Jak zajść w ciążę – pozycje, kiedy, jak często się kochać. Co utrudnia zajście w ciążę?

Czym jest płodność, niepłodność, a bezpłodność?

Płodność to pojęcie obejmujące ogólne funkcje rozrodcze, skupiając się nie tylko na samym połączeniu komórki jajowej z plemnikiem. Funkcje rozrodcze obejmują żeńskie i męskie narządy rozrodcze, ale także: mózg (podwzgórze i przysadka mózgowa regulują gospodarkę hormonalną), nadnercza, tarczycę, trzustkę, a nawet komórki tłuszczowe. Dzięki temu możliwe jest zachowanie stanu homeostazy, kiedy to są największe szanse na udane zajście w ciążę.

Z kolei bezpłodność, choć często mylona z niepłodnością, nie jest pojęciem tożsamym w medycznym rozumieniu. Bezpłodność oznacza trwałą, nieodwracalną niezdolność do posiadania biologicznego potomstwa, np. z powodu wad genetycznych, braku macicy lub jąder, a nawet powikłań po niektórych chorobach (np. zakażenie wirusem świnki).

Jakie są przyczyny nieudanych starań o dziecko?

Wiele czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych może utrudniać zajście w ciążę. Co ciekawe, około 20% polskich par boryka się z problemem niepłodności . Statystyki pokazują, że w około 40% przyczyną problemów z poczęciem dziecka są zaburzenia związane z damską rozrodczością. Kolejne 40% leży po stronie mężczyzny, a 20% dotyczy płodności obu partnerów.

W przypadku kobiet jedną z najczęstszych przeszkód w posiadaniu dziecka są zaburzenia owulacji. Gdy kolejną miesiączkę poprzedza więcej niż 35 dni lub mniej niż 19 dni, można przypuszczać brak owulacji. Wówczas nie dochodzi do uwolnienia dojrzałej komórki jajowej.

Zaburzenia owulacji mogą być wynikiem takich dysfunkcji, jak:

• zespół policystycznych jajników – jest główną przyczyną problemów, które zaburzają prawidłowe funkcje osi podwzgórze –przysadka;

• niewydolność podwzgórzowo-przysadkowa – wrodzona lub nabyta (np. wskutek długotrwałego stresu, bulimii, anoreksji czy przewlekłego stresu). Warto dodać, że podwzgórze jest odpowiedzialne za wydzielanie statyn i liberyn regulujących działanie przysadki. Z kolei przysadka mózgowa wydziela prolaktynę, hormon luteinizujący czy folikulotropowy, które warunkują takie procesy, jak wzrost pęcherzyka jajnikowego, moment owulacji czy prawdopodobieństwo zajścia w ciążę;

• przedwczesna niewydolność jajników — już przed 40. rokiem życia u kobiet może nie występować owulacja, co rozpoznaje się na podstawie zaburzenia rytmu krwawień miesiączkowych;

• hiperprolaktynemia — u niektórych kobiet dochodzi do nadmiernego wydzielania prolaktyny na skutek różnych czynników: fizjologicznych (np. laktacja), jatrogennych (niektóre leki, np. przeciwdepresyjne, metoklopramid), innych chorób (np. niewydolność wątroby czy nerek), zmian przysadkowych (np. obecność guza);

• zmiany w macicy — np. endometrioza, torbiele endometrialne, polipy, mięśniaki macicy.

Co jeszcze może utrudnić zajście w ciążę?

Stres

Naukowcy z Uniwersytetu w Oxfordzie odkryli, że u kobiet walczących z niepłodnością poziom hormonu stresu był znacznie wyższy niż u tych, którym udawało się zajść w ciążę. Stres sprawiał, że prawdopodobieństwo zapłodnienia zmniejszało się aż o 12%.

Specjaliści radzą, by w czasie starań o dziecko więcej czasu poświęcać na wypoczynek i relaks – pomocna może okazać się joga i medytacje. Walkę ze stresem powinni podjąć oboje partnerzy.

