Mleko w diecie dzieci – co warto wiedzieć
Przez pierwsze 6 miesięcy życia podstawowym pokarmem dziecka powinno być mleko kobiece, a w razie konieczności – mleko modyfikowane. To właśnie ono dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych wspierających prawidłowy rozwój malucha.
Około 5.–6. miesiąca można stopniowo wprowadzać pokarmy stałe, jednak mleko (matki lub następne) nadal powinno stanowić podstawę diety.
W początkowych miesiącach rozszerzania diety niemowlęcia można wprowadzać produkty mleczne, takie jak jogurty czy kefiry. Niewielkie ilości mleka krowiego mogą być również stosowane jako dodatek do potraw, np. placuszków czy zup, ale nie powinny stanowić samodzielnego napoju.
Po ukończeniu 1. roku życia mleko krowie może być podawane dziecku jako napój, jednak jego ilość nie powinna przekraczać 500 ml dziennie.
Przeczytaj również:
Pomysły na placuszki dla dzieci
Dlaczego nie należy podawać niemowlętom mleka krowiego?
Przed ukończeniem 1. roku życia mleko krowie nie powinno zastępować mleka matki ani modyfikowanego.
Mleko krowie zawiera zbyt mało żelaza, może nadmiernie obciążać niedojrzałe nerki dużą ilością białka i sodu, a jednocześnie nie dostarcza odpowiednich witamin i kwasów tłuszczowych. To samo tyczy się innych mlek, np. koziego czy owczego.
Przeczytaj również:
Alergia pokarmowa u niemowląt – jak wygląda, jak rozpoznać i leczyć?
Czy dzieci mogą pić mleko roślinne?
Napoje roślinne (potocznie: mleka roślinne) to produkty, które powstają z namoczonych, rozdrobnionych i zmiksowanych części roślin, takich jak: soja, owies, ryż, czy orzechy. Surowce te są następnie filtrowane i często wzbogacane w: wapń, witaminy oraz inne składniki odżywcze.
W zdrowej diecie dzieci jest miejsce na napoje roślinne i nie należy się ich obawiać. Warto jednak przed wyborem odpowiedniego zerknąć na skład.
Najlepiej, aby taki produkt był pozbawiony: cukru, sztucznych aromatów i konserwantów, a wzbogacony w wapń oraz witaminy – zwłaszcza D i B12.
Wśród dostępnych na rynku napojów roślinnych polecanych dzieciom warto wymienić:
mleko jaglane;
mleko sojowe;
mleko owsiane;
mleko orkiszowe;
mleko grochowe;
mleko kokosowe;
mleko migdałowe;
mleko z orzechów nerkowca.
Nie każde mleko roślinne jest odpowiednie dla małych dzieci. Przykładem jest mleko ryżowe, które ze względu na zawartość arsenu powinno być ograniczane w diecie, gdyż jego nadmiar może negatywnie wpływać na zdrowie.
U niemowląt wchłanianie różnych substancji przebiega szybciej, dlatego warto minimalizować ryzyko kontaktu z potencjalnie szkodliwymi składnikami.
Napój ryżowy można natomiast podawać okazjonalnie starszym dzieciom np. jako dodatek do: budyniu, koktajlu czy owsianki.
Przeczytaj również:
Wątróbka drobiowa w diecie dziecka – od jakiego wieku? Jakie korzyści? Smaczne przepisy
Od kiedy podawać napoje roślinne dzieciom?
Podobnie jak mleko krowie, mleka roślinne jako samodzielny napój mogą być podawane dziecku dopiero po ukończeniu 1. roku życia. W tym przypadku także można wcześniej je stosować jedynie w niewielkich ilościach – jako dodatek do przygotowywania potraw.
Czy istnieją mleka roślinne dla niemowląt?
Wielu przyszłych i świeżo upieczonych rodziców unikających produktów odzwierzęcych zastanawia się, czy mleka roślinne mogą stanowić alternatywę dla standardowego mleka modyfikowanego w żywieniu niemowlęcia.
Na rynku można spotkać w pełni roślinne, certyfikowane mieszanki dla niemowląt oparte głównie na hydrolizacie białka ryżowego bądź sojowego. Takie mleka są także wzbogacane o odpowiednie witaminy – np. witaminę D oraz składniki mineralne – i mogą one stanowić zamiennik zwykłego mleka modyfikowanego, jednakże należy je podawać wyłącznie po konsultacji z pediatrą.
Obecnie są one jednak rzadkością i można je kupić głównie online.
Przeczytaj również:
Dieta przy AZS u dzieci i dorosłych – jadłospis i zasady diety eliminacyjnej
Co jest zdrowsze: mleko czy napój roślinny dla dziecka?
Na to pytanie nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi. Wybór między mlekiem krowim a napojem roślinnym zależy od wielu czynników – przede wszystkim od tego, jaką dietę dziecko prowadzi, jakie są jego indywidualne potrzeby żywieniowe oraz stan zdrowia.
Mleko krowie dostarcz:a dobrze przyswajalnego białka, wapnia i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, co jest istotne zwłaszcza w pierwszych latach życia. Z kolei napoje roślinne mogą być dobrym uzupełnieniem jadłospisu dzieci na diecie roślinnej lub w przypadku nietolerancji mleka krowiego. Jednak pod warunkiem, że są odpowiednio wzbogacone w składniki odżywcze i stosowane w zalecanych ilościach.
Napój roślinny – przeciwwskazania
Choć napoje roślinne mogą stanowić wartościowe uzupełnienie diety, nie każde dziecko może je pić w każdym wieku i w dowolnej ilości. Do najważniejszych przeciwwskazań zalicza, się m.in.:
alergie lub nietolerancje na poszczególne białka roślinne;
wiek poniżej 1. roku życia (ewentualnie w niewielkich ilościach do potraw po skończeniu 6. miesiąca);
niektóre schorzenia, np.: zaburzenia pracy nerek, zespół złego wchłaniania, celiakia (w przypadku, gdy mleko nie jest odpowiednio oznaczone).
Mleko zwierzęce – przeciwwskazania
W niektórych przypadkach dzieci nie powinny spożywać mleka krowiego. Mowa tu, m.in. o:
nietolerancji laktozy;
alergii na białka mleka krowiego;
wieku poniżej 1. roku życia (ewentualnie w niewielkich ilościach do potraw po skończeniu 6. miesiąca).
Przeczytaj również:
Naleśniki – przepisy na pyszne naleśniki dla dzieci
Czy napój roślinny można zastąpić mlekiem?
Pod względem obecności różnych składników odżywczych oba napoje mają nieco odmienny profil witamin i składników mineralnych, więc nie można powiedzieć, że mleko w proporcji 1:1 zastąpi napój roślinny.
Mimo to w kuchni napoje roślinne – np. napój sojowy lub napój migdałowy – można z powodzeniem stosować zamiennie z mlekiem – sprawdzą się zarówno w gotowaniu, pieczeniu, jak i przy przygotowywaniu napojów czy deserów.
Przeczytaj również:
Mały wegetarianin – czy dziecko może nie jeść mięsa?
Czy napój owsiany jest zdrowszy niż mleko?
Napój owsiany może być bezpieczną alternatywą dla mleka krowiego dla dzieci – zwłaszcza przy nietolerancji laktozy – ale ma mniej białka i wapnia, które są niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju. Warto wybierać wersje wzbogacane w te składniki i stosować je jako uzupełnienie zrównoważonej diety.
