Roblox – co to właściwie jest?
Roblox to nie tylko kolejna aplikacja do zabawy – choć często tak łatwo ją streścić i tym samym zbagatelizować. Okazuje się jednak, że to tętniący życiem komputerowy ekosystem, w którym dorastają nasze dzieci. I nic na to nie poradzimy. Każdy nastolatek, a nawet już młodszy uczeń, zna doskonale tę platformę do gier i zapewne jest w niej biegły. To miejsce wirtualne, w którym użytkownicy budują, wymyślają, programują, współpracują (czasem nawet rywalizują) i kłócą się o wirtualne pieniądze czy granice własnego pikselowego terytorium.
To zupełnie inne postrzeganie gier komputerowych, niż to, jakie sami pamiętamy z naszego dzieciństwa.
Roblox to miejsce pełne kreatywności, wyzwalające chęć współpracy – genialne narzędzie zarówno do rozrywki, jak i edukacji. Samo w sobie jest neutralne, ale może nieść tak szanse rozwoju, jak i zagrożenia i to zagrożenia bezpieczeństwa w sieci, czyli coś, o czym coraz głośniej w mediach.
Przeczytaj również:
Hobby horsing – na czym polega to hobby? Czy to dobry sport dla dziecka?
Tworzenie w Roblox Studio
Roblox nie jest zbiorem gier (chociaż tysiące ich wariantów z pewnością robi wrażenie). To przede wszystkim rozbudowany edytor kreatywny, czyli Roblox Studio, w którym to użytkownicy samodzielnie projektują mapy i tworzą własne grywalne scenariusze (warto wiedzieć, że korzenie platformy sięgają pracy Davida Baszuckiego, który jeszcze w latach 80. stworzył program edukacyjny do symulacji ruchu nazwany Interactive Physics. Dziś to właśnie David Baszucki i nieżyjący już Erik Cassel są uważani za twórców Robloksa).
Tworzenie w Roblox Studio opiera się na podobnych zasadach jak w przypadku Minecrafta. Gracze mają do dyspozycji klocki i budują nimi własne wirtualne światy.
Jest jednak coś więcej. Użytkownicy mają dostęp do narzędzi, które profesjonalni programiści określiliby jako solidny zestaw do projektowania gier 3D. Mogą nie tylko tworzyć własne plansze, ale też projektować mechaniki, pisać skrypty w Lua czy testować zachowania postaci. To nie jest pasywna konsumpcja tylko pełnoprawne tworzenie. A dzieci, które zaczynają stawiać pierwsze kroki z programowaniem w Roblox Studio i połkną bakcyla, często wchodzą potem w świat inżynierii, profesjonalnego programowania czy grafiki 3D. Brzmi to jak pomysł na przyszłość.
Przeczytaj również:
Jaki sport dla przedszkolaka?
Robuksy i mikrotransakcje
Wątek, który potrafi wywołać u rodziców szybki skok ciśnienia, to robuksy, czyli wirtualna waluta, która – choć z pikseli – ma przełożenie na prawdziwe pieniądze. Wiele gier na platformie opiera się na mikrotransakcjach. Tak kupuje się dodatki, wzmacnia postaci itp.
Jednocześnie starsi twórcy mogą zarabiać na swoich produkcjach, wymieniając wirtualne robuksy na realne dolary.
Z jednej strony supersprawa, bo młody człowiek uczy się przedsiębiorczości, ale z drugiej to furtka do nadużyć i oszustw. Można mieć pecha i utracić kontrolę nad kontem, ktoś może wyłudzić hasło czy na nasze dane zrobić nieautoryzowane zakupy.
Przeczytaj również:
Zabawa w kamyczki (malowanie kamyków) – co to takiego? Jak pomalować kamyk krok po kroku
Zalety i wady Robloksa
Z pedagogicznego punktu widzenia działanie w Roblox ma wiele zalet:
Rozwija logiczne myślenie (tworzenie gier wymaga planowania i analizy).
Uczy, że błędy są częścią procesu.
Wzmacnia sprawczość i poczucie własnej wartości (poprzez tworzenie własnych światów i dzielenie się nimi).
Otwiera dostęp do kompetencji STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka).
Jest intuicyjnym wstępem do nauki programowania.
Rozwija kreatywność i zdolności projektowe (budowanie własnych światów i map).
Wspiera umiejętności społeczne i współpracę (możliwość łączenia się w zespoły i społeczności).
Spędzając czas w Robloksie wiele dzieci nawet nie zauważa, się uczy. Młodzi ludzie dodając, zdawać by się mogło, zwykłe dodatki i nowe funkcjonalności do gier, tak naprawdę programują.
Jest jednak i ciemna strona Robloksa (w końcu nie może być za kolorowo) i, jak każde duże środowisko online, niesie on ze sobą spore zagrożenia. Są to, m.in.:
Ekspozycja na nieodpowiednie treści (chociaż Roblox ma mechanizmy moderacji, w grach stworzonych przez użytkowników mogą się pojawiać niecenzuralne treści promujące nienawistne i dyskryminujące postawy czy te dotykające tematu przemocy czy seksualizacji).
