Harcerstwo – co to jest? Czy warto zapisać dziecko do harcerstwa?

Czego uczy nas harcerstwo?

Harcerstwo jest ruchem społecznym. Jego nazwa nawiązuje do średniowiecznych harcowników, czyli rycerzy pojedynkujących się przed bitwą. Powstało na bazie skautingu, który w Wielkiej Brytanii propagował gen. Robert Baden-Powell. Na polski grunt wprowadził go Andrzej Małkowski, autor wielu opracowań na ten temat. Razem ze swoją żoną Olgą Drahonowską-Małkowską są uważani za założycieli harcerstwa.

W organizacji tej istotne jest wychowanie ku samodoskonaleniu, kształtowanie charakteru oraz oddanie służbie ojczyźnie i nauka jej historii. Liczy się również zdobywanie umiejętności na niwie sportowej, plastycznej, muzycznej, czy też technicznej. Ważnymi elementami są współpraca w zespole, samodzielność, ofiarność i chęć służenia potrzebującym. Zasady postępowania harcerzy określa Prawo Harcerskie.

Jaka jest różnica pomiędzy ZHP a ZHR?

Największe działające w Polsce organizacje harcerskie to Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) oraz Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR). Pierwsza w swoich szeregach zrzesza o ok. 6 razy więcej członków niż druga. W struktury ZHR wchodzi Organizacja Harcerek, Organizacja Harcerzy, a także koła, do których należą przyjaciele harcerstwa. Na czele związku stoi przewodniczący, a każda z organizacji ma swojego naczelnika. W ZHP nie ma takiego podziału, a drużyny harcerskie składają się zarówno z dziewcząt, jak i chłopców. Organizacja ta posiada naczelnika lub naczelniczkę i przewodniczącego.

W ZHR ważne są wartości chrześcijańskie i wiara w Boga, o czym mówi przyrzeczenie harcerskie, jakie składają wstępujący do tego związku. W ZHP jest możliwość wyboru jego roty. Jedna wersja odwołuje się do Boga, a druga nie.

Harcerzy obu związków można odróżnić po umundurowaniu. W ZHR kolory damskiej i męskiej bluzy oraz spódnicy i spodni są w jednolitych kolorach. Na lewej kieszeni bluzy znajduje się symbol związku na tle biało-czerwonej flagi. W ZHP spódnica i spodnie są ciemniejsze od koszul.

Od jakiego wieku można zostać harcerzem?

W strukturach ZHR już w wieku 5 lat można być skrzatem. Następnym etapem jest przynależność do gromady zuchowej dzieci w wieku 6-11 lat. W ZHP zuchem jest się w wieku 6-10 lat.

Podział harcerzy ze względu na wiek w tych dwóch organizacjach wygląda następująco:

• Związek Harcerstwa Polskiego:
  
  • harcerki i harcerze – 10-13 lat;
  • harcerki i harcerze starsi – 13-16 lat;
  • wędrowniczki i wędrownicy – 16-21 lat;
  • instruktorki i instruktorzy – powyżej 16 lat;
  • starszyzna – powyżej 21 lat bez zobowiązania instruktorskiego;
  • seniorzy – powyżej 55 lat.

• Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej:
  
  • harcerki i harcerze – od 11 lat;
  • wędrowniczki i wędrownicy – powyżej 16 lat (działający w drużynach wędrowniczych);
  • harcerki i harcerze starsi – powyżej 18 lat;
  • instruktorki i instruktorzy – powyżej 18 lat.

Ile się płaci za harcerstwo?

Członkowie organizacji harcerskich opłacają składki. W ZHP ich wysokość co roku ustalana jest indywidualnie dla każdej chorągwi. Kwartalne kwoty wahają się od 33 zł do 69 zł. W ZHR wysokość miesięcznych składek kształtuje się pomiędzy 21, a 25 zł.

