Czyszczenie uszu u niemowląt – jak bezpiecznie usuwać woskowinę z ucha?

Woskowina w uchu – zatkane ucho u niemowlaka

Woskowina jest to wydzielina produkowana przez gruczoły łojowe i potowe skóry, połączona ze złuszczonymi komórkami naskórka. Woskowina uszna to substancja fizjologiczna, która ma za zadanie chronić i nawilżać delikatne okolice małżowiny usznej. Charakter woskowiny może być zróżnicowany. Może ona być wilgotna i miękka lub bardziej twarda oraz mieć barwę od jasnożółtej do ciemnobrązowej. Oczyszczanie ucha z woskowiny przebiega fizjologicznie, także u niemowląt, np. podczas wykonywania ruchów żuchwą.

Zdarza się jednak, że wydzielina z ucha zaczyna zalegać w kanałach słuchowych, na co wpływ mają anomalie anatomiczne lub nieprawidłowe usuwanie woskowiny (u niemowląt czy starszych dzieci szczególnie groźne jest wkładanie patyczków do ucha zamiast stosowania dostosowanych do wieku maluchów, bezpiecznych preparatów do czyszczenia uszu).

Uczucie zatkania ucha u dziecka wywołuje niepokój i płaczliwość. Z czasem może dojść do wytworzenia korka w uchu.

Usuwanie wydzieliny – jak czyścić uszy niemowlakowi?

Czyszczenie uszu niemowlaka powinno odbywać się regularnie, około dwóch razy w ciągu tygodnia. Ważne jest, by usuwać woskowiny z uszu dziecka zbyt często, gdyż może to wywołać niepożądane efekty. Od nadmiernego czyszczenia skóra małżowiny usznej może stać się wysuszona, co prowadzi do nadmiernie wzmożonej produkcji woskowiny. To z kolei zwiększa ryzyko powstawania czopu woskowinowego.

Bardzo ważne jest to, aby nie usuwać dokładnie woskowiny z całego ucha. Należy usuwać tylko tę, która sama wypłynęła z przewodu słuchowego.

Jak wspomniano do czyszczenia uszu niemowlaka nie należy stosować patyczków do uszu. Używając patyczków, można doprowadzić do wpychania woskowiny w głąb ucha, co grozi przytkaniem ucha lub całkowitym jego zatkaniem. Z nagromadzonej woskowiny powstaje wspomniany korek woskowinowy, a dziecko gorzej słyszy. Długotrwale zapchane ucho u dziecka może doprowadzić do rozwoju bakteryjnego zapalenia ucha.

Należy pamiętać również o tym, że podczas próby usuwania wydzieliny z ucha u niemowlaka patyczkiem może dojść do uszkodzenia lub przebicia błony bębenkowej przewodu słuchowego. Jest to o tyle prawdopodobne, że bez odpowiedniego wyczucia łatwo jest wprowadzić patyczek zbyt głęboko, zwłaszcza gdy dziecko gwałtownie poruszy główką.

Czytaj również: Ból ucha w ciąży – przyczyny, leczenie i domowe sposoby na bolące ucho

Preparat do czyszczenia uszu – na zatkane ucho i nadmiar woskowiny

Preparaty takie występują najczęściej w postaci płynu (kropli do ucha) lub spray'u do czyszczenia uszu. Ich działanie polega na rozpuszczeniu zalegającej wydzieliny i usunięciu jej nadmiaru, a także natłuszczeniu przewodu słuchowego. Stosowanie tego typu środków zalecane jest także w przypadku pacjentów, którzy mają skłonność do nadmiernej produkcji woskowiny. Preparaty do czyszczenia uszu na bazie oliwy z oliwek czy też parafiny warto stosować również w sytuacji zalegania wody w przewodzie słuchowym po kąpieli czy wizycie na basenie (tzw. woda w uchu).

W sytuacji, kiedy ucho dziecka jest zatkane woskowiną preparat należy stosować kilka razy dziennie do uzyskania zamierzonego efektu. W celach profilaktycznych wystarczy aplikować go 1 do 2 razy w tygodniu. Decyzja o stosowaniu takiego preparatu powinna być podjęta wspólnie z lekarzem.

Stosowanie środków do usuwania woskowiny z ucha nie może wykluczać codziennej higieny. Mycie uszu niemowlaka powinno odbywać się przy pomocy bawełnianych płatków kosmetycznych i ciepłej, najlepiej przegotowanej wody. Namoczony w cieplej wodzie płatek kosmetyczny trzeba owinąć na palec wskazujący. Następnie należy usunąć nadmiar woskowiny z małżowiny usznej dziecka. Kolejnym czystym płatkiem kosmetycznym namoczonym w wodzie myjemy pozostałą część ucha oraz miejsce za uszami, gdyż tam może się gromadzić najwięcej zanieczyszczeń. Po wykonaniu wyżej wymienionych czynności należy delikatnie osuszyć uszy ręcznikiem.

Do czego prowadzi nieprawidłowa higiena uszu u dzieci?

Do chorób uszu dziecka może doprowadzić zarówno nadmierna higiena, jak i jej brak. Choroby uszu są szczególnie niebezpieczne w przypadku niemowląt. Jeśli do ucha dziecka dostanie się woda np. podczas kąpieli, i nie zostanie ona dokładnie usunięta ręcznikiem, może to doprowadzić do rozwinięcia się u niemowlaka zapalenia ucha zewnętrznego. Choroba ta może przejawiać się takimi objawami jak: obrzęk oraz ból ucha (u dziecka szczególnie uciążliwy), ropna wydzielina z ucha, podwyższona temperatura ciała oraz powiększenie węzłów chłonnych. W przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów należy jak najszybciej udać się z dzieckiem do lekarza.

Kolejnym groźnym powikłaniem nieodpowiedniej higieny uszu jest przebicie błony bębenkowej przewodu słuchowego. Może dochodzić do tego wtedy, kiedy do czyszczenia uszu niemowlaka rodzice używają patyczków higienicznych. Bardzo często w przypadku pęknięcia błony bębenkowej nie występują żadne charakterystyczne objawy. Warto zwrócić uwagę na to, że uszkodzenia małego stopnia często same się regenerują i zrastają. W przypadku większych uszkodzeń może jednak dojść nawet do utraty słuchu. Jeśli dojdzie do znacznego uszkodzenia błony bębenkowej może występować szum w uszach, zawroty głowy, gorączka oraz wyciek ropny z przewodu słuchowego. W przypadku podejrzenia przebicia błony bębenkowej należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.