Kawa

Amerykańscy badacze z Universty of Nevada w Reno wykazali ciekawą zależność. Co prawda, eksperyment przeprowadzili na myszach, ale jak podkreślają, wynik byłby prawdopodobnie identyczny w przypadku ludzi.

Udowodnili, że kofeina hamuje działanie umiejscowionych w ścianie jajników komórek, które odpowiadają za skurcze przenoszące komórkę jajową w kierunku macicy. Jeśli więc kobieta często pije kawę, komórka jajowa nie jest w stanie w odpowiednim czasie dotrzeć do celu.

Jak piszą naukowcy na łamach „British Journal of Pharmacology”, ich odkrycie nie tylko pomoże niektórym kobietom zajść w ciążę. Ułatwi również specjalistom zrozumienie, jak dochodzi do ciąży pozamacicznej. Bo niewykluczone, że kofeina jest również jedną z jej przyczyn.

Nadwaga

Jeśli masz regularne, trwające około 28 dni cykle, mimo nadwagi nie powinnaś mieć problemów z zajściem w ciążę. Nadwaga może jednak zakłócić przebieg cyklu miesiączkowego, a nawet zatrzymać owulację.

Kobiety, które się z nią zmagają, często cierpią na schorzenie nazywane syndromem policystycznych jajników, które prowadzi do zaburzeń w procesie dojrzewania i uwalniania się komórki jajowej.

Ponadto, nadwaga w ciąży to większe ryzyko zachorowania na cukrzycę, problemy z nadciśnieniem i kręgosłupem. Dlatego warto przed zajściem w ciążę zrzucić kilka nadprogramowych kilogramów. Najlepiej, by twój współczynnik BMI mieścił się w przedziale 19-25.

Niedowaga

Niedowaga może, ale nie musi zaburzać twój cykl miesięczny. Jeśli miesiączkujesz regularnie, co około 28 dni, prawdopodobnie nie będziesz mieć problemów z zajściem w ciążę. Jednak kobiety ze znaczną niedowagą, u których poziom tłuszczu w organizmie nie przekracza 17%, mają nieregularne cykle i zdarza się, że owulacja w ogóle u nich zanika. Zbyt niska waga matki jest również przyczyną niskiej masy urodzeniowej dziecka.

O niedowadze mówimy, gdy współczynnik BMI spada poniżej 18,5. Warto się więc postarać, by jeszcze przed zajściem w ciążę osiągnąć prawidłową, zdrową wagę.

Czy mogę się odchudzać przed zajściem w ciążę?

Tak, jeśli masz nadwagę. Prawidłowa masa ciała nie tylko sprzyja poczęciu, ale również chroni przed ciążowymi komplikacjami i schorzeniami, takimi jak cukrzyca czy nadciśnienie. Unikaj jednak popularnych diet, które drastycznie ograniczają ilości i rodzaje zjadanych pokarmów, bo w ten sposób możesz znacznie pogorszyć kondycję swojego organizmu.

Wystarczy, że na twoim stole częściej będą pojawiać się: pełnoziarniste pieczywo i makaron, brązowy ryż, tłuste ryby, drób, owoce, warzywa – szczególnie zielone i strączkowe, niskotłuszczowe jogurty i sery. Jeśli taką dietę połączysz z umiarkowanym wysiłkiem fizycznym (ok. 40 minut ćwiczeń dziennie – wybierz rower, pływanie, taniec albo… uprawianie ogródka), sukces gwarantowany!

Czy tyłozgięcie macicy utrudnia zajście w ciążę?

Nie. Położenie macicy nie ma żadnego wpływu na to, jak szybko i czy w ogóle plemniki dotrą do jajowodu. Jest to kwestia zależna od zupełnie innych czynników, takich jak ruchliwość plemników, ich siła oraz konsystencja twojego śluzu szyjkowego.

Tyłozgięcie to jedno z możliwych położeń macicy i samo w sobie nie powoduje niepłodności, może natomiast sygnalizować inne problemy, np. endometriozę, przebyte stany zapalne w obrębie miednicy mniejszej albo zrosty – dolegliwości, które utrudniają zajście w ciążę.

