunków, co równocześnie może pogłębiać problem od strony psychologicznej. Inne kobiety natomiast rezygnują całkowicie ze współżycia, co powoduje duży problem relacyjny w związku i może mieć wpływ na pojawienie się impotencji wtórnej u mężczyzny.

Wulwodynia – czyli leczenie bólu przewlekłego

W Polsce nadal mało wiadomo o obu zaburzeniach, dlatego też rzadko są one prawidłowo diagnozowane. Zakłada się, że nie jest to choroba stricte ginekologiczna, a nerwowa. Dlatego pomóc w jej przypadku może kontakt z neurologiem.

W leczeniu bólu przewlekłego w przypadku objawów wulwodynii (zapalenia przedsionka pochwy), takich jak: palenie, pieczenie, szczypanie, ból, kłucie i swędzenie pochwy (sromu) stosuje się leki, fizjoterapię i odpowiednią, zdrową dietę. Dodatkowo ważnym aspektem, ze względu na wtórne skutki choroby, jest zapewnienie wsparcia psychologicznego i seksuologicznego.

Lekarze podejrzewający wystąpienie wulwodynii i westibulodynii podkreślają, że w pierwszej kolejności należy wyeliminować czynniki, które mogą podrażniać srom. Mowa tutaj o stosowaniu środków chemicznych do codziennej higieny intymnej, czyli: mydeł, kremów, perfum, chusteczek czy papieru toaletowego. Warto zatem znaleźć odpowiedni, dobrany do indywidualnych preferencji. Leczenie wulwodynii i westibulodynii to również rezygnacja z czynności powodujących nacisk na pochwę, np. jazdy na rowerze czy jazdy konnej oraz nieangażowanie się w czynności seksualne sprawiające ból.