Przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodków – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodków?

Przetrwałe nadciśnienie płucne noworodków to zespół objawów klinicznych charakteryzujący się występowaniem niewydolności oddechowej oraz prawo-lewego przepływu krwi przez otwór owalny i zwykle także przez przetrwały przewód tętniczy, bez wrodzonej wady serca.

Nadciśnienie płucne ze zmniejszonym przepływem krwi w płucach dziecka jest normalnym stanem fizjologicznym w trakcie trwania ciąży. Dzieje się tak, ponieważ łożysko (a nie płuca) służy jako narząd wymiany gazowej. W trakcie ciąży płuca dziecka wypełnione są płynem owodniowym, a naczynia krwionośne, które transportują krew z serca do płuc, są zwężone lub zamknięte.

Pomyślna adaptacja do życia pozamacicznego wymaga szybkiego zwiększenia przepływu krwi w płucach po urodzeniu, aby to właśnie one stały się miejscem wymiany gazowej. Kiedy płuca dziecka po porodzie wraz z pierwszym oddechem wypełniają się powietrzem, naczynia krwionośne, które przenoszą krew z serca do płuc, rozszerzają się, by tlen po przecięciu pępowiny mógł być transportowany z płuc do reszty ciała. Kiedy jednak układ krążenia noworodka nie dostosuje się do oddychania poza macicą, rozwija się przetrwałe nadciśnienie płucne.

Sprawdź, kiedy i przeciwko jakiej chorobie trzeba zaszczepić dziecko

Jakie są przyczyny przetrwałego nadciśnienia płucnego u noworodków?

Do najczęstszych przyczyn przetrwałego nadciśnienia płucnego noworodka należą:

• zespół ostrej niewydolności oddechowej;
• przewlekłe niedotlenienie wewnątrzmaciczne w niewydolności łożyska;
• zamartwica wewnątrzmaciczna;
• zespół aspiracji smółki;
• posocznica,
• zapalenie płuc;
• infekcja prenatalna;
• niedorozwój płuc;
• niedorozwój naczyń płucnych;
• przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego;
• zespół opóźnionego wchłaniania płynu owodniowego z płuc płodu;
• wrodzona przepuklina przeponowa, w której jedno płuco jest silnie niedorozwinięte, co również prowadzi do hipoplazji naczyń płucnych i przetrwałego nadciśnienia płucnego u noworodka.

To też może Cię zainteresować: Czym jest niedotlenienie okołoporodowe?

Jak się objawia przetrwałe nadciśnienie płucne?

Objawy przetrwałego nadciśnienia płucnego zwykle narastają stopniowo po urodzeniu, najczęściej pod koniec pierwszej doby życia, kiedy to dochodzi do największego zmniejszenia oporu naczyń płucnych. Główne objawy PPHN to sine zabarwienie skóry i błon śluzowych (sinica) oraz zaburzenia oddychania – przyśpieszenie oddechu, używanie przez dziecka dodatkowych mięśni oddechowych, poruszanie skrzydełkami nosa, postękiwanie w czasie oddychania. Na przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodka może wskazywać również niewystarczający stopień wysycenia krwi tlenem pomimo stosowania tlenoterapii.

Przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodków – diagnostyka

Lekarz może podejrzewać przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodka już w trakcie badania fizykalnego. Podczas osłuchiwania serca mogą być słyszalne m.in. szmery nad sercem, a w zależności od przyczyny PPHN – również perystaltyka nad klatką piersiową, trzeszczenia nad polami płucnymi i/lub asymetria zjawisk osłuchowych.

Rozpoznanie potwierdza badanie echokardiograficzne, który może potwierdzić obecność podwyższonego ciśnienia w tętnicy płucnej i jednocześnie wykluczyć wrodzoną wadę serca. Pomocniczo wykonywane są takie badania, jak morfologia krwi, gazometria krwi tętniczej oraz RTG klatki piersiowej, które pozwala ocenić m.in. sylwetkę serca, pola płucne i ewentualne wady towarzyszące.

Zobacz też: Bezdech afektywny – przyczyny, objawy, leczenie

Przetrwałe nadciśnienie płucne u noworodków – jakie są sposoby leczenia?

Leczenie tlenem, który jest silnym środkiem rozszerzającym naczynia płucne, rozpoczyna się natychmiast, aby zapobiec postępowi choroby i zwiększyć przepływ tlenu do narządów dziecka.

Wśród stosowanych leków największe znaczenie ma tlenek azotu. Stosowany wziewnie tlenek azotu rozluźnia mięśnie gładkie śródbłonka, rozszerzając tętniczki płucne, co zwiększa przepływ krwi w płucach i szybko poprawia utlenowanie nawet u połowy pacjentów. Inne leki mające zastosowanie w leczeniu nadciśnienia płucnego u noworodków, to m.in. blokery receptora endotelinowego, inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (sildenafil) oraz prostanoidy.

U dzieci, u których wentylacja mechaniczna tlenem i tlenkiem azotu nie przynosi poprawy, możliwe jest zastosowanie pozaustrojowego utlenowania błonowego ECMO (extracorporeal membrane oxygenation).