Dziecko ogląda pornografię – co robić?

W jakim wieku dzieci zaczynają oglądać porno?

Raport Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” z badań przeprowadzonych w 2017 roku pokazuje z jak dużym i niepokojącym problemem mamy do czynienia. Aż 43% dzieci i nastolatków w wieku 11–18 lat miało kontakt z materiałami pornograficznymi i seksualizującymi. Częściej byli to chłopcy niż dziewczyny (50% vs 36%) i młodzież (15–16 lat – 55%, 17–18 lat – 63%) niż młodsze dzieci (11–12 lat – 21%, 13–14 lat – 36%). Warto zauważyć, że aż 20% z respondentów nie odpowiedziało na to pytanie (zaznaczyli opcję Nie wiem / Trudno powiedzieć lub Nie chcę odpowiadać), co może wskazywać, że skala kontaktu jest jeszcze większa. (...) Ogółem 18% dzieci i nastolatków w wieku 11–18 lat co najmniej raz w tygodniu ma kontakt z materiałami pornograficznymi. Częstotliwość kontaktu wzrasta wraz z wiekiem: od 6% u dzieci w wieku 11–12 lat do 31% u 17–18–latków twierdzi, że styka się z takimi materiałami co najmniej raz w tygodniu. [1]

Treści pornograficzne są treściami szkodliwymi. Oznacza to, że prezentowane treści pornograficzne mogą wpływać negatywnie na dziecięcy rozwój i psychikę. Szkodliwość obejrzanych treści, zależna w znacznej mierze od poziomu rozwoju młodego użytkownika, kontekstu społecznego czy skali doświadczeń życiowych, może zniekształcać percepcję własnego ciała, zachęcać do podejmowania zachowań seksualnych, a także nadawać nieprawidłowe znaczenie seksualności. Temat pornografii podawany dziecku w takiej formie może pokazywać, że tak właśnie wygląda seksualność dorosłych, co utrwala obraz zachowań odbiegających od normy i zachowania niepożądane.

Czy oglądanie porno to coś złego?

Oglądanie pornografii wywołuje u dziecka bardzo silne, niezrozumiałe dla niego emocje.

Gdy powtarza kontakt z pornografią, w jego mózgu zachodzą zmiany chemiczne. Wydziela się wtedy dopamina, czyli hormon utrwalający odczucie przyjemności. Skłania ona do powtórnego odczuwania satysfakcji, do której na prowadzić powtarzanie czynności. Tym samym, dziecko staje się szczególnie podatne na uruchomienie mechanizmu uzależnienia. Wynika to w głównej mierze z wrażliwości z racji wieku. Osoba dorosła podchodzi do treści internetowych bardziej ostrożnie, ma też wykształcone różne mechanizmy radzenia sobie z nieodpowiednimi materiałami, poddaje je krytycznej analizie i potrafi reagować. [2]

Długotrwale prezentowane treści pornograficzne doprowadzają do nienaturalnej stymulacji mózgu, na co dziecko jest szczególnie podatne. Trzeba pamiętać, że niektóre struktury mózgu utrzymują zwiększoną wrażliwość aż do osiągnięcia biologicznej dojrzałości, czyli nawet do 25. roku życia. Im szybciej reakcja na bodziec zostanie utrwalona, tym trudniej będzie modyfikować cały proces.

Dlatego tak ważna jest ochrona dziecka przed szczególnie długotrwałym kontaktem z treściami pornograficznymi. „Atrakcyjność” pornografii skłania bowiem do powtarzalności, co w dłuższej perspektywie prowadzi do mniejszego zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami na rzecz zachowań seksualnych. Uzależnienie pojawia się niepostrzeżenie, niezależnie od wieku dzieci, a samodzielne poradzenie sobie z problemem staje się dla nich niemalże niemożliwe.

Co zrobić jak dziecko ogląda filmy porno?

Rozmowy z dzieckiem o seksualności warto podjąć już od wczesnych lat, korzystając z dostępnych materiałów edukacyjnych.

W rozwoju dzieci bardzo ważny jest bliski kontakt, czas z nimi spędzany i autentyczne zainteresowanie ich sprawami. Szczególnie w okresie dojrzewania zaangażowanie rodziców staje się niezwykle potrzebne. Nastolatki spędzają mnóstwo czasu w internecie, gdzie są narażeni na kontakt z treściami pornograficznymi. Jednak istotne jest, aby rozpocząć rozmowę ze swoim dzieckiem znacznie wcześniej, uznając temat seksu jako naturalny element edukacji seksualnej i samego wychowania. W przypadku dzieci trzeba zadbać o przestrzeń do takich rozmów, tym bardziej, że zainteresowanie własnym ciałem i seksualnością jest rozwojowe i naturalne. Potrzeby poznawcze dziecka są zaspokajane w różnych obszarach, również tam, gdzie pojawia się temat seksualności.

Pierwsze zetknięcie się z treściami pornograficznymi wynika często z przypadku, na przykład z wyświetlenia się reklamy internetowej, z ciekawości, bądź z zachęcenia przez rówieśników. Jeśli dziecko ogląda pornografię, rodzic powinien przede wszystkim zachować spokój i nie zakładać najgorszych scenariuszy. Dziecko potrzebuje zrozumienia, ale też nieoceniania. Ważne, aby dziecko miało poczucie, że może liczyć na bliską jej osobę. Warto dopytać, co dziecko zobaczyło, ale też, co w związku z tym myśli i czuje. Dobrze jest podkreślić i uświadomić dziecko, że treści pornograficzne są wymyślone i nie przedstawiają realnej seksualności osób dorosłych, a przy tym zadbać o to, aby najwięcej informacji na tematy intymne dostarczali rodzice i bliscy. Trzeba również pamiętać o rozmowach z dzieckiem o bezpiecznym korzystaniu z urządzeń elektronicznych i Internetu. Możemy zaproponować dziecku wspólne przeglądanie wartościowych stron i wybór treści dostosowanych do wieku użytkownika, różnic indywidualnych, uwzględniających potrzeby poznawcze i poziom rozwoju samego dziecka.