11. miesiąc życia dziecka – co warto wiedzieć?

Jedenastomiesięczne dziecko to dosłownie mały żywioł! Jest mocno ciekawe świata, a jako że nabyło już umiejętności, które pozwalają mu coraz lepiej go poznawać – nie stroni od ich wykorzystywania! Stąd rodzic musi mieć oczy dosłownie dookoła głowy!

Można powiedzieć, że w wieku 11 miesięcy dziecko jest małym, niepokornym, niestroniącym od ryzyka człowieczkiem, któremu niekoniecznie uśmiecha się trzymanie za rączkę i podążanie tam, gdzie chce rodzic. Lubi się buntować, ale tylko dlatego, że zdaje sobie sprawę z potencjału, jaki ma świat wokół niego i nie chce niczego przegapić.

Ile waży 11-miesięczne dziecko – normy

Wzrost i waga 11-miesięcznego dziecka zależne są od wielu czynników. Szacuje się, że zazwyczaj dzieci w wieku 11 miesięcy ważą około 7,8 – 12,5 kg, a ich wzrost waha się miedzy 78 a 82 cm.

Są to jednak „widełki” i jeśli tylko dziecko rozwija się prawidłowo, nie trzeba się martwić różnicami względem innych dzieci, ponieważ wszelkie wymiary posiadają wiele zależnych, m.in. genetykę czy np. wagę urodzeniową.

Przeczytaj również:

12. miesiąc życia dziecka

11. miesiąc życia dziecka – rozwój fizyczny

Umiejętności 11-miesięcznych dzieci są kwestią indywidualną, ale większość ma już za sobą próby samodzielnego wstawania i robienia pierwszych kroków. 11-miesięczne dziecko potrafi już stabilnie stać, jeśli ma się czego przytrzymać, niektóre podejmują również próby chodzenia, czasem także bez wspomagania.

Maluch w wieku 11 miesięcy ma coraz bardziej skoordynowane ruchy i wszelkie upadki wcale go nie zniechęcają – potrafi się samodzielnie podciągnąć i podnieść. Jest także coraz bardziej śmiały w podejmowaniu nowych kroków. Ma również dobrze rozwiniętą umiejętność chwytania, więc… chwyta co może! W połączeniu z ciekawością świata, przynosi to efekty w postaci pootwieranych szafek, powyciąganych z szuflad przedmiotów i prób sięgania po to, co tak kusząco wystaje zza blatu.

W 11. miesiącu życia dziecko umie się już schylać i kucać, żeby np. podnieść zabawkę i staje się coraz bardziej stabilne. Nie potrzebuje już sztywnych podpórek – może się przytrzymać firanki czy jadącego obok wózka. Jedenastomiesięczne dziecko bez problemu potrafi również samodzielnie usiąść z pozycji leżącej.

Niektóre dzieci w wieku 11 miesięcy potrafią już samodzielnie chodzić, ale nie jest to regułą, dlatego nie należy się przejmować, że w tym wieku maluch jeszcze nie chodzi – ma czas na to, by rozwinąć i doskonalić tę umiejętność. Z pewnością jednak – z drobną motywacją – będzie maszerował sam w granicach poczucia własnego bezpieczeństwa, np. trzymając się właśnie wózka czy mebli, bo czuje nieodpartą chęć poznawania świata.

Nie będzie przesadą powiedzieć, że rozwój fizyczny 11-miesięcznego dziecka postępuje z dnia na dzień.

Przeczytaj również:

Szybkie obiady dla dzieci – 10 pomysłów

11. miesiąc życia dziecka – rozwój psychiczny i umysłowy

Rozwój intelektualny w 11. miesiącu życia dziecka również jest dynamiczny. Jego myślenie jest coraz bardziej logiczne i, co więcej, poszukujące logiki, np. w zabawach. Maluch lubi łączyć elementy, dopasowywać je, dogłębnie sprawdzać poszczególne przedmioty z każdej strony. Dziecko wie, jakie przedmioty do czego służą. Szybko się uczy – przez baczną obserwacje otoczenia.

11-miesięczne dziecko coraz bardziej wzmacnia swój indywidualizm. Rozumie już, że jest osobnym bytem, ale oczywiście nie maleje jego potrzeba bezpieczeństwa i bliskości. Jednak solidnie potrafi już „walczyć o swoje”, wyrażać swoje emocje i zdanie. Frustruje go, jeśli rodzic nie rozumie, co chce mu przekazać, choć bardzo się stara. Potrafi naśladować coraz więcej dźwięków, bez ustanku gaworzy, powtarza słowa, świadomie mówi także „mama” i „tata”, stosuje odpowiednią intonację do nadania sensu wypowiedzi. 11-miesięczny maluch rozumie też więcej, niż mogłoby się wydawać! Ma również całkiem nieźle rozwiniętą pamięć, potrafi się też koncentrować na przedmiotach i czynnościach.

