Zatoki w ciąży – jak leczyć zapalenie zatok w ciąży?

Zapalenie zatok przynosowych w ciąży – jakie są przyczyny?

Zapalenie zatok w ciąży to bardzo uciążliwe schorzenie, które wywołuje silny ból głowy – zwłaszcza okolicy czołowej i szczęk. Dodatkowo występują stany podgorączkowe, trudności z oddychaniem i zasypianiem. Ostry stan zapalny zatok wymaga leczenia, które w ciąży przysparza problemów ze względu na szkodliwość leków. Warto zatem poznać bezpieczne i efektywne sposoby na chore zatoki.

Przyczyną zapalenia zatok w ciąży mogą być wirusy lub bakterie, rzadziej są to grzyby. Lekarze wyróżniają także alergiczne zapalenie zatok. Bywa że chore zatoki dają podobne objawy do infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych. Objawy zapalenia zatok w ciąży mogą być podobne do objawów takich schorzeń, jak: polipy zatok, grzybica zatok, torbiele zatok.

Wirusowe i bakteryjne zapalenie zatok (czasami określane jako ropne) wymagają leczenia objawowego i przyczynowego. Nie wszystkie zabiegi na zatoki, leki bez recepty i na receptę można stosować w czasie ciąży. Leczenie zatok w ciąży warto rozpocząć więc od naturalnych sposobów – płukania, irygacji, stosowania olejków eterycznych.

Antybiotyk na zatoki w ciąży można przyjmować tylko i wyłącznie po konsultacji lekarskiej. Niektóre z antybiotyków nie mogą przyjmowane w pierwszym oraz drugim trymestrze.

Zatoki w ciąży – jakie są objawy chorych zatok w ciąży?

Ostre zapalenie zatok to stan zapalny błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych. Do zatok przynosowych należą: zatoki czołowe, szczękowe, sitowe i klinowe. Podczas ostrego stanu zapalnego dochodzi do obrzęku śluzówek. Nabłonek zatok i jama nosa pokryte są ropną wydzieliną, co przyczynia się do charakterystycznych objawów. Stan ten może z czasem przybierać charakter przewlekły.

W ciąży wskutek działania hormonów śluzówki same z siebie stają się rozpulchnione, co nasila problemy z zatokami. Działanie estrogenów wywołuje tak zwany ciążowy nieżyt nosa. Tym samym katar w ciąży i zatkany nos w ciąży nasila się oraz jest obecna wodnista wydzielina z nosa.

Zatkane zatoki w ciąży mogą przypominać zwykle przeziębienie czy grypę. Zalicza się do nich:

• ból zatok, bóle twarzy i okolicy nosa;
• bóle głowy od zatok – tak zwany zatokowy ból głowy nasila się przy pochylaniu, powoduje uczucie ucisku w głowie;
• uczucie przelewania w głowie, uczucie podtapiania;
• zmęczenie;
• wodnisty lub ropny, żółty katar;
• zatkany nos, utrata węchu;
• kaszel od zatok, spływająca z zatok wydzielina (flegma) po tylnej ścianie gardła jest przyczyną męczącego kaszlu w nocy i wieczorem;
• gorączka i stan podgorączkowy;
• nieprzyjemny zapach z ust.

Dodatkowo charakterystyczna jest gęsta, zielona lub żółta wydzielina z nosa. Silny ból i uczucie rozpierania mogą także promieniować od zatok w różnych kierunkach.

Jak leczyć zatoki w ciąży?

Leczenie ostrego zapalenia zatok przynosowych w ciąży polega na zwalczaniu dokuczliwych objawów – zatkanego nosa, kataru (bywają także zatkane zatoki i zatkany nos bez kataru), kaszlu, a czasami także stanu podgorączkowego.

Bakteryjne zapalenie zatok może wymagać podania antybiotyku.

Przewlekłe zapalenie zatok trwa niekiedy wiele miesięcy, także po ciąży.

