Jakie zasiłki i dodatki przysługują samotnej matce?

Alimenty

W pierwszej kolejności obowiązek zapewnienia dziecku utrzymania spoczywa na rodzicach. W sytuacji, gdy samotna mama ma niskie dochody (lub nie ma ich wcale), trzeba wykorzystać każdą możliwość ich zdobycia. Nie rezygnuj z ubiegania się o alimenty od ojca dziecka. One się dziecku zwyczajnie należą, są także potrzebne, ponieważ tylko otrzymując alimenty, możesz się ubiegać o inne świadczenia rodzinne.

Ustawa mówi, że zasiłek rodzinny (i dodatki do niego) nie przysługuje, jeśli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostały zasądzone alimenty na rzecz dziecka od drugiego z rodziców (z wyjątkami, kiedy np. ojciec nie żyje lub jest nieznany). Nie występując o alimenty, matka zmniejsza więc swoje szanse na otrzymanie pomocy.

Pozew o alimenty, a wcześniej o ustalenie ojcostwa (gdy ojciec dziecka nie chce go uznać) składa się do Sądu Rodzinnego i Nieletnich właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka lub ojca dziecka. Trzeba do niego dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka, wnioski dowodowe (dane świadków, dokumenty). O alimenty na dziecko występuje się dopiero po jego urodzeniu, ale jeszcze w ciąży można złożyć w sądzie prośbę o zabezpieczenie od ojca dziecka środków na rzecz wydatków związanych z ciążą. Sąd wyda taką decyzję, gdy dowody uprawdopodobnią domniemane ojcostwo. Ojciec dziecka jest bowiem zobowiązany do ponoszenia wydatków związanych z ciążą, porodem i trzymiesięcznym utrzymaniem matki po porodzie. Warto więc zbierać dowody poniesionych wydatków - imienne rachunki lub faktury na ubrania, leki, płatne badania, szkołę rodzenia, wyprawkę dla dziecka itp. O alimenty warto się strać tym bardziej, że znów działa Fundusz Alimentacyjny.

Pozew o alimenty składa się w:

• sądzie rejonowym;
• wydziale rodzinnym i dla nieletnich, właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub właściwym dla miejsca zamieszkania osoby pozwanej.

Jako osoba dochodząca alimentów jesteś ustawowo zwolniona z kosztów sądowych.

W pozwie należy przedstawić:

• wysokość dochodzonej kwoty;
• przyczyny uzasadniające złożenie pozwu (potrzeby uprawnionego do alimentów dziecka);
• możliwości zobowiązanego do alimentów (jego zawód, kwalifikacje, sytuację majątkową).

W przypadku dochodzenia alimentów dla dwojga lub więcej osób uprawnionych trzeba dla każdej z osobna podać wysokość dochodzonej kwoty oraz jej potrzeby.

Do pozwu muszą być dołączone:

• odpisy pozwu dla każdej strony biorącej udział w sprawie;
• odpisy aktów stanu cywilnego;
• odpisy poprzedniego wyroku lub umowy alimentacyjnej, ugody sądowej ustalającej alimenty;
• wszelkie możliwe dokumenty potwierdzające to, co napisałaś w pozwie, tzn. zaświadczenia dotyczące kosztów utrzymania i wychowania dziecka, jego edukacji, wykaz kosztów leczenia, odzieży, rekreacji, opłat za mieszkanie i telefon oraz zaświadczenia dotyczące stanu zdrowia, jeżeli ma on wpływ na zakres potrzeb i kosztów utrzymania, a także zaświadczenia dotyczące wysokości zarobków lub zadłużeń rodzica i członków rodziny, z którymi dziecko pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.

Pozew wraz z załącznikami składa się w biurze podawczym sądu, można go też przesłać pocztą. Sąd zawiadamia strony o terminie i miejscu rozprawy, doręcza pozwanemu odpis pozwu i zobowiązuje do złożenia zaświadczenia o wysokości dochodów. Pozwany może złożyć odpowiedź na pozew i ustosunkować się do twierdzeń pozwu, przedstawić dowody (dokumenty, dowody z zeznań wskazanych świadków) na potwierdzenie trafności swoich wywodów - odpis tego pisma sąd doręczy stronie powodowej.

Po pomoc

Jeszcze zanim sąd rozpatrzy sprawę o alimenty, można zgłosić się do swojego urzędu miasta (gminy) lub ośrodka pomocy społecznej. W tych dwóch miejscach otrzymasz informacje, na jaką pomoc możesz liczyć, co w tym celu należy zrobić, jakie dokumenty dołączyć i tam również tę pomoc otrzymasz.

