Wszy u dzieci: wszawica, domowe sposoby na wszy

Wszy u dzieci – skąd się biorą?

Wszy w przedszkolu, wszy w szkole i wszędzie tam, gdzie są większe skupiska dzieci, to dziś niestety norma. Wszawica w takim przypadku to – wbrew potocznej opinii – wcale nie efekt zaniedbań higienicznych. Pytanie więc, skąd się biorą wszy? To po prostu bardzo zaraźliwa choroba wywoływana przez pasożyty, które dość łatwo przechodzą z człowieka na człowieka i na dodatek bardzo szybko się rozmnażają.

Wszy u dziecka mogą się pojawić po jego bezpośrednim kontakcie z osobą zarażoną (na przykład po przytuleniu się z dzieckiem, u którego już pasożytują wszy na głowie, podczas wspólnej zabawy czy ćwiczeń wykonywanych razem na lekcji wychowania fizycznego i tym podobnych sytuacjach).

Zarazić się można również, choć jest to rzadsze, używając tych samych rzeczy. Dzieci lubią się zamieniać i pożyczać sobie różne przedmioty. Chłopcy wymieniają się czasami czapkami, dziewczynki przymierzają ozdoby do włosów należące do koleżanek, używają jednej szczotki czy grzebienia. Wszystko to potencjalnie grozi rozwojem wszawicy u dziecka.

Ile trwa urlop macierzyński i rodzicielski?

Co to jest i jak wygląda wesz?

Wesz ludzka to jeden z najstarszych pasożytów bytujących na człowieku (i tylko na człowieku, bo nie przechodzi ona na przykład na zwierzęta domowe). Są ich aż trzy rodzaje: wszy odzieżowe, wszy łonowe oraz wszy głowowe. To właśnie te ostatnie odpowiedzialne są za wszawicę w przedszkolach i szkołach.

Jak wyglądają wszy? Jak wyglądają gnidy – zdjęcie

Wesz (nie wsza, jak błędnie mówi wiele osób) jest kilkumilimetrowym (samice są większe od samców), bezskrzydłym owadem o dość płaskim kształcie, który żyje na owłosionej skórze człowieka i żywi się ludzką krwią. Ma kłująco-ssący aparat gębowy, dzięki któremu łatwo przebija skórę i pije krew, trzy pary czepliwych odnóży przystosowanych do sprawnego poruszania się i utrzymywania na włosach oraz twardy pancerz, który doskonale ją chroni.

Jak wygląda cykl życia wszy? Samice u nasady włosa składają jaja (każda nawet 6 do 10 dziennie). Jaja wszy (gnidy) są bardzo dobrze (za pomocą specjalnej substancji klejącej) przyczepione do włosów, co odróżnia je od łupieżu, z którym są niekiedy mylone. Gnida jest bowiem podobnej wielkości (jak ziarnko piasku lub główka szpilki, ale o lekko owalnej formie) i koloru (biaława, beżowawa, żółtawa).

Okres wylęgania larwy wszy to mniej więcej tydzień. Młode osobniki stają się dorosłe (i zdolne tym samym do składania jaj) po kilkunastu dniach. Wszy żyją długo, bo nawet ponad miesiąc. Pozbawione pożywienia potrafią przetrwać (poza żywicielem, na przykład na szczotce czy ręczniku) jakieś dwie doby.

Wszy u dziecka – objawy

Robaki we włosach u dziecka dają objawy bardzo szybko, bo już po kilku - kilkunastu godzinach od zarażenia. Najważniejszym symptomem (choć nie pojawia się on w 100% przypadków) jest uporczywe swędzenie skóry głowy odczuwane na skutek ugryzień wszy. Podobnie jak komary, nakłuwają one skórę i wpuszczają do środka substancję, która ułatwia odessanie krwi żywiciela. To powoduje świąd. Kiedy dziecko ma wszy, drapie się, a na skórze głowy pojawiają się czerwone ślady, czasem nawet niewielkie ranki, a następnie potem strupki. W takiej sytuacji należy koniecznie dokładnie przejrzeć głowę. Wszy i gnidy z dużym prawdopodobieństwem już są zadomowione we włosach.

Czasami znalezienie ich może być trudne, bo pasożyty te są małe, mają kolor zbliżony do barwy włosów (lub są przezroczyste) i do tego relatywnie szybko się poruszają. Czy wszy skaczą? Nie – przemieszczają się wzdłuż włosa i po powierzchni skóry. Najchętniej przebywają tam, gdzie jest najcieplej i gdzie najlepiej czuje się pulsującą pod skórą krew, czyli za uszami, w części skroniowej i z tyłu głowy – w okolicy potylicznej. Od tych miejsc właśnie należy zacząć także poszukiwanie gnid, przyglądając się uważnie włosom u ich nasady. Jeśli tuż przy skórze są (przyklejone do włosów) jasne, małe grudki. Teraz trzeba się dowiedzieć, jak wytępić wszy.

Jak się pozbyć wszy – preparaty na wszy i gnidy

Jak zwalczyć wszy u dziecka? Na szczęście leczenie wszawicy jest dziś stosunkowo proste. Na rynku dostępnych jest wiele skutecznych i wygodnych w zastosowaniu preparatów na wszy i gnidy we włosach (płyn na wszy, lotion na wszy i inne). Nowoczesne leki na wszy najczęściej mają postać środka, którym po prostu myje się włosy i dostępne są bez recepty, w dużym wyborze, w każdej aptece.

Leczenie wszy: skutecznymi środkami są: permetryna (Permethrinum) oraz dimetikon. Skutecznie zwalczają pasożyty, pozostając bezpieczne dla zdrowia człowieka.

