Asymetria u niemowlaka – przyczyny, objawy i leczenie

Asymetria u niemowląt – przyczyny

U dzieci do ukończenia 3. miesiąca życia występuje fizjologiczna tendencja do asymetrii, związana z ułożeniem dziecka w macicy w trakcie życia płodowego. W prawidłowych warunkach dziecko stopniowo nabywa zdolność do zachowania symetrii ciała (m.in. ułożenie głowy w linii środkowej ciała). Jeśli tak się nie dzieje, może dojść do utrwalonej asymetrii u niemowlaka.

Przyczynami utrwalonej asymetrii są:

• nieprawidłowa pielęgnacja i karmienie dziecka – układanie i noszenie dziecka w tej samej pozycji, z głową zwróconą w jednym kierunku, przystawianie dziecka tylko do jednej piersi;
• zaburzenia napięcia mięśniowego (np. obniżone napięcie mięśniowe);
• wady wzroku lub słuchu prowadzące do tego, że dziecko odruchowo samo zwraca się częściej w jedną stronę;
• kręcz szyi;
• urazy okołoporodowe, np. porażenie splotu barkowego czy zwichnięcie stawu biodrowego (asymetria bioder);
• choroby neurologiczne, w tym mózgowe porażenie dziecięce.

Objawy asymetrii u niemowląt

Dziecko z asymetrią przejawia następujące objawy:

• w trakcie leżenia lub noszenia zwrócone jest ciągle w tę samą stronę;
• leżąc na plecach układa się tak, że ciało przybiera kształt rogalika (litery C);
• leżąc na brzuszku zwraca głowę w tę samą stronę;
• niechętnie leży na brzuszku i nie potrafi symetrycznie podpierać się na przedramionach w tej pozycji;
• ma trudności z jedzeniem z jednej piersi i preferuje jedną pierś;
• ma spłaszczoną głowę z jednej strony (w przypadku asymetrii głowy u niemowlaka);
• w trakcie zabawy częściej korzysta z jednej rączki, wkłada tylko jedną dłoń do buzi.

Asymetryczny rozkład napięcia mięśniowego może mieć wpływ na rozwój dziecka, dlatego należy wdrożyć odpowiednie ćwiczenia.

Asymetria – ćwiczenia z niemowlakiem

Podstawą rehabilitacji niemowlęcia z asymetrią jest właściwa pielęgnacja. Dziecko powinno być podnoszone, układane i noszone tak, aby ciało wykazywało symetrię, a główka naprzemiennie była zwrócona to na jedną, to na drugą stronę.

Należy dbać o to, aby w trakcie noszenia, karmienia i przewijania odpowiednio podpierać ciało dziecka, by zachować symetrię osi ciała i nie zaburzać napięcia mięśniowego. Należy wypracować w sobie nawyk noszenia dziecka naprzemiennie na prawym i lewym przedramieniu.

Do prawidłowego rozwoju dziecka podczas karmienia piersią należy przystawiać dziecko do obu piersi, natomiast przy karmieniu butelką trzeba dbać o to, aby głowa była w osi ciała (zaleca się ograniczenie dziecku pola widzenia, aby nie rozglądało się na boki). W trakcie zabawy z dzieckiem należy mobilizować je do zwracania się i patrzenia naprzemiennie w obie strony oraz do turlania się naprzemiennie przez jedno i drugie ramię. Przy zabawie zaleca się umieszczanie zabawek ponad dzieckiem na wysokości pępka oraz pokazywanie ulubionych zabawek naprzemiennie z jednej i drugiej strony.

Na prawidłowe napięcie mięśniowe korzystny wpływ mają także domowe ćwiczenia z niemowlakiem w postaci zabawy, np. turlanie dziecka poprzez odpowiednią pracę miednicą (można to robić podczas przewijania i przebierania). Pozytywny wpływ na napięcie mięśniowe ma także układanie dziecka na brzuszku (powinno się to robić już od okresu noworodkowego).

Asymetria u niemowlaka – fizjoterapia

Jeżeli nie udaje się zniwelować asymetrii za pomocą pielęgnacji i ćwiczeń z noworodkiem czy niemowlęciem, konieczna jest fizjoterapia. Najpopularniejszymi metodami fizjoterapii są: NDT – Bobath oraz metoda Vojty. Przed rozpoczęciem pracy z rehabilitantem dziecko powinno zostać zbadane przez neurologa, który zadecyduje o ewentualnym poszerzeniu diagnostyki o badania dodatkowe, np. o USG przezciemiączkowe.

Właściwa pielęgnacja dziecka i odpowiednio wcześnie wdrożona i systematyczna rehabilitacja są gwarancją uzyskania pełnego sukcesu terapeutycznego, czyli szybkiego wycofania się asymetrii. Jeżeli dojdzie do zbagatelizowania problemu, dziecko może mieć problemy z napięciem mięśni i rozwojem motorycznym, mogą pojawiać się przykurcze i spłaszczenie główki po jednej stronie (asymetria główki).