Opieka nad żoną po porodzie – co mówią przepisy?

Co oznacza opieka na dziecko po porodzie?

Opieka nad żoną po porodzie to wolne dni, w których ojciec dziecka dzieli z mamą sprawowanie opieki nad maluszkiem, a także opiekuje się nią oraz, ewentualnie, pozostałymi dziećmi. Dzięki temu może wspomóc swoją partnerkę w trudnym czasie połogu. Jest to specjalne zwolnienie na matkę dziecka, niemające związku z urlopem ojcowskim. Nie trzeba również wykorzystywać na nie urlopu wypoczynkowego. Nie jest to jednak przywilej nadawany z urzędu – istnieje szereg wymogów, jakie należy spełnić, by otrzymać opiekę nad żoną po porodzie.

Zobacz też: Jak dbać o zdrowie po porodzie?

Komu przysługuje opieka nad żoną po porodzie?

Aby skorzystać z opieki nad żoną i otrzymać zasiłek opiekuńczy, rodzice dziecka nie muszą być małżeństwem, ale muszą prowadzić wspólne życie i mieszkać we wspólnym domu. Mężczyzna może się ubiegać o opiekę w momencie, kiedy kobieta wymaga po porodzie pomocy. O jej przyznaniu decyduje lekarz (lekarz rodzinny lub ginekolog) na podstawie wywiadu i oględzin, kierując się dobrem matki i dziecka. Jeśli uzna, że kobieta nie jest w stanie samodzielnie sprawować opieki nad dzieckiem (np. w wyniku rekonwalescencji po cesarskim cięciu lub trudnym porodzie naturalnym), wówczas przyzna ojcu opiekę i wystawi stosowny dokument. Ojciec otrzyma prawo do zwolnienia, jeśli wraz z nim i matką dziecka nie mieszka inny członek rodziny, który może pomagać w opiece nad dzieckiem i matką. Opieki nie mogą sprawować osoby chore, w podeszłym wieku oraz posiadające gospodarstwo rolne, a także dzieci poniżej 14. roku życia oraz osoby pracujące na nocne zmiany.

Co ważne, aby otrzymać opiekę na żonę, konieczne jest bycie objętym ubezpieczeniem chorobowym, ale charakter pracy (umowa o pracę, umowa zlecenie, własna działalność gospodarcza) nie mają znaczenia.

Prawo do opieki nad żoną przysługuje także w wypadku poronienia bądź narodzin martwego dziecka.

Warto wiedzieć!

Jeśli kobieta po porodzie wymaga hospitalizacji, mężczyzna może skorzystać z zasiłku opiekuńczego, trwającego do 8 tygodni.

Sprawdź również: Waga i wzrost dziecka – normy, rekordy

Ile dni przysługuje ojcu dziecka na opiekę nad żoną?

Opieka nad żoną po porodzie nie może trwać dłużej niż 14 dni (wliczając w to również soboty i niedziele) w danym roku kalendarzowym, ale o ostatecznej liczbie dni opieki decyduje lekarz – nie jest ona bowiem określona żadną ustawą. Urlop ma charakter jednorazowy i ewentualnie niewykorzystane dni przepadają. Nie można ich przenieść także na innego członka rodziny.

Jakie dokumenty do zwolnienia na opiekę nad żoną po porodzie?

Aby uzyskać zwolnienie opiekuńcze, należy złożyć u pracodawcy następujące dokumenty:

• zwolnienie lekarskie w związku z opieką (wypełnione przez lekarza wypisującego kobietę ze szpitala, ginekologa lub lekarza rodzinnego);
• oświadczenie do celów opieki – druk ZUS Z-15 (wypełnia partner), aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
• skrócony akt urodzenia dziecka, potwierdzający ojcostwo.

Jeśli ojciec dziecka prowadzi własną działalność gospodarczą, dokumenty złożyć powinien bezpośrednio do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zobacz też: Kolor oczu u noworodka – jak i dlaczego się zmienia?

Czy opieka nad żoną po porodzie jest płatna?

Partner z tytułu opieki nad żoną po porodzie otrzymuje zasiłek opiekuńczy w wysokości 80% pensji. Warunkiem koniecznym do jego otrzymania jest zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego.

Zasiłek opiekuńczy wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych w terminie do 30 dni kalendarzowych od złożenia dokumentów. Przekazywany jest jako osobny przelew.

Urlop po narodzinach dziecka a opieka nad żoną po porodzie – co warto wiedzieć?

Opieka nad żoną po porodzie nie jest tym samym, co urlop ojcowski czy urlop tacierzyński, nie jest także częścią urlopu macierzyńskiego ani urlopu rodzicielskiego. Opieka nad żoną po porodzie możliwa jest wyłącznie wtedy, kiedy lekarz orzeknie o konieczności takiej opieki nad narodzonym dzieckiem oraz jego mamą. Pozostałe urlopy są natomiast prawem i przywilejem dla ojca dziecka, o które samodzielnie może się ubiegać – nie jest potrzebne specjalne zwolnienie lekarskie i nie można ich odmówić.

Zobacz też: Zwolnienie na chore dziecko – jak załatwić?

Ile dni urlopu ojcowskiego? Przepisy prawne

Ojcu dziecka przysługuje 14 dni wolnych do spędzenia z dzieckiem od czasu jego narodzin do ukończenia przez nie 2 lat. Jest to tak zwany urlop ojcowski, do wykorzystania w jednej lub dwóch częściach.

Poza nim, przed ojcem dziecka stoją również dwie inne możliwości sprawowania opieki:

• urlop tacierzyński do 6 tygodni. Przysługuje w sytuacji, kiedy kobieta, przebywająca na urlopie macierzyńskim, zrzeknie się jego części na rzecz ojca;
• urlop rodzicielski, a więc wydłużony urlop macierzyński/tacierzyński, na którym ojciec może przebywać wraz z matką przez 32 tygodnie lub 34 tygodnie, w przypadku urodzenia jednorazowo większej liczby dzieci.

Sprawdź, jak wysokie będzie Twoje dziecko

Opieka nad żoną po porodzie – czy warto brać zwolnienie?

Choć zasiłek opiekuńczy podczas zwolnienia na żonę po porodzie wynosi 80% pensji, a wiadomo, że wraz z urodzeniem malucha mnożą się wydatki, zdecydowanie warto, by ojciec ubiegał się o taką formę kilku wolnych dni. Choć świeżo upieczona mama ma przed sobą urlop macierzyński, a więc – teoretycznie – sporo czasu na odnalezienie się w nowej roli, to jednak obecność taty dziecka w pierwsze dni po porodzie jest niezwykle ważna i dla niej, i dla maluszka. Ich przebywanie razem nie tylko pozwala zbudować niezwykłą więź, ale przede wszystkim, będąc przy kobiecie po narodzinach dziecka, mężczyzna zapewnia jej opiekę emocjonalną i wsparcie fizyczne, co jest wyjątkowo cenne w czasie, kiedy odczuwa ona dyskomfort, zmęczenie i burzę hormonów. Co więcej, w przypadku rodzin wielodzietnych po pojawieniu się kolejnego członka rodziny każde dziecko czeka natłok emocji, które mogą wymagać ukojenia, przepracowania i przede wszystkim zrozumienia. Wówczas pomoc taty jest nieoceniona!