Badanie beta hCG – co to jest, wyniki, normy

Co to jest beta hCG?

Hormon hCG, czyli ludzka gonadotropina kosmówkowa (ang. human chorionic gonadotropin) to hormon wytwarzany przez rozwijający się zarodek już kilka dni po zapłodnieniu. Jego funkcją jest podtrzymywanie ciałka żółtego, które produkuje progesteron – hormon odpowiedzialny za prawidłowy przebieg ciąży na wczesnym etapie. W późniejszym okresie ciąży produkcję progesteronu przejmuje wykształcone łożysko.

Cząsteczka gonadotropiny kosmówkowej składa się z dwóch podjednostek – alfa i beta. To właśnie ta druga jest wykrywana we krwi i stanowi wskaźnik przebiegu ciąży.

Kiedy można zrobić badanie beta hCG?

Wiele kobiet podejrzewających u siebie ciążę chciałoby jak najszybciej to potwierdzić. Test beta hCG można wykonać w domowych warunkach za pomocą łatwo dostępnych testów ciążowych z moczu. Jest to jednak mniej czułe badanie niż badanie krwi na beta hCG wykonywane w laboratorium. Czym różni się test ciążowy z moczu od badania beta hCG z krwi?

Test ciążowy z moczu

Niewątpliwie wykonanie testu ciążowego w domu, bez konieczności pobierania krwi jest zaletą. Badanie z moczu jednak nie daje wyniku ilościowego, a jedynie potwierdza ciążę lub ją wyklucza. Ponieważ stężenia beta hCG w moczu jest niższe niż we krwi, wynik badania może być fałszywie negatywny, jeśli zostanie ono wykonane zbyt wcześnie, czyli przed terminem spodziewanej miesiączki.

Hormon beta hCG w surowicy

Oznaczenie beta hCG we krwi jest badaniem znacznie bardziej czułym – może wykazać ciążę już 7 dni od zapłodnienia. Aby wynik badania był jak najbardziej pewny, warto jednak poczekać i wykonać je dopiero po terminie spodziewanej miesiączki. Wyniki badania beta hCG we krwi podawane są ilościowo, dzięki czemu można śledzić zmiany stężenia tego hormonu w trakcie ciąży i w ten sposób kontrolować jej prawidłowość już na wczesnym etapie.

Badanie beta hCG z krwi można wykonać o dowolnej porze dnia i nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać. Można je wykonać bez skierowania od lekarza – w zależności od laboratorium wiąże się to z kosztem 30-50 zł.

Do interpretacji wyników może też posłużyć internetowy beta hCG kalkulator.

Jaki powinien być wynik beta hCG w ciąży?

Potwierdzenie ciąży w badaniu krwi to wynik powyżej 5 mlU/ml.

Stężenie hormonu beta hCG u ciężarnej zmienia się z dnia na dzień – na wczesnym etapie ciąży podwaja się mniej więcej co 48 godzin. Taki szybki przyrost hormonu hCG pozwala oszacować wiek ciąży oraz porównać go z etapem rozwoju widocznym w badaniu usg.

Poziom hCG wzrasta we krwi ciężarnej do 9-10. tygodnia. Najwyższe stężenie osiąga około 10. tygodnia, następnie spada do mniej więcej 18. tygodnia. Od tego czasu do końca ciąży poziom hormonu jest w miarę stały. Po porodzie poziom beta hCG spada poniżej wartości granicznej po około 3 tygodniach.

W przypadku prawidłowej ciąży ważne jest tempo przyrostu ilości hormonu. Na tej podstawie lekarz może ocenić, czy ciąża rozwija się prawidłowo. W przypadku powtarzania badania stężenia beta hCG w odstępach czasowych ważne jest, by badanie wykonywać zawsze w tym samym laboratorium, ponieważ metody oznaczania i zakresy podawane na wynikach z różnych laboratoriów mogą się różnić między sobą.

Hormon beta hCG – normy

Poziomy beta hCG mogą być różne u różnych kobiet będących w tym samym tygodniu ciąży. Niższy wynik wcale nie oznacza nieprawidłowości, dopóki mieści się w zakresie wartości odpowiadających wiekowi ciąży oraz gdy wykazuje w pierwszym trymestrze właściwe tempo przyrostu. Przykładowe normy beta hCG dla poszczególnych tygodni ciąży:

• poza okresem ciąży: <5 mIU/ml;
• 4 tydzień ciąży: 35–1500 mIU/ml;
• 6 tydzień: 4000–56000 mIU/ml;
• 8 tydzień ciąży: 40000-200000 mIU/ml;
• 10 tydzień ciąży: 60000-200000 mIU/ml;
• 12 tydzień ciąży: 46000-150000 mIU/ml;
• 14 tydzień ciąży: 32000-100000 mIU/ml;
• powyżej 16 tygodnia ciąży: 19000-80000 mIU/ml.

Zbyt niskie beta hCG

W przypadku, gdy badanie beta hCG wykazuje zbyt niskie stężenie hormonu w stosunku do wieku ciąży, można podejrzewać:

• rozwój ciąży pozamacicznej;
• wady rozwojowe płodu (zespół Edwardsa, zespół Patau);
• poronienie samoistne (gwałtowny spadek beta hCG).

Zbyt wysokie hCG w ciąży

Szczególnie wysokie wartości beta hCG w ciąży również mogą świadczyć o zaburzeniach takich jak:

• ciąża bliźniacza;
• wady rozwojowe płodu (trisomia 21 – zespół Downa);
• zaśniad groniasty – choroba trofoblastu, będąca często stanem przednowotworowym;
• rak kosmówki – jeden ze złośliwych nowotworów trofoblastu, dobrze reagujący na leczenie.

Beta hCG – nie tylko ciąża!

Test beta hCG wykorzystywany jest nie tylko do potwierdzania i monitorowania ciąży. Hormon ten to również marker nowotworowy, wydzielany do krwi w przebiegu takich chorób jak nowotwory z komórek rozrodczych (jajnika i jąder) oraz inne typy nowotworów (rak okrężnicy, oskrzela, sutka). Każdy podwyższony wynik beta hCG u osoby nie będącej w ciąży wymaga konsultacji lekarskiej. Nieco podwyższone wartości (do 10 mIU/ml) mogą też zdarzać się u kobiet w okresie pomenopauzalnym.

Beta hCG u mężczyzny?

Wbrew pozorom badanie poziomu beta hCG może dać pozytywny wynik nawet u mężczyzny. Dodatni test ciążowy u panów powinien skłonić do pilnej wizyty u lekarza, gdyż wiąże się z ryzykiem istnienia choroby nowotworowej.