Work-life balance – definicja, przykłady, porady, jak osiągnąć?

Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, czyli czym jest work-life balance?

Równowaga między pracą a życiem prywatnym (czyli work-life balance, w skrócie WLB) to koncepcja, według której należy efektywnie zarządzać swoim życiem zawodowym i obowiązkami, aby być produktywnym i skutecznym w pracy, jednocześnie zapewniając sobie dużo czasu na prowadzenie pełnego i wartościowego życia osobistego. Obejmuje to dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne, utrzymanie satysfakcji zawodowej oraz rozwijanie relacji rodzinnych i społecznych.

Łatwiej powiedzieć, trudniej zrobić. Godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych nigdy nie było proste. Stan ten najlepiej znają pracujące mamy. Work-life balance wzięło sobie za cel uniknięcie nadmiernego przeciążenia zawodowego, m.in. dzięki wdrożeniu elastycznej organizacji pracy. W końcu zrelaksowany pracownik to bardziej wydajny pracownik.

Samo sformułowanie work-life balance może oznaczać różne rzeczy dla różnych osób, gdyż równowaga jest zależna od indywidualnej percepcji. Dla pracujących rodziców oznacza to często znalezienie sposobu na pogodzenie obowiązków zawodowych z życiem rodzinnym. Z kolei starsi pracownicy mogą skupiać się na utrzymaniu aktywności zawodowej przy jednoczesnym radzeniu sobie z problemami zdrowotnymi czy niepełnosprawnościami.

Cele work-life balance

Celem work-life balance jest zadbanie o harmonijne i zrównoważone życie codzienne, w którym obie sfery – ta zawodowa i osobista – są równie ważne i wspierają się nawzajem. Wśród celów koncepcji WLB wyróżnia się m.in.:

• poczucie bezpieczeństwa rodzinnego i bezpieczeństwa pracy – to pewność, że można poświęcić wystarczająco dużo czasu i uwagi swojej rodzinie, spełniając jej potrzeby i budując silne relacje, z równoczesnym przekonaniem o tym, że jest się docenianym i szanowanym pracownikiem, ze stabilnością zatrudnienia. Osiągnięcie work-life balance sprawia, że pracownik jest zazwyczaj bardziej zaangażowany, produktywny i zadowolony z życia;
• zachowanie zdrowia i dobrego samopoczucia – równowaga między pracą a życiem prywatnym ma poprawić sen, wpłynąć na chęć prowadzenia higienicznego trybu życia, zdrowego odżywiania się i dbania o czas na odpoczynek i relaks - wszystko po to, by móc utrzymać dobrą kondycję;
• zwiększenie satysfakcji zawodowej – osoby, które potrafią efektywnie zarządzać swoim czasem i utrzymywać WLB, często określają zadowolenie z pracy jako wyższe, mają też większą motywację;
• zapobieganie wypaleniu zawodowemu;
• czas na rozwój osobisty i hobby.

Work-life balance pracowników – sytuacja w Polsce

Z powodu dyrektywy unijnej rozpoczęto w Polsce pracę nad zmianami w kodeksie pracy, aby dostosować przepisy do obecnych warunków społeczno-gospodarczych. I tak:

• umożliwiono ojcu wzięcie urlopu rodzicielskiego nawet w sytuacji, gdy matka dziecka nie pracuje lub nie jest ubezpieczona w dniu porodu;
• rozdzielono część urlopu rodzicielskiego pomiędzy oboje rodziców;
• wprowadzono stałą wysokość zasiłku macierzyńskiego przez cały okres urlopu rodzicielskiego;
• umożliwiono korzystanie z bezpłatnego urlopu opiekuńczego o długości 5 dni rocznie dla wsparcia bliskich osób w trudnych sytuacjach zdrowotnych;
• umożliwiono zwolnienie z pracy z powodu działania siły wyższej na 2 dni lub 16 godzin rocznie;
• zapewniono pracownikowi, pracującemu co najmniej 6 miesięcy, możliwość przejścia na umowę o pracę na czas nieokreślony;
• rozszerzono informację o warunkach zatrudnienia, obejmując dodatkowe elementy, takie jak dostępność szkoleń czy długość płatnego urlopu;
• ustanowiono prawa pracowników do uczestnictwa w nieodpłatnych szkoleniach niezbędnych do wykonywania ich pracy.

Idea work-life balance – skąd wiedzieć, że osiągnęliśmy równowagę między życiem zawodowym a prywatnym?

Jak można stwierdzić, czy mamy zdrową równowagę między pracą a życiem prywatnym? Na pewno brak regularnego uczucia przytłoczenia i frustracji to dobry znak. Z kolei osoby borykające się z niedzielnym niepokojem i stresujące przed poniedziałkiem mogą mieć zaburzony WLB.

Prawidłowy work-life balance jest wtedy, kiedy:

• nie czujesz, że wymagania związane z pracą i obowiązkami osobistymi cię przerastają;
• sypiasz dobrze, odpowiednią ilość godzin w nocy i prowadzisz zdrowy tryb życia;
• potrafisz dotrzymać terminów bez konieczności pracy po godzinach i nie myślisz o firmie będąc w domu z rodziną;
• masz czas na relaks i hobby;
• czujesz, że poświęcasz swoim bliskim wystarczająco dużo czasu;
• uważasz, że jesteś produktywny i rozwijasz się zawodowo, a jednocześnie nie czujesz, że twoja tożsamość jest zależna od pracy;
• korzystasz z dni urlopowych i ze zwolnień lekarskich (jeżeli są potrzebne).

Zachowanie work life balance - przykłady działań, które pomagają przywrócić równowagę

Co, jeśli odkryłeś, że twoja równowaga między pracą a życiem prywatnym nie jest najlepsza? Warto zrobić krok w tył, przyjrzeć się swojej codzienności i stworzyć plan naprawczy.

• Zacznij od harmonogramu. Zorientuj się, w których godzinach pracujesz najefektywniej i wg nich zaplanuj najbardziej wymagające zadania.
• Jeżeli pracujesz zdalnie (najlepiej w oddzielnym pomieszczeniu przeznaczonym tyko na gabinet), wykorzystaj tę przestrzeń, aby ułatwić sobie przeskakiwanie między pracą a życiem osobistym. Zamknij drzwi, gdy skończysz. To pomoże symbolicznie zamknąć też kwestie zawodowe.
• Jeśli masz elastyczny czas pracy, ustal granice czasowe, kiedy zaczynasz i kiedy kończysz. Po tym czasie nie odpowiadaj na maile ani telefony.
• Wprowadź rytuały i wyznacz granice - wykorzystaj czas po pracy na coś, co sprawia ci radość lub pomaga ci zrelaksować się. To może być spacer, jogging, czytanie książki lub cokolwiek innego, co lubisz robić.
• Unikaj przesadnego perfekcjonizmu. Chęć doskonałego wykonania zadania może doprowadzić do nadmiernego zaangażowania w pracę i zaniedbywania innych obszarów życia. Odpuszczanie i akceptacja, że nie wszystko musi być idealne to klucz to WLB.
• Nie bój się prosić o pomoc i przyjmuj ją. Naucz się delegować zadania.
• Zadbaj o odpoczynek i czas wolny. To pomoże ci naładować baterie i wrócić do pracy z nową energią. Znajdź też czas na regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę, odpowiedni sen i relaks.

Pamiętaj, że work-life balance nie jest statycznym celem. Sprawdzaj postępy i dostosowuj swoje podejście w miarę potrzeb. W końcu robisz to dla swojego zdrowia, tak fizycznego, jak i psychicznego.