Leczenie wirusowego zapalenia zatok w ciąży nastawione jest na leczenie objawów. Tu pomogą domowe sposoby na zatoki, większość z nich to naturalne metody.

Alergiczne zapalnie zatok w ciąży może wymagać wizyty u laryngologa i alergologa, którzy rozważą możliwość podawania donosowych leków odczulających (spray do nosa czy krople do nosa na zatoki).

W pierwszym tygodniu zapalenia zatok w czasie ciąży przebiegającego bez gorączki podejrzewa się raczej zapalenie wirusowe. Nie stosuje się na nie preparatów przeciwwirusowych, a jedynie leczenie objawowe – leki przeciwbólowe i ułatwiające oczyszczanie nosa. Na początek można spróbować domowych sposobów na zatoki, które nie będą szkodliwe dla dziecka.

Jak leczyć w ciąży zapalenie zatok, by nie zaszkodzić dziecku? Istotne są:

• wypoczynek w domu – najlepszy lek na zatoki w ciąży;
• wprowadzenie do diety większej ilości czosnku i cebuli;
• picie kilka razy dziennie gorącego mleka miodem lub herbaty z miodem, cytryną i imbirem;
• przebywanie w ciepłym pomieszczeniu z wilgotnym powietrzem (np. przez położenie mokrego ręcznika na kaloryferze lub specjalne nawilżacze powietrza).

Na zatoki pomoże także rozgrzewanie miejsc, w których bolą zatoki za pomocą ciepłych kompresów (dostępne w aptece lub zrobione samodzielnie, uwaga na oparzenia).

Najlepsze domowe sposoby na chore zatoki w ciąży:

• płukanie nosa i zatok;
• irygacja zatok, czyli płukanie zatok przy pomocy specjalnego zestawu;
• stosowanie ziołowych leków na zatoki;
• stosowanie inhalacji z soli fizjologicznej lub olejków eterycznych.

Inhalacje na zatoki w ciąży

Inhalacje na zapalenie zatok to wdychanie pary wodnej, często z aromatami. Przyczyniają się one do rozrzedzenia wydzieliny. Dzięki temu oddychanie staje się łatwiejsze, a ból zmniejsza się. Do wykonania domowej inhalacji wystarczy miska z gorąca wodą i ręcznik. Można również wykonywać inhalacje z soli fizjologicznej lub soli kuchennej.

Należy przygotować 2 litry gorącej wody, wsypać 6 łyżek soli kuchennej lub morskiej. Następnie pochylić się nad parą, założyć ręcznik na głowę i wdychać unoszące się opary. Trzeba zachować bezpieczna odległość, by nie oparzyć się wodą.

Zamiast soli dobrze sprawdzają się także zioła o działaniu rozkurczającym:

• rumianek,
• tymianek,
• szałwia,
• mięta.

Do wody należy wówczas dodać ok. 3 garści ziół i postępować tak, jak przy inhalacji z solą.

Dobre efekty obserwuje się, stosując do inhalacji olejki eteryczne na zatoki w ciąży:

• eukaliptusowy,
• majerankowy,
• kamforowy.

Wystarczy dodać kilka kropli do wody. Aby uzyskać poprawę, inhalacje na zatoki trzeba wykonywać codziennie przez tydzień.

Płukanie zatok w ciąży

Korzystne działanie przynosi też płukanie zatok. W tym przypadku sprawdzi się woda morska na zatoki i do nosa w aerozolu. Naturalna woda morska z cennymi minerałami i pierwiastkami śladowymi dostępna jest w aptece bez recepty.

Aerozol działa na chore zatoki i łagodzi objawy zapalenia zatok, zmniejsza obrzęk, oczyszcza nos, dodatkowo nawilża błonę śluzową. Preparat jest bezpieczny w ciąży, gdyż zawiera wyłącznie naturalne składniki. Można go stosować długotrwale bez ryzyka objawów niepożądanych.

