Zespół Kabuki – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Zespół Kabuki – co to jest?

Zespół Kabuki (zespół makijażu Kabuki, z ang. Kabuki syndrome, Kabuki makeup syndrome, syndrom Kabuki, KMS, zespół Niikawy Kurokiego, Kuroki syndrome) to rzadkie schorzenie genetyczne, obejmujące szereg wad wrodzonych, którym często towarzyszy niepełnosprawność intelektualna.

Choroba po raz pierwszy została opisana przez dwóch japońskich lekarzy – Norio Niikawę i Yoshikazu Kuroki w 1981 roku. Jej nazwa wzięła się z faktu, iż najbardziej charakterystycznym objawem choroby Kabuki jest dysmorfia twarzy – rysy przypominają charakteryzację aktorów tradycyjnego japońskiego teatru Kabuki. Zespół Kabuki nazywany jest chorobą o pełnej penetracji i zmiennej ekspresji, ponieważ u chorych występują wszystkie charakterystyczne cechy (pełna penetracja), ale z różnym nasileniem (zmienna ekspresja).

Zespół Kabuki rozpoznawany jest na całym świecie z częstością u 1:32 tys. żywych urodzeń. Schorzenie występuje z taką samą częstotliwością u kobiet i mężczyzn.

Zespół makijażu Kabuki – przyczyny

Choroba jest dziedziczona autosomalnie dominująco, co oznacza, że do wystąpienia zespołu Kabuki wystarczy jeden wadliwy gen – mutacja genu KMTD2, zlokalizowanego na chromosomie 12 lub genu KDM6A, znajdującego się na chromosomie płciowym X. Jednak większość przypadków schorzenia powstaje „de novo”, w 55-80% dotyczy genu KMTD2. Oznacza to, że u rodziców nie stwierdza się mutacji genów. Jeśli dziecko odziedziczyło wadliwy gen od jednego z rodziców, ryzyko urodzenia drugiego dziecka z zespołem Kabuki wynosi 50%. U pozostałej części pacjentów przyczyna występowania zespołu Kabuki pozostaje nieuchwytna.

Objawy zespołu Kabuki

Tuż po urodzeniu dziecka nie wykazuje ono uchwytnych cech choroby. Dzieci rodzą się zdrowe i osiągają bardzo dobre wyniki w skali Apgar. W późniejszym czasie u noworodków stwierdza się osłabienie napięcia mięśniowego oraz kłopoty ze ssaniem, ulewanie i wymioty. Na skutek permanentnego niedożywienia dziecko tylko nieznacznie przybiera na wadze.

Starsze dzieci wraz z rozwojem manifestują specyficzne cechy budowy twarzy:

• długie szpary powiekowe (wrażenie dużych oczu) z wywiniętą boczną częścią powieki dolnej,
• łukowate brwi przerzedzone po bokach,
• szeroki grzbiet nosa,
• zmarszczka nakątna (fałd skórny przebiegający nad przyśrodkowym kącikiem oka),
• duże, odstające lub kubkowate uszy, grube małżowiny uszne,
• czasem rozszczep podniebienia oraz wady w uzębieniu (brak zawiązków zębów, szeroko rozstawione zęby).

Ponadto u osób z Kabuki syndrome mogą wystąpić liczne wady narządowe:

• wrodzone wady serca, zaburzenia przewodzenia sercowego, zwężenie aorty, ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej lub międzykomorowej,
• zaburzenia układu moczowo-płciowego – wady nerek,
• wady układu pokarmowego,
• nieprawidłowo wykształcone kręgi, liczne wady kręgosłupa,
• dysplazja stawów biodrowych,
• hipermobilność stawów – nadmierna ruchomość,
• niedosłuch i problemy ze wzrokiem.

Diagnostyka zespołu Kabuki

Dla zespołu Kabuki nie ustalono jeszcze konkretnych kryteriów diagnostycznych. Wstępne podejrzenie choroby jest stawiane na podstawie dysmorfii twarzowych i pozostałych występujących objawów. Zazwyczaj obraz kliniczny jest na tyle charakterystyczny, że już na samej jego podstawie możliwe jest stwierdzenie schorzenia. W celu uzupełnienia i potwierdzenia diagnozy wykonuje się badania genetyczne. W pierwszym etapie badanie polega na analizie sekwencji genu oraz delecji/duplikacji w KMT2D. Jeśli badania nie ujawnią mutacji, tymi samymi metodami należy zbadać gen KDM6A.

Jak leczyć zespół Kabuki?

Zespół makijażu Kabuki leczy się wyłącznie objawowo, niwelując objawy. Niestety nie istnieje leczenie przyczynowe, które pozwoliłoby doprowadzić do całkowitego wyzdrowienia. Od pierwszych dni życia dzieci, u których podejrzewa się lub rozpoznano zespół Kabuki, muszą mieć zapewnioną interdyscyplinarną opiekę medyczną i być pod kontrolą pediatry, kardiologa, neurologopedy, gastrologa, ortopedy, psychiatry i psychologa.

W okresie noworodkowym i niemowlęcym jednym z objawów, które nastręcza najwięcej problemów, jest ulewanie. Konieczna może być m.in. modyfikacja techniki karmienia, stosowanie podwyższonej pozycji podczas karmienia oraz wdrożenie mieszanek gęstych – antyrefluksowych (AR). Jeśli u dziecka występują kłopoty z karmieniem, może zostać założona rurka gastrostomijna. Ze względu na problemy z postawą i stawami zalecane jest monitorowanie kondycji narządu ruchu i włączenie rehabilitacji do codziennej terapii. Wszelkie zaburzenia endokrynologiczne muszą być leczone pod kontrolą endokrynologa. Niepełnosprawność intelektualna i trudności w nauce powodują, że dzieci wymagają stałej opieki psychologicznej i psychiatrycznej.

Rokowania osób chorych z reguły są dobre, jednak wszystko zależy od powikłań kardiologicznych, neurologicznych i immunologicznych.