Jakie mogą być przyczyny trudności z zajściem w kolejną ciążę?

Przyczyny są zwykle identyczne, jak te, które powodują kłopoty z zajściem w pierwszą ciążę. Najczęściej niepłodność wywołuje: niedrożność jajowodów, endometrioza, wadliwa budowa narządów rodnych, zaburzenia owulacji.

Niestety, komplikacje związane z porodem mogą nasilić istniejące już problemy. W przypadku niepłodności wtórnej stosuje się te same metody leczenia, które przynoszą skutki u kobiet starających się o pierwsze dziecko.

Poczęcie dziecka a dni płodne – kiedy są największe szanse na zapłodnienie?

W zdrowym organizmie kobiety okres płodny trwa od 3.-7. dnia przed owulacją i do około 2.-3. dnia po jej zakończeniu. Pozostałe dni cyklu są niepłodne i wówczas zajście w ciążę jest niemożliwe. Natomiast największe szanse na zajście w ciąże występują 1 dzień przed owulacją oraz w dniu owulacji. Ma się wtedy około 25% szans na poczęcie w danym cyklu.

Komórka jajowa przeżywa średnio 24 godziny i jeśli w tym czasie nie dojdzie do zapłodnienia, komórka obumiera. Z kolei męskie plemniki mogą przetrwać w drogach rodnych kobiety nawet do 5 dni. Takie czynniki, jak jakość nasienia, kwaśne pH pochwy i niepłodny śluz (gęsty, biały) znacznie skracają czas życia plemników, które giną w ciągu 12 godzin. Przy sprzyjających warunkach do zapłodnienia komórki jajowej może dojść nawet wtedy, gdy stosunek seksualny odbył się kilka dni przed owulacją (przed 13. dniem cyklu).

O jakiej porze dnia się kochać, by zajść w ciążę?

Pora dnia, w jakiej uprawiacie seks, nie ma większego znaczenia. Niektórzy sądzą, że rano liczba plemników obecnych w spermie jest większa, a więc szansa na zapłodnienie również wzrasta. To prawda, chociaż… różnice w jakości nasienia są minimalne, nie warto przywiązywać do tego aż tak dużej wagi.

Jak często się kochać, by zajść w ciążę?

Jak najczęściej! To nieprawda, że wraz z dużą liczbą stosunków jakość nasienia obniża się – wręcz przeciwnie: powstrzymywanie się przez mężczyznę od seksu może niekorzystnie wpłynąć na ruchliwość plemników, a tym samym utrudnić im sprawne i szybkie dotarcie do komórki jajowej. Im częściej się kochacie, tym większe macie szanse na zapłodnienie.

Jak wyliczyć dzień owulacji i zajść w ciążę?

U kobiet z regularnymi cyklami miesiączkowymi o długości trwania 28 dni owulacja następuje 14. dnia. Sprawa jest nieco bardziej skomplikowana u pań z dłuższymi lub krótszymi oraz nieregularnymi cyklami. Zatem, jak wyliczyć dni płodne samodzielnie? Najlepszą metodą jest regularna obserwacja organizmu, co pozwoli na wychwycenie zmian charakteru śluzu czy temperatury ciała.

Dni płodne można wyznaczyć za pomocą poszczególnych metod samobadania:

• metoda termiczna – opiera się na codziennych pomiarach temperatury ciała o stałej porze dnia. W dniu owulacji ciepłota podnosi o około pół stopnia;

• metoda Billingsów (obserwacja śluzu) – w wyznaczaniu dni płodnych bardzo pomocna jest obserwacja śluzu szyjki macicy. W czasie dni płodnych śluz staje się przeźroczysty, gładki, lepki i rozciągliwy niczym białko jaja kurzego;

• metoda objawowo-termiczna – należy mierzyć temperaturę ciała i obserwować śluz.