Irygacja zatok w ciąży

Irygacja zatok to jeden ze sposobów płukania zatok. Używa się do tego specjalnych zestawów, które zawierają saszetki do sporządzenia roztworu wraz z butelką z odpowiednio ukształtowaną końcówką. W zestawach zwykle znajduje się roztwór chlorku sodu.

Jak płukać zatoki w ciąży? Po przygotowaniu roztworu należy odpowiednio go zaaplikować:

• przechylić głowę w prawo, tak, by ucho dotykało ramienia;
• przyłożyć dziubek butelki do lewego otworu nosowego;
• przechylić butelkę tak, aby roztwór zaczął płynąć, oddychając przez otwarte usta.

Czynność powtórzyć z drugim otworem nosowym. Na końcu zabiegu należy opuścić głowę w dół i wydmuchać resztki wody oraz wydzieliny. Irygacja zatok powinna być przeprowadzana regularnie. To sposób płukania nosa bezpieczny w ciąży. Zabieg ten pozwala szybko odetkać zatoki.

Antybiotyk na zatoki w ciąży – jak leczyć zatoki, kiedy ból nie ustępuje?

Kiedy domowe sposoby na zatoki zawodzą, konieczne mogą okazać się antybiotyki. Są one skuteczne w przypadku bakteryjnego, ropnego zapalenia zatok. Wskazanie do podania antybiotyku w zapaleniu zatok w ciąży to:

• zielono-żółta wydzielina,
• gęsta wydzielina,
• silne bóle głowy od zatok,
• duża tkliwość uciskowa w okolicy zatok,
• nasilające się z dnia na dzień dolegliwości.

Jeżeli zapalenie zatok w ciąży mimo wszystko nasila się lub pojawia się gorączka, koniecznie trzeba skontaktować się z lekarzem. Nie wszystkie krople i spraye do nosa zmniejszające obrzęk śluzówki nosa i obkurczające błonę śluzową są bezpieczne w ciąży, mimo że można je kupić bez recepty. Jedną z bezpieczniejszych opcji jest donosowa oksymetazolina stosowana nie dłużej niż 2 tygodnie i w zalecanej dawce. Osoby stosujące te leki na zatoki dłużej, mogą sprowokować polekowy nieżyt nosa – stan, kiedy organizm przyzwyczaja się do preparatu i na niego nie reaguje lub wręcz nasila katar.

W dalszej kolejności lekarz może zapisać steryd aplikowany do nosa. Jest to bezpieczne leczenie zapalenia zatok u ciężarnych, jednak na działanie trzeba zaczekać 1–2 dni. Kiedy podejrzewa zaś zapalenie bakteryjne, najbezpieczniejszym antybiotykiem na zatoki jest amoksycylina (2 razy dziennie po 2 gramy). Bakteryjne zapalenie zatok może mieć dla ciężarnej bardzo przykre konsekwencje, takie jak przejście zapalenia do oczodołu, ucha lub opon mózgowych, stąd nie należy obawiać się minimalnego ryzyka dla dziecka związanego z przyjmowaniem antybiotyku.

Zatoki w ciąży mogą stanowić istotny problem terapeutyczny. Na początku leczenia warto wypocząć, zastosować kilka domowych bezpiecznych sposobów czy zioła na zatoki. W każdym przypadku warto odwiedzić lekarza rodzinnego, który zbada, czy nie rozwija się infekcja bakteryjna i zaleci bezpieczny spray do nosa. Zaniedbane zapalenie zatok może przejść w przewlekłe, które wymaga intensywniejszego leczenia, choć daje mniej objawów. Po porodzie zapalenie zatok warto też skonsultować się z laryngologiem, który oceni czy nie mamy problemu z krzywą przegrodą nosa (jedna z przyczyn zapalenia) lub jego polipami (skutek przewlekłego zapalenia zatok).