Podatność na oszustwa (np. typu scam)–wiele gier i reklam oferuje walutę robux lub rzadkie przedmioty w zamian za podanie danych osobowych, haseł lub kliknięcie w szkodliwe linki.
Ryzyko kontaktów z nieznajomymi, dorosłymi podszywającymi się pod rówieśników, którzy mogą próbować nawiązać kontakt z dziećmi w celu manipulacji, nękania lub namówienia do spotkania poza siecią.
Cyberprzemoc (cyberbullying) – możliwość anonimowego komentowania sprzyja zjawisku nękania. Dzieci mogą być narażone na wyśmiewanie, groźby lub wykluczenie w wirtualnych społecznościach.
Uzależnienie, nie tylko od komputera, ale także od mikropłatności – wiele gier wykorzystuje mechanizmy zachęcające do kupowania waluty robux, aby uzyskać przewagę. Może to prowadzić do niekontrolowanych wydatków. Z kolei sama natura gier i interakcje społeczne mogą sprawić, że dziecko zacznie spędzać na platformie zbyt wiele czasu, zaniedbując naukę i obowiązki.
Przeczytaj również:
Cyberprzemoc – co to jest, rodzaje, skutki, jak reagować?
Jak można radzić sobie z zagrożeniami dla dzieci wynikającymi z użytkowania platformy Roblox?
European Game Information (znane lepiej jako PEGI) nadaje rekomendacje, od jakiego wieku dana gra jest bezpieczna dla użytkownika. W przypadku Robloksa nie da się przygotować stałego ratingu, gdyż gry i scenariusze tworzone są na bieżąco przez samych użytkowników, stąd klasyfikacja platformy dostała oznaczenie „nadzór rodzicielski”.
Z platformy każdego miesiąca korzystają miliony użytkowników, w tym ogromna liczba osób poniżej 13. roku życia.
To oznacza jedno – kwestia bezpieczeństwa jest bezapelacyjna. Mimo że Roblox Corporation stworzył wielopoziomowy system moderacji wykrywający treści nieodpowiednie dla dzieci, poza tym na platformie działają non stop moderatorzy, rola rodziców jest nie do przecenienia.
Kluczem do bezpiecznego korzystania z Robloksa są edukacja i aktywne zarządzanie kontem przez opiekunów (szczególnie w przypadku młodszych dzieci):
Silne hasło, znane również rodzicowi, w tym Parent Privileges – czyli połączenie konta rodzica z kontem dziecka.
Kontrola czatu, a najlepiej ustawienia prywatności i włączenie ograniczeń konta oraz dostosowanie jego ustawień (tak aby dziecko mogło rozmawiać) np. tylko ze znajomymi lub całkowite jego wyłączenie.
Regularne rozmowy z dzieckiem o tym, w co gra, z kim rozmawia i jakie ma doświadczenia.
Edukacja finansowa, ustalenie jasnych zasad dotyczących wydawania pieniędzy w grze (budżet, granice, limity) i niewydawanie haseł/pinów do płatności.
Włączenie dwuetapowej weryfikacji.
To najprostsze sposoby na ochronę danych i finansów.
Przeczytaj również:
Przemoc psychiczna – objawy, skutki, jak sobie pomóc
Wychowanie w metawersum
Nie łudźmy się, że Roblox to moda, która przeminie jutro. To coś więcej niż tylko gra, dlatego zamiast zakazywać, warto uczestniczyć, tłumaczyć, moderować, pokazywać drogę, stawiać bezpieczne granice.
Można mądrze korzystać z Robloksa. Jak?
Najpierw rozmawiaj, potem reaguj. Dziecko musi wiedzieć, że może powiedzieć o niepokojącej sytuacji, zamiast ją ukrywać.
Zainteresuj się jego ulubioną grą. Pokaż, że nie oceniasz, a chcesz zrozumieć.
Ustal limity czasu i wydatków. I trzymaj się ich.
Sprawdzaj ustawienia prywatności. Rób to regularnie, nie tylko po założeniu konta.
Wspieraj tworzenie. Jeśli dziecko chce projektować gry – kibicuj, pomagaj szukać kursów, doceniaj. To inwestycja w realne kompetencje.
Omawiaj modele zachowań w grach. Gdzie jest współpraca? Gdzie jest rywalizacja? Co jest fair, a co nie?
Wychowanie w metawersum nie jest trudniejsze niż wychowanie w świecie rzeczywistym – jest po prostu inne. A różnica polega na tym, że tu wchodzimy w przestrzeń, której sami często nie znamy. Ale to dobrze. Bo każde wspólne odkrywanie, każda rozmowa jest budulcem relacji. A ostatecznie to relacja, a nie technologia wychowuje dziecko.
