Żabi brzuch u niemowlaka – jak wygląda i czego jest objawem?

Żabi brzuszek – przyczyny fizjologiczne

Bardzo często przyczyną spłaszczonego i rozlanego brzuszka są problemy w rozwoju wynikające z obniżonego napięcia mięśniowego. To przypadłość dzieci urodzonych przedwcześnie, drogą cesarskiego cięcia lub posiadających wady wrodzone różnego typu. Wpływ na ten stan może mieć również nieprawidłowa pielęgnacja noworodka – złe odkładanie czy przebywanie zbyt długo w wymuszonej pozycji.

Obniżone napięcie to nie choroba, ale zespół różnych objawów skutkujących późniejszym nabywaniem nowych umiejętności psychoruchowym. Często towarzyszy temu również asymetria ułożeniowa, charakteryzująca się układaniem główki tylko na jedną stronę, widoczną preferencją jednej strony ciała. Dodatkowo, obręcz biodrowa oraz barkowa nie są ustawione równolegle wobec siebie, a niemowlę, prowadząc rączki lub nóżki w górę, nie umie utrzymać ich w linii środkowej ciała – tu najbardziej widać asymetryczne ułożenie.

Jeżeli dostrzegany u swojego maleństwa powyższe objawy, nie powinniśmy się ich bagatelizować. Konieczna jest wizyta u fizjoterapeuty, który będzie ćwiczył razem z dzieckiem lub poinstruuje, jakie ćwiczenia można wykonywać samodzielnie w domu. Czasami sama zmiana pielęgnacji i sposobu podnoszenia niemowlęcia może pomóc w powrocie na dobre tory.

Zobacz też: Czym jest wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt?

Pogrubienie przynasad kości długich – objaw krzywicy

Jeżeli żabi brzuch nie jest jedynym niepokojącym objawem, a dodatkowo można zauważyć, że niemowlę bardzo mocno się poci, cierpi na zaparcia, jest drażliwe i zaczęło mieć gorszy apetyt, warto sprawdzić i wykluczyć inne możliwości. Symptom rozlanego i spłaszczonego brzuszka to mogą być objawy krzywicy. Brzuch krzywiczy (bo tak jest opisywany w literaturze fachowej) wywołany jest nie tylko wiotkością mięśni ściany brzucha, ale obniżone jest również napięcie mięśni żołądka oraz jelit. Aby postawić diagnozę, niezbędna jest ocena gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz oznaczenie witaminy D3 we krwi. Pomocne będzie również zdjęcie RTG kości. Charakterystyczny obraz dla krzywicy to poszerzenie i zniekształcenie obrysu przynasad kości długich kończyn dolnych (udowej i piszczelowej), czyli tzw. bransolety krzywicze. Na późniejszym etapie pojawiają się zniekształcenia trzonów tych kości.

Innymi charakterystycznymi, ale późniejszymi objawami nieleczonej lub źle leczonej krzywicy, są:

• opóźniony prawidłowy rozwój psychoruchowy;
• trudności w utrzymaniu głowy w pozycji pionowej;
• problemy z uzębieniem, w tym opóźnione ząbkowanie i nieprawidłowe wykształcanie koron zębów;
• niższa odporność na infekcje;
• nieprawidłowości we wzroście kości, w tym problemy z kręgosłupem, m.in. lordoza, kifoza oraz skolioza oraz problemy z kolanami, m.in. koślawość bądź szpotawość kolan;
• niski wzrost i opóźnione wzrastanie;
• długo niezrastające się ciemiączko i rozmiękanie kości potylicy;
• bruzda Harrisona, czyli zapadnięcie się klatki piersiowej na skutek rozmiękania kości żeber;
• płaskostopie.

Zobacz też: Zbyt wczesne unoszenie główki przez niemowlaka – co robić?

Witamina D3 i terapia słońcem

Podstawową przyczyną krzywicy jest niedobór witaminy D3 w organizmie, a ma ona ważne zadanie do wykonania. Ułatwia wchłanianie oraz zmniejsza wydalenie wraz z moczem wapnia i fosforu, które z kolei są odpowiedzialne za budowanie kości oraz zębów.

Niedobór witaminy D3 może być spowodowany niewystarczającą suplementacją tego pierwiastka, ale również niewłaściwą dietą (zbyt mało tłuszczy, w których witamina D3 się rozpuszcza), czy zbyt krótkim czasem przebywania na dworze. Ekspozycja na słońce jest niezwykle istotna zarówno w prewencji krzywicy, jak i podczas jej leczenia. Pod wpływem oddziałujących promieni słonecznych w skórze wytwarza się właśnie witamina D3, a powrót jej stężenia do prawidłowych wartości w większości przypadków oznacza koniec leczenia.

Przeczytaj też: Ulewanie u noworodka i niemowlaka – co robić?

Leczenie krzywicy

Rzadkimi przyczynami występowania krzywicy są zespoły złego wchłaniania witaminy D3 z przewodu pokarmowego oraz obniżona aktywność, a czasem nawet zupełny brak enzymów przekształcających witaminę D w aktywne metabolity. W takim przypadku sama ekspozycja na słońce nie wystarczy. Konieczna jest codzienna suplementacja potrzebnych pierwiastków w zalecanych i indywidualnie dobranych przez lekarza dawkach. Żabiego brzucha nie da się wyleczyć inaczej, jak w trakcie terapii choroby podstawowej. Jednak zawsze łatwiej zapobiegać, dlatego tak ważne jest dbanie o odpowiednią podaż witaminy D3 już od dnia narodzin (dawkę należy zawsze potwierdzić podczas rozmowy z pediatrą dziecka) i nie zapominać o jak najczęstszym przebywaniu na słońcu.

Przeczytaj też: Motoryczny rozwój niemowlęcia – jak powinien przebiegać?

Spłaszczony brzuszek a stężenie potasu

Inną jednostką chorobową, w której jednym z objawów jest żabi brzuch, jest hipokaliemia – czyli zbyt niskie stężenie potasu w organizmie. Ten ważny elektrolit odpowiada za wiele funkcji zachodzących w ciele człowieka, m.in. wspomaga pracę mięśni, w tym głównie serca oraz wspiera układ nerwowy. Potas zwykle „ucieka” wraz z moczem lub w trakcie wymiotów i biegunek.

Niedobór potasu może wywoływać również:

• nadciśnienie tętnicze i zaburzenia w pracy serca widoczne w badaniu EKG;
• zaparcia i zatrzymanie moczu lub przeciwnie – wielomocz;
• apatię, senność i zaburzenia koncentracji lub przeciwnie – silne pobudzenie;
• osłabienie ścięgien i mięśni szkieletowych oraz drżenie, drętwienie, mrowienie i nieprzyjemne skurcze;
• obrzęki;
• obniżoną tolerancję na zimno.

Leczenie hipokaliemii polega na suplementacji i uzupełnianiu niedoborów. W tym celu stosuje się preparaty zawierające jony potasu, w nasilonych przypadkach istnieje potrzeba zastosowania wlewów dożylnych. Podobnie jak w przypadku krzywicy, powrót potasu do prawidłowych wartości prowadzi do całkowitego wyleczenia hipokaliemii.