Będąc zuchem i harcerzem należy posiadać odpowiedni ubiór i wyposażenie. Ceny za umundurowanie podane na stronie internetowej ZHP kształtują się następująco: furażerka - 32 zł; beret - 41 zł; rogatywka - 55 zł, koszula mundurowa - 159 zł, naramienniki - 4 zł, chusta - 8,50 zł, pierścień - 5,00 zł, spódnica - 99 zł; spodnie damskie i męskie - 119 zł; pas parciany - 32 zł; skórzany - 55 zł, getry - 15,90 zł.

Zuchy i harcerze często wyjeżdżają na rajdy oraz biwaki, które kosztują kilkadziesiąt złotych. Droższe jest natomiast uczestnictwo w obozach harcerskich i koloniach zuchowych. Ich ceny zależą od atrakcji oraz czasu trwania i kształtują się w przedziale od 700 do ponad 2000 zł.

Co robi się w harcerstwie?

Harcerstwo opiera się na służbie, pracy nad sobą oraz braterstwie. Powyższe zasady kształtują charaktery dzieci i młodzieży, i przydają się również w dorosłym życiu. Są przekazywane na zbiórkach szóstek (zuchy), zastępów oraz drużyny. Odbywają się w harcówkach, najczęściej umiejscowionych w szkołach.

Harcerze kultywują historię, dbają o środowisko przyrodnicze, a także zdobywają różne sprawności, czyli umiejętności potwierdzone wykonanymi zadaniami i działaniem. Ważna jest też współpraca w grupie, co uczy dzieci i młodzież norm społecznych. Wyjazdy na obozy harcerskie, biwaki i rajdy stanowią niesamowitą przygodę. Każda harcerka i harcerz potrafi przyszyć guzik, rozpalić ognisko, czy wytropić zwierzynę po śladach. Nie brakuje również gier terenowych, podchodów i wypraw survivalowych, podczas których nocuje się w szałasie. Tradycją na obozach są też uroczyste ogniska i śpiewanie piosenek przy akompaniamencie gitar. Trzeba też samemu wykonać prosty posiłek, spakować plecak, rozbić namiot i przygotować sobie posłanie. Harcerze szanują przyrodę, uczą się odpowiedzialności i poświęcenia dla innych. Przygotowują się do obchodów historycznych rocznic i świąt, a także biorą udział w akcjach charytatywnych i pomocowych.

Osobą, która stoi na czele drużyny jest drużynowy. Przekazuje on wiedzę oraz zadania do wykonania zastępom tworzącym podstawową jednostkę organizacyjną. W gromadach zuchowym ich odpowiednikiem jest szóstka. Harcerze muszą nauczyć się szyfrować pisma, alfabetu Morse'a, udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej, wiązania węzłów. Gry terenowe, w których biorą udział sprawdzają ich umiejętności orientowania się w terenie. Harcerz, który w ZHP skończył 16 lat, a w ZHR 18 mając odpowiednie doświadczenie może zostać instruktorem.

Czy warto być harcerzem?

Zapisując dziecko do drużyny harcerskiej możemy mieć pewność, że wartości tam zaszczepione pozostaną z nim na całe życie. Przede wszystkim spędzi ono aktywnie czas, przeżyje przygodę, a także bliżej pozna przyrodę. To akurat ważna kwestia w dzisiejszych czasach, gdy większość czasu dzieci i młodzież spędza w wirtualnym świecie. Gry i zabawy na świeżym powietrzu pozwolą nie tylko poprawić kondycję, dotlenić szare komórki, ale też spędzić czas w gronie rówieśników. Wartością w harcerstwie są właśnie kontakty międzyludzkie, współpraca z innymi i nawiązywanie przyjaźni. Młodzi ludzie uczą się też samodzielności, odpowiedzialności, dyscypliny i rozwijania talentów, z których być może wcześniej nie zdawali sobie sprawy. Może się oczywiście okazać, że działanie w organizacji harcerskiej nie jest dla nas, jednak warto się o tym przekonać samemu.