Jak zajść w ciążę z kalendarzykiem dni płodnych? Ta metoda sprawdzi się wyłącznie w przypadku kobiet o regularnym cyklu miesiączkowym. Wówczas okres płodny i moment owulacji występują w tym samym czasie, czyli około 14 dni przed kolejną miesiączką. Niestety, u młodych dziewcząt czy pań z nieregularnymi cyklami powyższa metoda nie jest wiarygodna.

W większości aptek dostępne są również testy owulacyjne. Średnia cena testu waha się od 10 zł do 20 zł. Testy wykrywają dzień owulacji poprzez wykrycie wysokiego poziomu hormonu luteinizującego (LH) w moczu. Podniesiony poziom estradiolu warunkuje zwiększoną syntezę LH, dzięki czemu dochodzi do pęknięcia pęcherzyka Graafa i uwolnienia komórki jajowej.

Jak zajść w ciążę – czy pozycja ma znaczenie?

Istnieje teoria, według której szansa na poczęcie jest większa, kiedy para uprawia seks w określonych pozycjach. Chodzi o te pozycje seksualne, w których dochodzi do głębszej penetracji, czyli plemniki mają krótszą drogę do pokonania (np. pozycja misjonarska). Nie ma jednak dowodów na te twierdzenia.

Starania o udane poczęcie potomstwa to dla wielu par długa i często wyboista droga. Okazuje się, że w 1. cyklu starań poczęcie dziecka następuje jedynie w 30% przypadków. Zajście w ciążę u zdecydowanej większości par ma miejsce w 6. cyklu starań.

Przed rozpoczęciem starań warto wykonać badania profilaktyczne. Kobiety dodatkowo powinny rozpocząć suplementację kwasem foliowym w dawce 0,4 mg/dzień i kontynuować przez całą ciążę.

Ile trzeba leżeć po stosunku, by zajść w ciążę?

Słyszałaś, że po stosunku powinnaś unieść w górę nogi i biodra, aby zapobiec wydostaniu się nasienia na zewnątrz? To prosty i nieszkodliwy sposób na ułatwienie plemnikom poruszania się w kierunku szyjki macicy. Dzięki temu także więcej nasienia pozostanie w pochwie, co może mieć znaczenie, choć – nie oszukujmy się – raczej nie przesądzi o zapłodnieniu. Po ejakulacji w twoich drogach rodnych znajduje się nawet kilkaset milionów plemników – jeśli niewielka część z nich wydostanie się na zewnątrz, w pochwie i tak pozostanie ich ogromna, całkowicie wystarczająca liczba.

Co jeść i pić, by zajść w ciążę?

Istnieją teorie, według których niektóre produkty spożywcze, takie jak jajka, żeń-szeń, czekolada, figi czy ostre przyprawy wpływają na poprawę płodności kobiety i mężczyzny, usprawniają działanie narządów płciowych i zwiększają potencję. Nie ma jednak żadnych dowodów na potwierdzenie ich niezwykłych właściwości.

Prawdą jest natomiast, że zdrowa dieta to gwarancja dostarczania do organizmu wszystkich niezbędnych witamin i minerałów, jedząc np. ostrygi, uważane za silny afrodyzjak, przyswajamy cynk, który poprawia jakość męskiego nasienia i dobrze wpływa na proces owulacji u kobiety.

Mimo to warto zachować umiar i nie zajadać się ostrygami podczas każdego posiłku, gdyż zawyżone dawki potrzebnych nam składników będą mieć odwrotny skutek - doprowadzą do problemów ze zdrowiem i zaburzą naszą płodność.

Czy picie zielonej herbaty ułatwia zajście w ciążę?

Zielona herbata bardzo pozytywnie wpływa na stan naszego zdrowia, nie ma jednak podstaw, by sądzić, że w szczególny sposób oddziałuje na płodność kobiety. Filiżanka zielonej herbaty zawiera znacznie mniej kofeiny niż ta sama ilość kawy czy czarnej herbaty, dlatego, o ile zachowasz umiar, śmiało możesz ją pić, zarówno starając się o dziecko, jak i w czasie ciąży.

Współpraca: Magdalena Drab, Maja Nowicka