Wodniak powrózka nasiennego i wodniak jądra u dziecka

Wodniak jądra u dziecka i wodniak powrózka nasiennego – co to jest?

Wodniak powrózka nasiennego i/lub jądra to wyczuwalny palpacyjnie zbiornik płynu w obrębie powrózka nasiennego i/lub jądra. Do jego powstania prowadzi gromadzenie się płynu pomiędzy osłonkami jądra (w przypadku wodniaka jądra) lub w niezarośniętym wyrostku pochwowym (w przypadku wodniaka powrózka nasiennego).

Wodniak powrózka nasiennego i  wodniak jądra może być pierwotny lub wtórny. Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z wodniakiem pierwotnym, który stwierdzany jest u dzieci płci męskiej.

U podłoża tego zaburzenia leży niezamknięcie się wyrostka pochwowego (w warunkach fizjologicznych dochodzi do tego, gdy jądra zstępują do moszny). Przez niezamknięte połączenie dostaje się płyn z jamy otrzewnej – może być on też produkowany przez osłonki jądra. Ta zmiana na jądrze może okresowo ulegać powiększaniu (np. po wysiłku fizycznym) i zmniejszaniu (np. podczas leżenia). Wodniak powrózka nasiennego u dziecka częściej obserwowany jest po stronie prawej.

Wodniaki wtórne, obserwowane także u mężczyzn dorosłych, dojrzałych płciowo, powstają jako powikłanie urazu, skrętu czy zapalenia jądra lub najądrza. Mogą też pojawić się po: urazie lub nadmiernym wysiłku fizycznym, a także operacji przepukliny pachwinowej lub żylaków powrózka nasiennego. W przebiegu nowotworów jądra obserwowane są zdecydowanie rzadziej.

Wodniak jądra u niemowlaka i wodniak powrózka nasiennego – objawy

Wodniaki jądra u dziecka i powrózka nasiennego u niemowlaka często są bezobjawowe. Stwierdzane zostają na podstawie rutynowego badania przedmiotowego.

W trakcie badania moszny wyczuwa się jednostronny (zwykle) guzek na jądrze, które jest powiększone. Z reguły zmiana jest niebolesna przy dotyku.

Metodą pozwalającą na odróżnianie wodniaków u dziecka od tworów litych jest diafanoskopia  (podświetlanie) – przez płyn przenika światło, przez twór lity zaś nie. Badaniem potwierdzającym, które zawsze powinno być wykonane przy podejrzeniu wodniaka jądra u niemowlaka i powrózka nasiennego, jest USG moszny.

W diagnostyce różnicowej wodniaka jądra u noworodka należy uwzględnić przede wszystkim: przepuklinę pachwinową, żylaki powrózka nasiennego, przepuklinę mosznową, ale też guzy nowotworowe (nowotwory jądra).

Jak leczy się wodniaki jądra u noworodków i niemowlaków?

Wodniak powrózka nasiennego jest stwierdzany stosunkowo często – według statystyk problem ten może dotyczyć nawet 60 proc. chłopców w okresie noworodkowym. W większości przypadków wodniaki u dzieci cofają się samoistnie w pierwszym roku życia i wymagają wyłącznie obserwacji.

Samoistnie mogą także cofnąć się wodniaki wtórne, a jeżeli do tego nie dojdzie, to w większości przypadków stwarzają tylko defekt natury kosmetycznej i nie muszą być usuwane.

Bardzo ważne są systematyczne wizyty kontrolne u urologa lub chirurga, który zadecyduje o ewentualnej kwalifikacji do operacji. Leczenia zabiegowego wymagają: wodniaki u niemowlaka czy dziecka, które rosną, te o charakterze pierwotnym, które nie wchłaniają się w pierwszym lub drugim roku życia, wodniaki przeradzające się w przepuklinę oraz te sprawiające dolegliwości.

Kwalifikując dziecko z wodniakiem wtórnym do operacji, należy liczyć się z tym, że zmiana może nawrócić. Operacja wodniaka jądra i powrózka nasiennego jest krótka i z reguły wymaga niedługiego pobytu w szpitalu, może być przeprowadzona w ramach chirurgii jednego dnia. U dzieci operację wykonuje się przez dojście w pachwinie, u dorosłych – przez dojście przez mosznę.

Pogląd, że wodniak jądra u noworodka czy wodniak powrózka nasiennego  upośledza rozwój gonady nie został potwierdzony – nie obserwowano tego typu powikłania u dzieci poddawanych obserwacji, a nie leczeniu operacyjnemu. To uzasadnia zasadność tego typu postępowania.