Poród po terminie – jakie są powikłania i jak zapobiec ciąży przenoszonej?

Kiedy mówimy o porodzie po terminie?

„Na kiedy masz termin porodu?” to pytanie, która każda przyszła mama słyszy wielokrotnie w trakcie ciąży. Przewidywany dzień rozwiązania oblicza się na podstawie tzw. reguły Naegelego w oparciu o datę pierwszego dnia ostatniej miesiączki. To właśnie na niej bazują także powszechnie dostępne w Internecie kalkulatory ciąży. Według reguły od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki należy odjąć 3 miesiące, po czym dodać 7 dni i rok.

Ocenia się, że jedynie mały odsetek porodów odbywa się dokładnie w wyznaczonym terminie. Dlatego też za poród w terminie uznaje się wszystkie te, które nastąpiły między 38. a 42. tygodniem ciąży.

Ciąża, a co za tym idzie poród po terminie, to każdy poród, który nastąpił po ukończeniu 42. tygodnia ciąży.

Sprawdź: Kalkulator terminu porodu

Istnieją pewne czynniki ryzyka, które mogą spowodować przedłużenie czasu ciąży, takie jak: nierództwo, podobne wydłużenie czasu trwania ciąży w poprzednich ciążach, płody płci męskiej czy otyłość ciężarnej.

Przeczytaj też: Powikłania po COVID-19 u dzieci

Ciąża przenoszona – jakie mogą być powikłania?

Mimo, że istnieje przekonanie, że każdy dzień dłużej w łonie matki polepsza rokowanie dziecka, w pewnym momencie ciąży taka prawidłowość przestaje obowiązywać. Przeterminowanie ciąży prowadzi do wzrostu zachorowalności i umieralności okołoporodowej zarówno dzieci, jak i matek.

Zbyt długi czas trwania ciąży prowadzi do niedotlenienia płodu, co skutkuje zbyt wczesnym oddaniem smółki, jeszcze w łonie matki (fizjologicznie pierwsza defekacja powinna nastąpić w ciągu pierwszej doby życia). Prowadzi to do groźnego zespołu aspiracji smółki, czyli przedostania się jej do układu oddechowego płodu, gdzie w konsekwencji może dojść do rozwoju zapalenia płuc. Zaobserwowano także, że dzieci z ciąż przeterminowanych rodzą się z gorszą punktacją w skali Apgar w porównaniu do dzieci urodzonych w terminie.

Dodatkowo warto sobie uświadomić, że pod koniec ciąży zmniejsza się objętość płynu owodniowego. Skutkuje to wystąpieniem małowodzia i wzrostem ryzyka zaburzeń rytmu serca, zniekształceń i zaburzeń rozwojowych płodu wskutek ucisku wewnątrzmacicznego czy niedotlenienia powstałego na skutek ucisku naczyń pępowinowych, które może prowadzić nawet do obumarcia płodu.

Przeczytaj również: Fazy porodu – co się podczas nich dzieje?

Poród po terminie – zagrożenie dla płodu i matki

Ciąża przeterminowana to również poważne wyzwanie dla położników. Wraz z czasem trwania ciąży, dochodzi do powiększania się rozmiaru dziecka, co może stać się przyczyną konieczności rozwiązania ciąży cięciem cesarskim. Zwiększa się także ryzyko uszkodzeń okołoporodowych zarówno płodu, jak i rodzącej.

Wśród najczęstszych mechanicznych uszkodzeń okołoporodowych, które są związane przede wszystkim z wielkością płodu można wymienić, np. urazy zewnątrzczaszkowe, takie jak przedgłowie czy krwiaki podokostnowe, które są najczęściej efektem wydłużenia pierwszej i drugiej fazy porodu, czyli etapu rozwierania szyjki macicy i samego parcia. Krwiaki te w większości przypadków wchłaniają się samoistnie i nie wiążą się z poważnymi powikłaniami. Podczas porodu siłami natury dużego dziecka mogą wystąpić trudności w urodzeniu barków, co wiąże się z koniecznością pociągania główki, a co za tym idzie – wzrostem ryzyka złamania obojczyka i uszkodzenia splotu barkowego. Najczęściej nie pozostawiają one trwałych śladów.

