Przepuklina pępkowa w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Przepuklina – co to właściwie jest?

Terminem przepuklina nazywamy sytuację w którym nastąpiło nieprawidłowe uwypuklenie zawartości jamy ciała (narządu lub tkanki tłuszczowej), najczęściej powstałe w wyniku osłabienia tkanek je otaczających. Z kolei zawartość przepukliny to nic innego jak struktury wewnętrzne, które uległy nieprawidłowemu przemieszczeniu. Przepukliny nie sposób nie zauważyć ponieważ cechą charakterystyczną jest widoczne uwypuklenie – guz, który można zlokalizować wzrokiem oraz dotykiem. Miejsce to jest zazwyczaj obrzęknięte, tkliwe i powoduje dyskomfort.

Przepukliny dzielimy na wrodzone i nabyte, ale istnieje także inny rodzaj podziału, ze względu na miejsce występowania: wewnętrznie i zewnętrznie.

• przepuklina wewnętrzna – występuje wtedy, kiedy zawartość jednej jamy ciała została przemieszczona do drugiej, zazwyczaj najbliższej, sąsiadującej przestrzeni;
• przepuklina zewnętrzna – to stan, w którym zawartość jednej jamy ciała została przemieszczona do tkanki podskórnej.

Przepukliny mogą występować w wielu miejscach, m.in.: przepuklina jamy brzusznej, pępkowa, udowa, przepuklina pachwinowa, przepuklina kręgosłupa (w tym, bardzo często występująca w ciąży, odmiana lędźwiowa), przepuklina cewy nerwowej oraz przepuklina pooperacyjna. Większość z nich zbudowana jest w podobny sposób:

• wrota przepukliny – to miejsce, przez które uwypukla się zawartość przepukliny;
• kanał przepukliny – to dystans jaką zawartość przepukliny musi pokonać, aby przedostać się do sąsiadującej jamy (w przypadku przepukliny wewnętrznej) lub tkanki podskórnej (w przypadku przepukliny zewnętrznej);
• worek przepukliny – to warstwa okrywająca zawartość przepukliny. Kiedy zawartość dopiero jest w fazie tworzenia, worek może być pusty, natomiast w szczególnym przypadku, kiedy przepuklina wychodzi z jamy brzusznej, worek tworzy otrzewna.

W większości przypadków nieleczona przepuklina może być źródłem licznych groźnych dla zdrowia powikłań.

Najczęstszym przypadkiem przepukliny dotyczącym kobiet w ciąży jest przepuklina pępkowa.

Jak wygląda przepuklina pępkowa w ciąży? Objawy przepukliny pępkowej

Wystąpienie przepukliny pępkowej w ciąży nie jest wcale rzadką przypadłością – jest wynikiem nadmiernego rozciągania się macicy, razem z rosnącym w niej dzieckiem, w stosunku do osłabionej już wytrzymałości powłok jamy brzusznej. Charakterystycznym objawem przepukliny pępkowej jest pojawienie się sporej wypukłości w okolicy pępka, a wystający spod skóry guzek staje się tkliwy i może dawać odczucie dyskomfortu, ale nie powinien powodować mocnych dolegliwości bólowych. W większości przypadków u osób z przepukliną pępkową schorzenie to przebiega bezobjawowo i, poza defektem estetycznym, nie niesie za sobą żadnych groźnych następstw. Przepuklina pępkowa w ciąży nie jest wystarczającym wskazaniem do operacyjnego zakończenia ciąży, więc cesarskie cięcie nie zostanie przeprowadzone tylko z tego powodu.

Najczęstsze przyczyny powstawania przepukliny pępkowej w ciąży

Ciąża nie jest bezpośrednią przyczyną powstania przepukliny pępkowej, może jednak, poprzez osłabienie wytrzymałości powłok jamy brzusznej na skutek nadmiernego ich rozciągnięcia przez rozwijające się dziecko, prawdopodobieństwo pojawienia się tego schorzenia zwiększać. Podobnie otyłość oraz nadwaga ciężarnej, występujące jeszcze przed ciążą, mogą powodować osłabienie powłok brzusznych poprzez nadmierne rozciągnięcie ich i tym samym zwiększać ryzyko wystąpienia przepukliny pępkowej.

Wśród innych czynników potęgujących częstotliwość występowania tego schorzenia są także:

• przewlekłe zaparcia;
• przewlekły kaszel;
• dźwiganie ciężkich przedmiotów i zbyt duży wysiłek fizyczny;
• wcześniejsze ciąże, szczególnie te zakończone cesarskim cięciem;
• zabiegi operacyjne jamy brzusznej;
• palenie papierosów.

Leczenie przepukliny pępkowej w ciąży

Nie ma skutecznego sposobu leczenia tego schorzenia w okresie ciąży, poza metodami relaksacyjnymi, zimnymi okładami czy podawaniem leków przeciwbólowych w razie takiej konieczności. Jednak im wcześniej przepuklina pępkowa w ciąży zostanie rozpoznana przez lekarza prowadzącego, tym lepiej. Warto mieć świadomość problemu i od początku zastosować leczenie zachowawcze, polegające w głównej mierze na odpoczynku, częstym leżeniu i bezwzględnym zakazie dźwigania ciężkich przedmiotów, aby nie dopuścić do uwięźnięcia przepukliny. Poza tym warto unikać wysiłku fizycznego i powstrzymywać się od jedzenia produktów spożywczych, mogących przyczyniać się do powstawania zaparć, a także kontrolować przybieranie na wadze, aby jeszcze bardziej nie wpływać na wytrzymałość powłok jamy brzusznej.

Przepuklina pępkowa w ciąży zazwyczaj nie jest niczym groźnym, jednak wszystkie niepokojące objawy, a szczególnie nagły ból w okolicy pępka, zaczerwienienie, nadmierne ocieplenie i obrzęk skóry oraz objawy ogólne, takie jak nudności, wymioty, zatrzymanie gazów i stolca, powinny zostać natychmiast skonsultowane z lekarzem, który podejmie decyzję czy konieczna jest pilna interwencja chirurgiczna.

Leczenie operacyjne osób z przepukliną pępkową zazwyczaj jest konieczne, gdyż przepuklina pępkowa nie wchłonie się sama, ale na ten moment przyjdzie poczekać do kilku miesięcy po urodzeniu dziecka, kiedy zakończy się połóg. Nie należy się obawiać leczenia operacyjnego przepukliny pępkowej, polegającego na cofnięciu do jamy brzusznej narządów oraz tkanek, które wydostały się poza jej granice, ponieważ zabieg ten nie trwa długo i często można wykonać go laparoskopowo w znieczuleniu miejscowym.