Krew pępowinowa – zalety, wady, cena pobrania i przechowywania

Co to jest krew pępowinowa?

Krew pępowinowa to krew obecna po porodzie w naczyniach łożyska i w pępowinie – przewodzie, który w czasie ciąży łączy łożysko oraz płód i przez który przepływa krew niosąca tlen i substancje odżywcze od matki do płodu.

Najbardziej istotną cechą krwi pępowinowej, stanowiącą o wzrastającej popularności jej pobierania i przechowywania po porodzie, jest zawartość w niej komórek macierzystych. Są to komórki, które w przeciwieństwie do pozostałych komórek organizmu, wykazują teoretycznie nieograniczoną zdolność do podziałów oraz możliwość różnicowania się w inne typy, np. komórki nerwowe, komórki układu odpornościowego, tkanki kostnej, mięśniowe i inne. Mogą również przekształcić się w podstawowe elementy krwi. Dzięki temu przeszczep komórek macierzystych może znaleźć zastosowanie w leczeniu pewnych chorób, np. nowotworowych.

Ponadto komórki macierzyste można bezpiecznie zamrażać oraz rozmrażać, co jest niezbędne w przeszczepach autologicznych, czyli w takich przeszczepach, w których biorcą i dawcą komórek macierzystych jest sam chory. Komórki te mogą być uzyskiwane z trzech źródeł: szpiku kostnego, krwi obwodowej oraz krwi pępowinowej. Dodatkowo sznur pępowinowy, a właściwie jego fragment – galareta Whartona – jest źródłem macierzystych komórek mezenchymalnych, które także znajdują zastosowanie terapeutyczne.

Leczenie komórkami macierzystymi z krwi pępowinowej

Leczenie komórkami macierzystymi z krwi pępowinowej wykorzystuje się w wypadku chorób krwi, zarówno nowotworowych, jak i nienowotworowych. Krew pępowinową można stosować w leczeniu chorób takich, jak m.in.:

• ostre białaczki (np. ostra białaczka limfoblastyczna),
• przewlekłe białaczki (np. przewlekła białaczka szpikowa),
• inne choroby krwi (np. niedokrwistość aplastyczna, sierpowatokrwinkowa),
• choroby metaboliczne (choroba Hurlera, Krabbego),
• pierwotne niedobory odporności,
• choroby metaboliczne (np. mukopolisacharydoza),
• niektóre choroby genetyczne i nowotwory.

Komórki macierzyste z krwi pępowinowej mogą być wykorzystane zarówno w przeszczepach autologicznych oraz alogenicznych (gdzie inna osoba jest dawcą krwi pępowinowej, a inna biorcą). Wiedza o wykorzystaniu komórek macierzystych stale się rozwija, obecnie trwają badania nad wykorzystaniem ich w leczeniu wielu innych schorzeń.

Jak wygląda pobranie krwi pępowinowej?

Krew łożyskowa, czyli inaczej krew pępowinowa, jest pobierana po odcięciu pępowiny, bezpośrednio po porodzie. Pobieranie krwi pępowinowej trwa kilka minut i jest całkowicie bezpieczne dla matki i dziecka. Zazwyczaj podczas porodu można pobrać ok. 100–150 ml krwi pępowinowej.

Krew ta jest pobierana do specjalnego pojemnika, w którym znajduje się substancja zapobiegająca jej skrzepnięciu, a następnie przetransportowana do laboratorium, gdzie wykonuje się badania mające na celu określenie jej bezpieczeństwa.

Konieczne jest także badanie krwi matki w celu wykluczenia pewnych chorób (jak zakażenie wirusem HCV, HBV, CMV czy HIV). Krew łożyskowa może być pobierana zarówno w przypadku porodu siłami natury, jak i w czasie cięcia cesarskiego.

Jak przechowuje się krew pępowinową?

Aby zapewnić odpowiednią jakość oraz właściwe bezpieczeństwo, krew pępowinowa po pobraniu przechodzi wiele badań. Bada się obecność bakterii, grzybów, a także zawartość i żywotność białych krwinek. Przygotowanie do zamrożenia obejmuje sporządzenie z krwi pępowinowej koncentratu komórek macierzystych, który następnie przechowuje się w odpowiednich kasetach.

Uzyskany preparat mrożony jest w specjalnych urządzeniach i przechowywany w oparach ciekłego azotu w temperaturze ok. –196 stopni Celsjusza. Podczas przechowywania krwi pępowinowej niezbędne jest spełnienie ściśle określonych wystandaryzowanych procedur. Konieczne jest to dla zapewnienia odpowiednio wysokiej jakości komórek macierzystych, umożliwiającej późniejsze ich wykorzystanie.

Miejscem, które spełnia wszystkie te warunki, jest bank krwi pępowinowej. Ze względu na konieczność wykorzystania tych złożonych procedur oraz wysokie koszty związane z prawidłowym przygotowaniem i utrzymaniem preparatu, właściwie nie ma innych, alternatywnych metod przechowywania krwi pępowinowej.

Bank krwi pępowinowej – publiczny czy prywatny?

W Polsce istnieją dwa rodzaje banków krwi pępowinowej – prywatny oraz publiczny. Komórki macierzyste przechowywane w banku prywatnym mogą być w przypadku choroby wykorzystane przez dziecko, rodzeństwo lub rodzinę. W tym przypadku za pobieranie komórek macierzystych oraz ich przechowywanie płacą rodzice. Istotną dla rodziców kwestią jest cena krwi pępowinowej, a raczej cena jej pobrania i przechowywania. Opłata wstępna to koszt ok. 2500 zł. Później, co roku płaci się opłatę za przechowywanie wynoszącą ok. 700 zł.

Drugim rozwiązaniem są publiczne banki krwi pępowinowej. W tym przypadku oddana krew może być wykorzystana przez każdego potrzebującego biorcę, rodzice nie ponoszą w tym wypadku żadnych kosztów, ale zrzekają się praw do niej. Tak przechowywana krew pępowinowa może uratować życie wielu ludziom.

Sprawdź, jaki kolor oczu będzie miało Twoje dziecko

Krew pępowinowa – czy warto?

Bankowanie krwi pępowinowej ma wiele zalet. Przede wszystkim sam proces jej pobierania jest zabiegiem całkowicie bezpiecznym. Zaletą jest również dobra jej dostępność. Jeśli nie zostanie ona pobrana tuż po porodzie, po prostu trafi do utylizacji. Przechowywanie komórek macierzystych z krwi pępowinowej na własne potrzeby ma jednak pewne wady.

Ilość pobranej krwi pępowinowej często jest niewielka, wystarcza dla osoby do maksymalnie 50 kg. W przypadku przeszczepów rodzinnych szansa na wykorzystanie krwi pępowinowej przez własne dziecko wynosi obecnie ok. 1/400. Wadą jest również wysoki koszt przechowywania preparatu.

Komórki macierzyste to jednak wciąż komórki, z którymi obecna medycyna wiąże duże nadzieje, dlatego stopień ich wykorzystywania w leczeniu chorób może w przyszłości znacznie wzrosnąć. Decyzję o tym, czy warto przechowywać krew pępowinową, muszą podjąć sami rodzice.