Duża masa ciała płodu może skutkować koniecznością operacyjnego przezpochowowego porodu z użyciem kleszczy lub próżnociągu. Wówczas na główce dziecka mogą być widoczne otarcia. Innym dość częstym powikłaniem porodu po terminie jest także przejściowe porażenie nerwu twarzowego.

Poród siłami natury po terminie, które osiągnęło dużą masę ciała jest również niebezpieczne dla matki. Głównym powikłaniem są urazy narządów rodnych. Może dojść do pęknięcia szyjki macicy, pochwy czy krocza. Ponadto kobiety rodzące po terminie są zagrożone większym ryzykiem krwotoków poporodowych groźnych dla zdrowia i życia.

Poznaj również: Kalendarz ciąży

Ciąża po terminie – jak przyspieszyć poród?

Jaki jest więc sposób na uniknięcie tego typu zagrożeń? Urodzić w terminie. Tylko jak tego dokonać, kiedy mijają kolejne dni, a dziecko wcale „nie pcha” się na świat? To niektóre ze domowych sposobów na wywołanie porodu:

• długa, ciepła kąpiel – ciepła kąpiel sprzyja rozluźnieniu mięśni, także tych zamykających szyjkę macicy.
• aktywność fizyczna – oczywiście w granicach zdrowego rozsądku. Najlepiej sprawdzi się spacer, wchodzenie po schodach czy pływanie.
• drażnienie brodawek sutkowych – stymuluje ono uwalniane oksytocyny, hormonu odpowiedzialnego za czynność skurczową mięśnia macicy.

Sposobem na szybszy poród może być również stosunek seksualny, ponieważ dochodzi wówczas do uwalniania oksytocyny. Dodatkowo zawarte w nasieniu czynniki mogą pobudzać rozszerzanie się szyjki macicy.

To też może Cię zainteresować: Czy można przesunąć miesiączkę?

Wywoływanie porodu – jak przebiega indukcja porodu?

Jeśli zawiodą domowe metody, należy skorzystać z profesjonalnej pomocy i wywoływania porodu w szpitalu za pomocą środków farmakologicznych lub specjalnych zabiegów.

U pacjentek hospitalizowanych lekarze często decydują się na wywołanie porodu już po ukończeniu 41. tygodnia ciąży, by zminimalizować ryzyko powikłań. Wśród dostępnych i bezpiecznych metod indukcji porodu można wymienić:

• założenie cewnika Foleya – jest to ten sam cewnik, który zakłada się do pęcherza moczowego celem odprowadzenia moczu. W przypadku indukcji porodu kluczowe znaczenie ma balonik, który znajduje się na jego końcu. Po założeniu cewnika do pęcherza u wymagających tego zabiegu pacjentów, wypełnienie balonika roztworem soli jest kluczowe, aby zapewnić jego niewysuwanie się. Natomiast wypełnienie balonika znajdującego się w szyjce macicy celem indukcji porodu, prowadzi do jej rozszerzenia i pobudzenia produkcji naturalnych prostaglandyn.
• dożylne podanie oksytocyny – jest to hormon odpowiedzialny za akcję skurczową macicy. Jej podanie ma wpływ na rozpoczęcie, ale także skrócenie czasu trwania porodu, choć skurcze przez nią wywoływane mogą być bardziej bolesne od tych wywoływanych przez naturalną oksytocynę.

Poród można indukować również za pomocą żelu prostaglandynowego aplikowanego na szyjkę macicy – ma on na celu inicjację jej rozwierania.

Czytaj również: Soczewki kontaktowe dla dzieci