Odklejenie łożyska – przyczyny, objawy, leczenie

Przedwczesne odklejenie łożyska – co to takiego?

Przedwczesne oddzielenie łożyska to poważne powikłanie ciążowe, które polega na częściowym lub całkowitym odklejeniu się łożyska od ściany macicy.

Jak wiadomo, łożysko „łączy” matkę z dzieckiem i pełni kluczową rolę dla utrzymania ciąży. To właśnie przez ten narząd płód otrzymuje życiodajny tlen i składniki odżywcze, które umożliwiają mu stabilny i zdrowy rozwój. Przez łożysko usuwane są również produkty przemiany materii. Ponadto wspomniany wyżej organ produkuje hormony, chroni płód przed patogenami, toksynami oraz urazami mechanicznymi. Podsumowując, można powiedzieć, że łożysko warunkuje przetrwanie dziecka w macicy. W warunkach normalnych łożysko odkleja się dopiero w III okresie porodu.

Przedwczesne oddzielenie łożyska – przyczyny i czynniki ryzyka

Najczęstszą przyczyną odklejenia się łożyska od ściany macicy jest nadciśnienie tętnicze. Mowa tu zarówno o nadciśnieniu indukowanym ciążą, jak i jednostce chorobowej, z którą kobieta borykała się już przed ciążą. Odklejenie łożyska następuje także na skutek jego nieprawidłowej budowy anatomicznej (nieprawidłowe unaczynienie płyty łożyska) oraz zaburzeń w krążeniu maciczno-łożyskowym. Kolejną przyczyną, o której należy wspomnieć, są urazy mechaniczne. Przedwczesne odklejenie łożyska może nastąpić w wyniku np. poślizgnięcia się ciężarnej na schodach, kolizji drogowej czy upadku z niedużej wysokości.

Ponadto przedwczesne odklejenie się łożyska występuje częściej:

• u pacjentek w dojrzałym wieku;
• u pacjentek w ciąży mnogiej;
• u kobiet palących papierosy i stosujących używki w czasie ciąży;
• u kobiet cierpiących na niedobór kwasu foliowego;
• u pacjentek mających mięśniaki macicy;
• u pań, u których doszło do odklejenia łożyska w poprzedniej ciąży;
• przy nieprawidłowej budowie macicy;
• przy zbyt krótkiej pępowinie;
• w przypadku gwałtownego odpłynięcia wód płodowych.

Do przedwczesnego odklejenia łożyska może dojść także w trakcie porodu indukowanego oksytocyną .

Kiedy najczęściej personel medyczny ma do czynienia z opisywaną patologią? Odklejenie się łożyska najczęściej występuje u pacjentek w III trymestrze ciąży, między 28 a 36 tygodniem ciąży lub na krótko przed przewidywanym terminem porodu.

Objawy świadczące o odklejeniu łożyska

Ciężarnym, u których doszło do częściowego lub całkowitego odklejenia się łożyska, towarzyszy silny ból brzucha oraz wzmożone napięcie mięśnia macicy.

W 80% przypadków pojawia się też krwawienie z dróg rodnych, natomiast w pozostałych 20% krwawienie ma charakter utajony – ciężarna krwawi do jamy macicy. Utrata krwi może być bardzo duża i zwykle nie da się jej prawidłowo ocenić.

Inne objawy przedwczesnego oddzielenia łożyska to:

• spadek ciśnienia krwi poniżej dopuszczalnych wartości (hipotensja);
• tachykardia;
• zimne poty;
• napięcie brzucha („drewniany” brzuch);
• bladość skóry;
• skurcze macicy;
• utrata przytomności.

Nagłe odklejenie łożyska jest groźne zarówno dla matki, jak i dziecka. U ciężarnej może prowadzić ono do rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, wstrząsu hipowolemicznego, udaru maciczno-łożyskowego lub zatoru płynem owodniowym. Z kolei największym zagrożeniem dla płodu po odklejeniu łożyska jest niedostateczna podaż tlenu i składników odżywczych spowodowanych dużą utratą krwi, co skutkuje niedotlenieniem płodu.

Jeśli na czas nie zostaną wdrożone odpowiednie procedury medyczne, u dziecka mogą wystąpić niebezpieczne powikłania będące następstwem niedotlenienia okołoporodowego . Oto niektóre z nich:

• encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna;
• porażenie mózgowe;
• trwałe uszkodzenie mózgu;
• leukomalacja okołokomorowa;
• zaburzenia napadowe.

W skrajnych przypadkach przedwczesne odklejenie się łożyska może prowadzić do śmierci dziecka. Śmiertelność wśród matek szacuje się na 0,5%-5%.

Odklejenie się łożyska – leczenie

Leczenie przedwczesnego odklejenia się łożyska zależy od stopnia oddzielenia oraz stanu zdrowia matki i dziecka.

Jeśli patologia ta zostanie w porę wykryta, a oddzielenie się łożyska jest niewielkie i częściowe, pacjentka pozostaje w szpitalu i jest pod stałą obserwacją personelu medycznego. Zaleca się jej wypoczynek w pozycji leżącej, podaje leki, a w razie konieczności – także krew. Jeżeli zaś u pacjentki w zaawansowanej ciąży doszło do nagłego i całkowitego oddzielenia łożyska, należy natychmiast zakończyć ciążę przez cesarskie cięcie . Im szybciej zostanie ono wykonane, tym mniejsze ryzyko niebezpiecznych powikłań zdrowotnych dla matki i dziecka. Ciążę kończy się także wtedy, gdy łożysko odklei się przed 37 tygodniem ciąży. Mówimy wówczas o porodzie przedwczesnym i wszystkich konsekwencjach związanych ze wcześniactwem.

Odklejenie łożyska – co robić?

Jeśli u kobiety ciężarnej wystąpią objawy wskazujące na przedwczesne odklejenie łożyska, powinna ona jak najszybciej znaleźć się pod opieką specjalisty. Do czasu przyjazdu karetki ciężarną należy ułożyć na wznak i lekko unieść kończyny dolne, co zmniejszy obciążenie na macicę.

Po przewiezieniu pacjentki do szpitala, o ile nie zajdzie konieczność porodu operacyjnego, kobieta powinna mieć wykonane następujące badania:

• badanie fizykalne;
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi;
• KTG;
• USG.

Dalsze postępowanie zależy od ustaleń personelu medycznego. Przedwczesne odklejenie się łożyska od ścian macicy zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu, a możliwe powikłania praktycznie wykluczają szybki powrót pacjentki do domu.