Rozwój psychiczny w 11. miesiącu życia dziecka to także ciągłe sprawdzanie granic i reakcji rodziców. To ciągła przekora, testowanie i upór, zupełnie naturalne dla tego wieku. To nie bunt, nie złośliwość i nie bycie niegrzecznym, a nieodparta pokusa poznawania świata i radość korzystania ze swoich nowych umiejętności. To także prawdziwe wyzwanie dla rodziców. Ważna jest tutaj empatia, cierpliwość, ale i konsekwencja, której absolutnie nie można mylić z tresurą. Konsekwencja buduje w dziecku poczucie bezpieczeństwa i zaufania do rodziców, z kolei tresura – strach, niepewność i brak wiary we własne możliwości.

Przeczytaj również:

1. urodziny dziecka – przyjęcie, prezenty, wróżby, dekoracje, tort

11. miesiąc – co zwykle potrafi niemowlę

• Motoryka: większość dzieci staje przy meblach i chodzi przy meblach, ale samodzielne chodzenie może pojawić się dużo później – okno osiągnięcia „walking alone” wg WHO to ok. 8,2–17,6 mies. (czyli brak chodzenia w 11. m‑cu to norma).

• Chwyt pęsetkowy, wkładanie jedzenia do buzi, zabawa „akuku”, wskazywanie palcem – typowe dla dzieci w wieku 9–12 mies.

• Komunikacja: rozumie proste polecenia („daj”, „nie”), reaguje na imię, gaworzy sylabami. Część dzieci mówi pierwsze słowa ok. 12. m‑ca.

• Sen: 4–11 mies. zwykle 12–16 h/24 h (z drzemkami).

11. miesiąc życia dziecka – jak wspomagać rozwój?

Aby wesprzeć rozwój 11-miesięcznego dziecka, warto postawić na tak zwaną kontrolowaną swobodę, a więc pozwolić dziecku na poznawanie świata – otwieranie szuflad czy grzebanie w ziemi – po prostu przy nim będąc, by strzec bezpieczeństwa, ale bez nadmiernej gorliwości i zapobiegliwości.

Warto również uświadomić sobie, że to, co zakazane, jest dla dziecka najbardziej ciekawe, a więc zamiast przestawiać przedmioty czy zabezpieczać szuflady, warto być przy dziecku, kiedy chce zaspokoić ciekawość. To, co odkryte, już nie będzie tak kuszące.

Jeśli chodzi o rozwojowe zabawki dla 11-miesięcznego malucha, nadal warto postawić na zabawki sensoryczne, a także logiczne, słowem – im ciekawsze i stanowiące większe wyzwanie, tym lepiej (nie muszą jednak grać, świecić, szeleścić i śpiewać jednocześnie). Aby wesprzeć rozwój ruchowy 11-miesięcznego dziecka, warto zainwestować w pchacze i jeździki, które zwiększą mobilność dziecka i zachęcą do dalszego eksplorowania świata.

Nadal kluczowy dla rozwoju dziecka jest kontakt. Bliskość, rozmowa, pokazywanie świata, czytanie książek, po prostu bycie z nim. Ma to ogromny wpływ na prawidłowy rozwój mózgu dziecka, jego emocjonalności i intelektu.

Przeczytaj również:

Wysypka u dziecka – zdjęcia. Jaka choroba może być przyczyną wysypki na ciele dziecka?

Żywienie dziecka w 11. miesiącu – co mówi najnowsza nauka (2023–2025)

• Komplementarne karmienie (6–23 mies.) – WHO 2023: regularne posiłki o wysokiej gęstości odżywczej, różnorodne karmienie, codzienne źródła żelaza (mięso, jaja, rośliny strączkowe/produkty fortyfikowane). Unikać słodzonych napojów, ograniczać sól i cukier.

• Alergeny – EAACI 2021: w ramach rozszerzania diety wprowadzaj alergeny (np. jajo, orzechy). Nie ma podstaw, by opóźniać ich podawanie u większości dzieci. Nie ograniczaj alergenów w diecie matki „na wszelki wypadek”.

• Mleko krowie: jako główny napój – po 12. m‑cu; małe ilości w potrawach przed 12. m‑cem są dopuszczalne (stosuj zgodnie z zaleceniami krajowymi; patrz polskie rekomendacje i WHO 2023).

• Witamina D – Polska, aktualizacja 2023:
  0–6 mies.: 400 j.m./dobę, 6–12 mies.: 400–600 j.m./dobę (w zależności od podaży z diety), 1–3 lata: 600 j.m./dobę.

Przeczytaj również:

Kiedy dziecko zaczyna mówić? Rozwój mowy u dziecka

Kiedy zgłosić się do lekarza z 11-miesiecznym dzieckiem?

Skontaktuj się z pediatrą, jeśli m.in.:

• maluch nie chodzi przy meblach/nie stoi z podparciem z towarzyszącymi innymi niepokojącymi objawami;

• u dziecka następuję regres, czyli zanik wcześniej nabytych umiejętności);

• dziecko ma trwałe trudności z jedzeniem, nie rośnie;

• dziecko nie gaworzy, nie reaguje na imię, nie nawiązuje kontaktu wzrokowego.

Uwaga: skorzystaj z bilansu 12. m‑ca (NFZ) i – przy podejrzeniu trudności rozwojowych – z WWRD (Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka) w poradni psychologiczno‑pedagogicznej (bezpłatnie, 4–8 h/mies.).