Taki szampon na wszy z permetryną np. Sora stosuje się zazwyczaj dwukrotnie. Po pierwszym umyciu zarażonej głowy włosy się dokładnie wyczesuje, aby mechanicznie usunąć martwe wszy i gnidy. Mniej więcej po tygodniu – dla pewności – powtarza się tę procedurę, czyli jeszcze raz mycie głowy szamponem przeciwko wszom i dokładne wyczesywanie włosów gęstym grzebieniem.

Należy w tym miejscu dodać, że usuwanie wszy musi mieć charakter kompleksowy. Jeśli jedna osoba w rodzinie jest zarażona, należy przyjąć, że pozostali domownicy również i oni także powinni przejść odwszawianie. Potem pozostaje już tylko profilaktyka.

Dimetikon w formie tłustego lotionu nakłada się równomiernie na włosy o pozostawia na jakiś czas. Wszy duszą się, gdyż dimetikon zakleja ich drogi oddechowe. Działa również na gnidy. Włosy wyczesuje się gęstym grzebieniem a następnie myje. Preparat najlepiej zastosować jeszcze raz po tygodniu.

Wszy – domowe sposoby

O tym, jak zapobiegać wszawicy wiele się mówi, ale niewiele osób się do tego, niestety, stosuje. Mając dziecko w wieku przedszkolno-szkolnym, trzeba regularnie, co najmniej raz w tygodniu, dokładnie sprawdzać czystość głowy malucha pod kątem obecności wszy. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się wszawicy obejmuje również informowanie szkoły czy przedszkola o odkrytym przypadku zarażenia, aby pracownicy tych placówek mogli podjąć stosowne kroki.

Po wyleczeniu dziecka koniecznie trzeba zdezynfekować jego otoczenie. Wszy w pościeli, na ręczniku czy ulubionym pluszaku malucha mogą przetrwać jeszcze dzień lub dwa, a jeśli w tym czasie udałoby im się przejść z powrotem na żywiciela, wszystko zaczęłoby się od nowa. Należy więc dokładnie posprzątać dom: wyprać ubrania i bieliznę pościelową w wysokiej temperaturze (60 lub więcej stopni Celsjusza), potraktować gorącą parą zabawki dziecka, wykładziny, materace, meble tapicerowane i inne elementy wyposażenia mieszkania, odkazić grzebienie i szczotki do włosów, a przedmioty, których nie można umyć czy wyprać, włożyć do szczelnej torby foliowej i nie otwierać przez dwa lub trzy tygodnie. Taki pakunek można też umieścić w możliwie niskiej temperaturze (choćby za oknem, jeśli jest zima). Taka „czystka” to pewny sposób na wszy.

Wszawica u dzieci – jak zapobiegać?

A co można zrobić, aby uchronić dziecko przed ponownym zarażeniem się wszawicą w szkole czy przedszkolu? Jest kilka możliwości, które zostały opisane poniżej.

• Profilaktycznie warto stosować płyn, odżywki do włosów czy aerozol, które w swoim składzie mają substancje odstraszające te insekty zapachem. Spryskanie głowy dziecka każdorazowo przed jego pójściem do szkoły czy przedszkola takim środkiem, może więc zapobiec zarażeniu. Najczęściej preparaty tego typu bazują na ziołach i olejkach eterycznych. Na wszy odstraszająco działają miedzy innymi rozmaryn, olejek eukaliptusowy, lawenda, szałwia. Samodzielnie można na ich bazie przygotować też płukanki do włosów.
• Na podobnej zasadzie działają profilaktyczne gumki do włosów na wszy. Są one nasączone pachnącymi substancjami nielubianymi przez te insekty. Jeśli dziewczynka ma długie włosy, warto związywać je taką gumką w kucyk do szkoły. Jeśli gumki się nie moczy, chroni ona głowę dziecka przed insektami przez kilka do kilkunastu dni.
• Niektórzy stosują także profilaktycznie ocet na wszy, płucząc regularnie włosy jego roztworem w proporcji łyżka octu na pół litra wody. Pozytywnie może zadziałać również kosmetyczna nafta. Na wszy taki kompres działa zabójczo, a włosy dodatkowo pielęgnuje.
• Warto również systematycznie i bardzo dokładnie (podobnie jak w trakcie leczenia wyczesuje się wszy i gnidy) wyczesywać włosy gęstym, (elektrycznym) grzebieniem na wszy. Pomóc może również klasyczna prostownica. Na potencjalnie obecne we włosach wszy i gnidy działa bowiem podczas jej używania wysoka temperatura. Nie zaleca się jednak zbyt częstego używania prostownicy w przypadku dzieci, bo zabieg ten po prostu niszczy włosy.

Domowe sposoby na wszy

Wśród domowych sposobów i dobroczynnie działających w tym zakresie produktów wymienia się także oliwę z oliwek i olej kokosowy. Na wszy działają lub nie (bo rzecz nie jest potwierdzona naukowymi badaniami), ale z pewnością nie szkodzą, a wręcz pomagają skórze głowy oraz jako jeden z głównych składników odżywczych maseczek do włosów.

W ramach ciekawostki można dodać, że niektórzy kładą też na włosy majonez. Na wszy to może zadziałać, dusząc je, ale nie jest to zbyt komfortowy sposób walki z tymi pasożytami.

Prostownica na wszy: po wspomnianych zabiegach można dokładnie wyprostować włosy gorącą prostownicą. Urządzenie zniszczy gnidy przyczepione do włosów. Gnidy są dość odporne i nierzadko pomimo wybicia dojrzałych osobników wszawica nawraca po wykluciu się kolejnych właśnie z pozostałych we włosach gnid. Pomocna w odklejaniu gnid z włosów jest także płukanka do włosów z wody z octem. Ocet rozpuszcza klej, którym gnidy przyklejają się do włosa.