Zrosty po cesarce – przyczyny, objawy i leczenie zrostów po cesarskim cięciu

Jakie są przyczyny zrostów po operacji?

Zrosty to włókniste połączenia między tkankami i organami powstające po ich uszkodzeniu w procesie gojenia. Mogą to być zrosty pooperacyjne, po chorobach zapalnych jelit czy w przebiegu endometriozy, gdzie różne czynniki uszkadzające tkanki powodują powstanie małych ran. Te z kolei wydzielają na swojej powierzchni lepki włóknik powodujący ich nieprawidłowe sklejanie się między sobą.

Zdarza się, że takie sklejone miejsca zrastają się na dobre (stąd nazwa zrosty), co trwa do 5–7 dni. Mogą one w ten sposób łączyć jelito z jelitem, jelito z żołądkiem, ale także okoliczne narządy mocować do macicy, jajowodów i jajników.

Zrosty – powikłanie po cesarskim cięciu

Cesarskie cięcie, zwane potocznie cesarką, jest poważną operacją polegającą na otwarciu jamy brzusznej, szybkim dojściu do położonej w głębi miednicy macicy z następowym jej nacięciem i wydobyciem dziecka. Wbrew często spotykanej opinii nie jest to ani mały, ani całkowicie bezpieczny zabieg i przez wiele lat zarezerwowany był tylko dla sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia ciężarnej lub jej dziecka.

Wraz z postępem czasu nastąpiła liberalizacja wskazań do cięcia cesarskiego, włączając do nich tak zwane cięcia elektywne, czyli wykonywane na żądanie ciężarnej. W literaturze na szczęście nadal znajdujemy jednoznaczną opinię, że poród drogami natury obarczony jest mniejszą liczbą powikłań i umożliwia szybszą rekonwalescencję.

Jednym z powikłań po cesarskim cięciu, jak po każdej operacji brzusznej, jest możliwość powstania zrostów. Czym są zrosty i skąd się biorą? Jakie jest ryzyko powstania zrostów po cesarce? Jakie objawy i powikłania występują u osób ze zrostami? Czy można im zapobiegać i jak leczyć?

Zrosty po cesarce – objawy – kiedy robią się zrosty?

Ryzyko powstania zrostów po operacji jest dosyć duże. W zależności od różnych badań szacuje się, że od 50 do 90 proc. osób ma zrosty po operacji. W ginekologii zabiegi podzielono na 3 grupy w zależności od ryzyka powstania zrostów pooperacyjnych. Największym prawdopodobieństwem wykształcenia tych nieprawidłowym blizn charakteryzują się: zabiegi na jajnikach (m.in. usunięcie torbieli jajnika), jajowodach (np. usunięcie ciąży pozamacicznej) i resekcja mięśniaków macicy.

Jakie są objawy zrostów? Do objawów zrostów w jamie brzusznej należą:

• tępe bóle brzucha, bóle podbrzusza (okolicy, która była operowana),
• wzdęcia, gazy, bolesne zaparcia,
• uczucie rozpierania w jamie brzusznej,
• bolesne miesiączki i ból podczas stosunku (zwłaszcza po operacjach ginekologicznych).

Jakie są powikłania po zrostach?

Związane z powstaniem zrostów powikłania po operacji cesarskiego cięcia, podobnie jak po zabiegach innego typu, mogą pojawić się nawet wiele lat po zabiegu. Do najgroźniejszych należy powstanie niedrożności jelit, która stanowi zagrożenie życia i może wymagać resekcji fragmentu jelita.

Innym poważnym powikłaniem jest niepłodność mechaniczna, kiedy zrosty na macicy czy zrosty na jajowodach uniemożliwiają wędrówkę jajeczka do jamy macicy, zaś zrosty otaczające jajniki blokują owulację. Ponadto każda kolejna operacja u osób ze zrostami w jamie brzusznej jest przedłużona z powodu dodatkowego czasu, który operator poświęca na tzw. uwolnienie zrostów.

Sprawdź w kalkulatorze ciąży, kiedy wypada Twój termin porodu

Zrosty po cesarskim cięciu – leczenie i zapobieganie

Zapobiegać można zrostom wywołanym przez różnego rodzaju operacje i zabiegi. Profilaktyka opiera się na dwóch filarach.

Pierwszym jest wybranie właściwej techniki operacyjnej, np. w miarę możliwości operacji laparoskopowej. Do tego chirurg może trzymać się kilku zasad – delikatnie obchodzić się z jelitami, unikać krwawień w jamie brzusznej i z narządu rodnego, używać wchłanialnych szwów, płukać rękawiczki chirurgiczne przed operacją itp. Drugim filarem jest stosowanie barier mechanicznych, które będą oddzielać od siebie np. ściany macicy po zabiegach histeroskopowych (wewnątrz macicy) czy jelita po operacjach brzusznych. Wśród barier mechanicznych stosuje się specjalne błony, folie, płyny i żele.

Kiedy zrosty już powstaną i dają objawy, wykonuje się zabieg adhezjolizy, czyli rozcinanie zrostów i rozdzielnie nieprawidłowo połączonych tkanek, w tym usuwanie zrostów z jajników i jajowodów.

Zrosty po cesarskim cięciu są często pomijanym przez przyszłe mamy powikłaniem. Często przez wiele lat nie dają one objawów, niemniej jednak mogą okazać się przyczyną niepłodności i zagrażającej życiu niedrożności przewodu pokarmowego. Kiedy jednak lekarz doradza wykonanie cesarskiego cięcia (lub innej operacji), istnieją sposoby zapobiegania ich powstaniu. Jednym z popularniejszych, bezpiecznych i skutecznych środków jest żel hialuronowy, który chirurg nakłada wewnątrz jamy miednicy czy w obrębie jamy brzusznej. Nie przedłuża on gojenia rany po cesarce i jest dostępny w aptekach. Jednak jego użycie należy wcześniej skonsultować z lekarzem wykonującym operację.