Owsiki u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby

Owsiki – jak można się zarazić? Jak wygląda owsik i jaja owsika?

Owsica to najczęstsza choroba pasożytnicza która dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Skąd się biorą owsiki u dzieci? Największe ryzyko zarażenia istnieje między domownikami, a w przedszkolach sięga ono 10 proc. Dziecko może się nimi zarazić przez kontakt bezpośredni z zarażoną osobą lub pośredni przez kontakt z jej brudną bielizną, pościelą, skażonymi zabawkami, deską sedesową (jaja owsików mogą znaleźć się na wielu przedmiotach codziennego użytku). Możliwe jest również zakażenie się drogą kropelkową.

Jak wyglądają owsiki? Owsiki są niewielkimi pasożytami ludzkimi z typu nicieni. Owsiki ludzkie mają obły kształt i białą barwę. Samice osiągają wielkość 1 cm, natomiast samce są mniejsze, zwykle mające długość około 3 mm. Atakują układ pokarmowy człowieka, żyją przede wszystkim w obrębie jelita grubego. Samica nocą migruje w kierunku odbytu, aby złożyć jaja.

Owsik, zdjęcie, źródło: Fotolia

Zakażenie owsikami u dziecka następuje drogą pokarmową, poprzez przeniesienie jaj owsików z okolicy odbytu do jamy ustnej, czasem drogą inhalacji. Jaja owsika mogą przetrwać w sprzyjającym środowisku do 20 godzin. W tym czasie może nastąpić przeniesienie ich pod paznokciami, przez pościel, ubranie, kurz bądź jedzenie i zakażenie kolejnych osób. Czas, jaki musi upłynąć od zarażenia się do pojawienia się jaj w kale to 2–8 tygodni.

Owsiki – objawy u dzieci

Objawy pasożytów w przewodzie pokarmowym są niespecyficzne. Często zakażenie robakami u dziecka przebiega bezobjawowo. Zauważenie u dziecka objawów, takich jak swędzenie odbytu, szczególnie w nocy, bezsenność, bóle brzucha lub zgrzytanie zębami może nasuwać podejrzenie obecności pasożytów w organizmie.

Kiedy dziecko ma owsiki, w wyniku nieprzespanych nocy może mieć:

• podkrążone oczy,
• bóle głowy,
• nudności,
• problemy z koncentracją,
• drażliwość.
• brak apetytu,
• utrata wagi.

Niekiedy, wskutek drapania wywołanego przez świąd odbytu, może dojść zaczerwienienia okolic odbytu, a nawet do wtórnego zakażenia bakteryjnego skóry w okolicach odbytu. Znaczna ilość owsików w organizmie dziecka może doprowadzić do zapalenia wyrostka robaczkowego bądź zakażenia żeńskich narządów płciowych, co stanowi najpoważniejsze powikłania owsicy.

Badania na owsiki – czy pasożyty są widoczne gołym okiem?

Podstawowym badaniem na obecność owsików jest wymaz z odbytu przy pomocy przylepca celofanowego bądź szklanej bagietki owiniętej celofanem. Wykonujemy go rano, przed kąpielą. Następnie taki wymaz oglądany jest pod mikroskopem w celu znalezienia jaj pasożyta. Niekiedy niezbędne jest powtórzenie badania.

Badanie kału na pasożyty jest nieprzydatne. Wynika to z faktu, że samice owsików migrują w okolicę odbytu tylko w nocy, dlatego nie w każdej próbce będą widoczne pasożyty.

Niektórzy z rodziców zadają się sobie pytanie, czy jaja pasożyta są widoczne gołym okiem? Uważny obserwator ma czasem możliwość zaobserwowania samic owsika w kale, na jego powierzchni lub okolicy odbytu, ale złożone przez owsiki jaja nie są na tyle duże, aby można było je zauważyć nawet wprawnym okiem.

Leczenie owsików – lek na owsiki bez recepty i na receptę

Kiedy już potwierdzimy obecność pasożytów u dziecka, podstawowym lekiem na owsiki jest pyrantel. Preparat ten podawany jest jednorazowo. Alternatywnie można zastosować mebendazol lub albendazol. Preparaty te mają różne działanie – mogą np. zaburzać procesy trawienia u owsików powodując ich śmierć albo porażać układ nerwowy pasożytów, umożliwiając ich wydalenie z przewodu pokarmowego. Wszystkie farmaceutyki dostępne są do podania doustnego. Jedynie pierwszy z wymienionych jest lekiem na owsiki bez recepty, jednakże zawsze warto skonsultować się z lekarzem przed zażyciem. Kiedy podejrzewamy owsiki u niemowlaka konieczna jest wizyta u pediatry.

Istotną sprawą jest odrobaczanie małych dzieci i wszystkich pozostałych domowników, w celu zapobiegania nawrotowi. Dodatkowo wprowadza się farmakologiczną profilaktykę reinfekcji, powtarzając dawki pyrantelu po 2. tygodniach. Zastosowanie odpowiednio dodanej tabletki na owsiki jest najskuteczniejszą metodą leczenia. Już jednorazowa dawka leku przeciwpasożytniczego jest skuteczna, dlatego po jej zastosowaniu dziecko może wrócić do przedszkola.

Domowe sposoby na owsiki – co pomoże na pasożyty u dziecka?

Zastosowanie domowych sposobów eliminacji nie zwalczy przyczyn owsików, ale wspomoże proces leczenia oraz zapobiegnie ponownemu pojawieniu się owsików u dzieci.

Co na owsiki zastosować poza lekami? W terapii z pewnością pomoże przestrzeganie higieny osobistej: codzienne kąpiele, mycie rąk przed posiłkami i po skorzystaniu z toalety, wyeliminowanie źródeł zakażenia wtórnego – codzienne sprzątanie mieszkania, w tym częste ścieranie kurzy, codzienne zmienianie bielizny, pościeli oraz ręczników – zalecane jest pranie ich w gorącej wodzie i prasowanie gorącym żelazkiem, krótkie przycinanie paznokci, a także regularne mycie zabawek i codziennie czyszczenie przedmiotów codziennego użytku mające na celu usunięcie jaj pasożytów z ich powierzchni.

Aby pozbyć się owsików u dziecka, zasadne jest również stosowanie diety bogatej w białko i błonnik, a ubogiej w węglowodany. Niezwykle ważne jest zadbanie o codzienne wypróżnienie. Stosowanie czosnku, cebuli, oleju z pestek dyni czy marchwi czy ziół na owsiki nie znalazło potwierdzenia w wynikach badań. Mogą mieć one znaczenie wspomagające, ale same w sobie nie spowodują eliminacji pasożytów.

Jak się pozbyć owsików na zawsze?

Najważniejsza jest profilaktyka zakażenia. Do najważniejszych sposobów należą:

• częste mycie rąk przed posiłkami,
• mycie owoców i warzyw,
• mycie rąk po opuszczeniu toalety,
• unikanie obgryzania paznokci,
• unikanie drapania okolic odbytu,
• osobom narażonym na kontakt z owsicą z powodu wykonywania zawodu, bądź przebywającym stale w miejscach częstego występowanie owsicy tj. internaty, domy dziecka, zaleca się profilaktyczne stosowanie pyrantelu co 3 miesiące.

Owsiki są częstymi pasożytami ludzkimi przewodu pokarmowego człowieka, mimo to nie należy się ich obawiać. Szybko wdrożone leczenie farmakologiczne zapobiega rozprzestrzenianiu się choroby. Jednak nie może ono być stosowane bez wsparcia metod profilaktycznych.