Świadczenia rodzinne wypłacają urzędy - wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Oprócz tego osoby o niskich dochodach i trudnej sytuacji życiowej mogą wystąpić o zasiłek z pomocy społecznej. MOPS może przyznać tzw. zasiłek okresowy lub celowy - na pokrycie całości lub części kosztów leków i leczenia, remontu mieszkania, opału, zakupu odzieży, żywności, niezbędnych przedmiotów użytku domowego itp. Z MOPS można też otrzymać dopłatę do czynszu, na przejazdy komunikacją czy inny cel. Wysokość zasiłku zależy od sytuacji wnioskującego oraz możliwości finansowych MOPS-u. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Więcej informacji znajdziesz w swoim urzędzie gminy, miasta lub dzielnicy, w ośrodku pomocy społecznej, na stronie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Dodatki, na które można liczyć

Becikowe - jednorazowa zapomoga w wysokości 1000 zł przysługuje na każde urodzone dziecko, bez względu na wysokość dochodów rodziny. Aby ją otrzymać, trzeba w urzędzie gminy złożyć wniosek (w ciągu 12 miesięcy od narodzin dziecka), kopię swojego dokumentu tożsamości, kopię aktu urodzenia dziecka (oryginały do wglądu) i numer PESEL dziecka (jeśli został już nadany).

Zasi ł ek rodzinny - comiesięczne świadczenie przysługujące wtedy, gdy dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 504 zł netto (w przypadku dziecka niepełnosprawnego - 583 zł). Zasiłek rodzinny wynosi obecnie: 48 zł na dziecko w wieku do 5 lat, 64 zł na dziecko w wieku 6-18 lat, 68 zł na dziecko w wieku 19-24 lat. Przyznawany jest na okres zasiłkowy (rok). Aby go otrzymać, dokumenty trzeba złożyć do 31 października 2009 r. Osoby uprawnione do zasiłku rodzinnego (o dochodzie poniżej 504 zł na osobę) mogą otrzymać też następujące dodatki do niego:

Drugie becikowe - jednorazowa zapomoga w wysokości 1000 zł z tytułu urodzenia dziecka;

Dodatek z tytu ł u rozpocz ę cia roku szkolnego - jednorazowy dodatek w wysokości 100 zł na dziecko (także w "zerówce"); wniosek o wypłatę dodatku składa się w ciągu 4 miesięcy od rozpoczęcia roku szkolnego.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka w wysokości:

• 170 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340 zł na wszystkie dzieci;
• w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci;
• w przypadku gdy dochód rodziny na osobę w rodzinie nie przekracza 252 zł lub 291,5 zł (w przypadku wychowywania dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności), kwotę dodatku zwiększa się o 50 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 100 zł na wszystkie dzieci.

Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko: matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z jego rodziców, ponieważ drugi z rodziców dziecka nie żyje lub ojciec dziecka jest nieznany.

Dodatek mieszkaniowy - jest to dopłata do kosztów utrzymania mieszkania wypłacana przez gminę. Dodatek przyznaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta na okres 6 miesięcy, a można o niego wystąpić, jeśli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego (w ciągu 3 miesięcy przed datą złożenia wniosku) nie przekroczy ustalonych w ustawie progów. W gospodarstwie wieloosobowym (a więc i dwuosobowym) dochód nie może przekraczać 125 proc. najniższej emerytury na osobę (obecnie 843,87 zł). Oprócz tego trzeba spełnić jeszcze dwa warunki - mieć tytuł prawny do lokalu (czyli być członkiem spółdzielni mieszkaniowej, który ma lokatorskie lub własnościowe prawo do lokalu, właścicielem mieszkania lub jego najemcą) i nie przekraczać tzw. normatywu, czyli limitu powierzchni mieszkania w stosunku do zajmujących go osób, np. gdy w lokalu mieszkają 2 osoby, nie może ono mieć więcej niż 40 m2, dla 3 osób to 45 m2, a dla 4 osób - 55 m2.

Wniosek o dodatek składa się w urzędzie gminy. Trzeba do niego dołączyć aneks o składnikach czynszu za ostatni miesiąc (ze spółdzielni czy wspólnoty mieszkaniowej) i zaświadczenia o dochodach brutto z ostatnich trzech miesięcy, jakie otrzymują dorośli członkowie rodziny zamieszkującej lokal.

Zwrot kosztów żłobka

Zwrot kosztów opieki nad dzieckiem, czyli żłobka, przedszkola lub opiekunki, przysługuje osobie niepracującej, która otrzymała propozycję szkolenia lub pracy z Urzędu Pracy. Jeśli bezrobotna mama, która samotnie wychowuje dziecko do lat 7, chciałaby skorzystać ze szkolenia czy podjąć pracę, ale nie stać jej na przedszkole czy żłobek, może liczyć na zwrot kosztów opieki nad dzieckiem z budżetu starosty powiatu (przez okres 3 lub 6 miesięcy - zależy to od długości szkolenia lub umowy o pracę). Można się ubiegać o kwotę w wysokości połowy zasiłku dla bezrobotnych, który teraz wynosi 551,80 zł. Zwrot kosztów należy się, gdy dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 477 zł netto (przy jednym dziecku) lub 351 (więcej dzieci). Wniosek składa się w Urzędzie Pracy.