Puste jajo płodowe – czym jest, co oznacza, jak się objawia?

Czym jest puste jajo płodowe?

Jajo płodowe to inaczej pęcherzyk ciążowy. W prawidłowej ciąży w jego wnętrzu rozwija się zarodek. Jednak w przypadku pustego jaja płodowego, w jamie macicy wzrasta bezzarodkowy pęcherzyk ciążowy.

Pomimo tego, że w jego wnętrzu brak jest echa zarodka, w późniejszym etapie pęcherzyk żółtkowy oraz owodnia, czyli błony płodowe, mogą rozwinąć się prawidłowo. Odpowiedź na pytanie: „czy puste jajo płodowe to dziecko?”, jest więc przecząca.

Ciąża bezzarodkowa – przyczyny pustego jaja płodowego

Przyczyny ciąży bezzarodkowej po zapłodnieniu komórki jajowej są trudne do ustalenia. Ich etiologia jest najczęściej rozpatrywana łącznie z innymi niepowodzeniami wczesnej ciąży (tzw. EPF), do których poza pustym jajem płodowym należy również poronienie zupełne oraz niezupełne, samoistne poronienie w toku oraz poronienie zatrzymane.

Ciążom bezzarodkowym sprzyjają:

• anomalie chromosomowe i inne zaburzenia genetyczne,
• otyłość,
• zaawansowany wiek matki,
• zaburzenia mechanizmów odpornościowych,
• wady rozwojowe macicy,
• zaburzenia endokrynologiczne,
• nadużywanie alkoholu.

Rozwój ciąży bezzarodkowej najprawdopodobniej jest wynikiem różnorodnych, nie do końca poznanych jeszcze zaburzeń genetycznych komórek rozrodczych, biorących udział w procesie zapłodnienia. Skutkuje to nieprawidłowymi podziałami zapłodnionej komórki jajowej.

Objawy ciąży bezzarodkowej

Pustemu jaju płodowemu bardzo często towarzyszą objawy typowe dla prawidłowo rozwijającej się ciąży. Zatrzymanie miesiączki, bolesność piersi, poranne nudności i wymioty, nadmierna drażliwość oraz zmienność nastroju to objawy, które występują u większości kobiet w pierwszym trymestrze.

Potwierdzeniem przypuszczeń dotyczących ciąży jest pozytywny wynik testu ciążowego. Zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się w jamie macicy. Jednak w tym przypadku próżne jest szukanie zarodka w pęcherzyku ciążowym. Puste jajo płodowe nie daje żadnych specyficznych dla siebie objawów odczuwalnych przez kobietę. Właśnie z tego powodu diagnoza postawiona przez lekarza ginekologa jest tym bardziej druzgocąca.

Po czym poznać pusty pęcherzyk ciążowy?

Do rozpoznania ciąży bezzarodkowej służy badanie USG. Na wczesnym etapie ciąży jest to możliwe przy użyciu głowicy przezpochwowej. Na obecność pustego jaja płodowego wskazuje pęcherzyk ciążowy o średnicy powyżej 20 mm, bez widocznego rozwijającego się zarodka, umiejscowiony w jamie macicy.

Jeśli jest on mniejszy, badanie należy powtórzyć za ok. 7 dni. Diagnoza jest możliwa do postawienia w okolicach 6.-7. tygodnia ciąży. Czas ten jest liczony od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. W postawieniu pewnej diagnozy utwierdza zbyt niski dla wieku ciążowego poziom beta-hCG w badaniu krwi kobiety, a także jego nieadekwatnie mały wzrost w kolejnych oznaczeniach.

Puste jajo płodowe w badaniu USG należy różnicować z:

• ciążą pozamaciczną, której może towarzyszyć pseudopęcherzyk ciążowy zlokalizowany w jamie macicy;
• bardzo wczesną prawidłową ciążą wewnątrzmaciczną;
• ciążową chorobą trofoblastyczną.

Puste jajo płodowe – leczenie

W przypadku pustego jaja płodowego utrzymanie ciąży jest niemożliwe. Zazwyczaj dochodzi do poronienia samoistnego. Z tego powodu najbardziej rozsądna wydaje się postawa wyczekująca, z regularną oceną jamy macicy w badaniu usg oraz seryjnym oznaczeniem spadającego poziomu beta-hCG.

Zabieg łyżeczkowania jamy macicy na tak wczesnym etapie ciąży zazwyczaj jest zbędny. Jednak jeśli badanie usg wskaże, że poronienie było niekompletne, należy go wykonać. Alternatywą jest przyjęcie leków wywołujących poronienie farmakologiczne. Pacjentki, u których rozpoznano puste jajo płodowe, mogą potrzebować wsparcia psychologicznego.

Kiedy dochodzi do poronienia samoistnego pustego jaja płodowego?

Poronienie to najczęstsze powikłanie na wczesnym etapie ciąży. Szacuje się, że dotyczy nawet 20% rozpoznanych klinicznie ciąż. Do samoistnego poronienia jeszcze częściej dochodzi na bardzo wczesnym etapie, jeszcze przed potwierdzeniem ciąży.

Są to sytuacje, które kobiety bardzo często traktują jako spóźniającą się miesiączkę, nie zdając sobie sprawy, że tak naprawdę są w ciąży. Puste jajo płodowe, czyli pęcherzyk ciążowy bez zarodka, jest jedną z głównych przyczyn wczesnych poronień w pierwszym trymestrze ciąży.

Do typowych objawów poronienia należy:

• krwawienie z dróg rodnych,
• skurcze macicy,
• ból w dole brzucha.

Na bardzo wczesnym etapie ciąży typowe objawy poronienia mogą jednak nie wystąpić. Jej utrata nie zostaje wówczas wykryta. Wiele kobiet obawia się zajścia w kolejną ciążę, jednak ciąża bezzarodkowa w wywiadzie nie przekreśla sukcesu w dalszej prokreacji. Zazwyczaj starania o dziecko można rozpocząć już po kolejnej miesiączce, chyba że lekarz zaleci inaczej.

Czy puste jajo płodowe często się zdarza?

Częstość występowania pustego jaja płodowego jest trudna do jednoznacznego określenia. Wszystko ze względu na to, że do części strat ciąży bezzarodkowej dochodzi jeszcze wtedy, kiedy kobieta jest nieświadoma swojego odmiennego stanu. Jednak część prac naukowych sugeruje, że nawet połowa poronień, które mają miejsce na tak wczesnym etapie, że zazwyczaj są bezobjawowe, wynika z pustego jaja płodowego.