Nieleczona angina – jakie są powikłania niedoleczonej anginy?

Angina – ostre zapalenie gardła i migdałków

Angina, w najprostszym rozumieniu, to zapalenie migdałków, głównie podniebiennych, oraz pozostałych struktur chłonnych gardła. Może być ona wynikiem infekcji, zarówno wirusowej, jak i bakteryjnej (głównie angina paciorkowcowa), a także podrażnienia struktur gardła czy reakcji na alergeny.

Angina u dzieci występuje najczęściej u maluchów w wieku 4–14 lat i związana jest głównie z rozwojem mechanizmów obronnych organizmu. Szacuje się, że może dotyczyć nawet 20 proc. dzieci w tym przedziale wiekowym. Jest to choroba szerząca się drogą kropelkową, a więc zakaźna dla osób kontaktujących się z chorym.

Nieleczona angina, zbyt późno leczona, a w niektórych przypadkach nawet prawidłowo leczona angina może powodować niebezpieczne dla zdrowia powikłania. Można podzielić je na miejscowe, rozwijające się w okolicy infekcji oraz ogólnoustrojowe, dotyczące całego organizmu.

Przeczytaj też: Choroba lokomocyjna – przyczyny, objawy, leczenie

Objawy anginy u dziecka – jak rozpoznać, że dziecko ma anginę?

W zależności od czynnika wywołującego, objawy anginy u dziecka mogą się nieco różnić. Najbardziej charakterystyczny obraz cechuje anginę paciorkowcową wywołaną przez bakterię Streptococcus pyogenes. Występuje najczęściej w okresie jesienno-zimowym. Objawy anginy paciorkowcowej u dziecka to:

• wysoka gorączka ( >38 C),
• nagły początek objawów,
• silny ból gardła,
• wymioty, nudności, ból brzucha,
• trudności w połykaniu,
• widoczny biały nalot na powiększonych migdałkach podniebiennych,
• brak kaszlu, wydzieliny z nosa, chrypki.

Ważne jest odróżnienie anginy paciorkowcowej od innych rodzajów zapaleń gardła u dziecka, gdyż może ona powodować szereg niebezpiecznych dla zdrowia powikłań.

Ropień, zapalenie ucha, zapalenie zatok – miejscowe powikłania anginy

Nieleczona angina u dziecka może być przyczyną takich powikłań miejscowych, jak ropień okołomigdałkowy czy zagardłowy, zakrzepowe zapalenie żyły szyjnej wewnętrznej, ropne zapalenie ucha środkowego czy ropne zapalenie zatok przynosowych.

Ropień okołomigdałkowy to zbiornik wypełniony ropą, powstaje między torebka migdałka podniebiennego, a boczną ścianą gardła, w wyniku rozszerzenia się procesu zapalnego na tą okolicę. Najczęściej występuje u nastolatków, może jednak pojawić się u małych dzieci. Charakterystyczne objawy ropnia to pojawienie się wysokiej gorączki, silnego bólu gardła i trudności w połykaniu, lub nawrót tych objawów po ich początkowym ustąpieniu. Może wystąpić szczękościsk, czyli trudności z otwarciem jamy ustnej oraz nieprzyjemny zapach z ust. Ropień okołomigdałkowy u dziecka z reguły występuje po jednej stronie ciała, czasami towarzyszy mu ból jednego ucha. Może dojść do charakterystycznego stłumienia głosu nazywanego „mową kluskowatą”.

W wyniku przedostania się treści ropnej za tylną ścianę gardła dochodzi do powstania w tym miejscu ograniczonego zbiornika ropy zwanego ropniem zagardłowym. Początkowo rozwija się bezobjawowo, później jednak prowadzi do zaburzeń oddychania, a nawet duszności. Podobnie jak w przypadku ropnia okołomigdałkowego, konieczne jest jego nacięcie oraz podanie antybiotyków.

Rozprzestrzenianie się procesu zapalnego w obrębie szyi może doprowadzić do zapalenia węzłów chłonnych szyi, a także powstania tętniaka lub zakrzepicy żyły szyjnej wewnętrznej.

Ropne zapalenie ucha środkowego powstaje, jako konsekwencja niedoleczonej anginy u dziecka, a sprzyja mu obecność fizjologicznego połączenia miedzy gardłem a uchem środkowym, co ułatwia przedostawanie się tam patogenów. Objawia się silnym, pulsującym bólem ucha, który najczęściej pojawia się w nocy, upośledzeniem słuchu oraz gorączką.

Ogólnoustrojowe skutki niedoleczonej anginy u dziecka

Istnieje również pewna grupa chorób, za które może odpowiadać nieleczona angina. Skutki niepodjęcia leczenia we właściwym czasie mogą być poważne. Do odległych powikłań anginy u dziecka można zaliczyć przede wszystkim gorączkę reumatyczną czy kłębuszkowe zapalenie nerek. Inne równie groźne powikłania to zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz sepsa.

Gorączka reumatyczna u dziecka rozwija się, jako powikłanie anginy paciorkowcowej. W wyniku nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego organizmu na antygeny paciorkowca dochodzi do powstania zmian w wielu narządach. Choroba najczęściej występuje u dzieci w wieku 5–15 lat, a jej ryzyko wzrasta wraz z częstością zachorowań na anginę. Gorączka reumatyczna może odpowiadać za zapalenie serca, stawów oraz choroby skóry. Często prowadzi do rozwoju nabytych wad serca u dzieci. Może wystąpić pląsawica.

Kłębuszkowe zapalenie nerek powstaje również w wyniku zaburzenia funkcji układu odpornościowego związanego z antygenem paciorkowca. Objawy pojawiają się u dziecka po około 3. tygodniach po wystąpieniu anginy i obejmują obrzęki w okolicy kostek oraz na twarzy, a także pojawienie się krwi w moczu (mocz zmienia zabarwienie na kolor czerwony). Wzrasta ciśnienie tętnicze krwi dziecka, może nawet dojść do kryzy nadciśnieniowej i pojawienia się drgawek.

Jak wyleczyć anginę u dziecka?

Ze względu na możliwość wystąpienia licznych powikłań u dziecka, należy wcześnie rozpocząć leczenie anginy. Konieczna będzie wizyta u lekarza. Jeżeli zleci on przyjmowanie antybiotyku, należy ściśle zastosować się do zaleceń i nie odstawiać go przed zakończeniem terapii.

Dziecko chore na anginę powinno wypoczywać oraz spożywać dużą ilość płynów, co jest szczególnie ważne w przypadku wystąpienia gorączki. W razie potrzeby można zastosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, oraz preparaty o działaniu miejscowym dostępne dla dzieci w aptece w formie tabletek do ssania jak bądź roztworów do płukania jamy ustnej.

W związku z tym, że angina paciorkowcowa jest chorobą zakaźną dzięki zastosowaniu pewnego rodzaju profilaktyki – mycia rąk, osłony twarzy przy kaszlu, można uniknąć zachorowania.