Sauna w ciąży – czy można, czy jest bezpieczna, czy może zaszkodzić?

Sauna – zalety korzystania

Historia sauny fińskiej sięga ponad 2000 lat. Najwięcej badań na temat wpływu sauny na zdrowie pochodzi z krajów skandynawskich. To właśnie tam sauna jest najbardziej popularna, a w Finlandii można ją spotkać w niemal każdym domu.

Zdrowotne zalety sauny są dość liczne. Uważa się, że pobyt w saunie obniża ciśnienie tętnicze krwi, stymuluje układ odpornościowy, działa pozytywnie na autonomiczny układ nerwowy oraz poprawia działanie układu krążenia.

Korzystanie z sauny ma wspomagające działanie lecznicze w następujących schorzeniach:

• bóle przewlekłe pochodzenia mięśniowo-stawowego,
• kontrolowane nadciśnienie tętnicze i niewydolność krążenia,
• reumatologiczne zapalenie stawów (RZS) oraz zesztywniające zapalanie stawów,
• fibromialgia,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• zaburzenia snu,
• depresja,
• astma oskrzelowa,
• przewlekłe zapalenie oskrzeli.

Nie ma ograniczeń co do tego, jak często można korzystać z sauny. Można robić to nawet codziennie.

Czy w okresie ciąży można korzystać z sauny?

O prozdrowotnym działaniu sauny mówi się dużo. Jednak korzystanie z sauny w ciąży ma zarówno przeciwników, jak i zwolenników wśród lekarzy oraz specjalistów.

To co jest pewne – nie zaleca się korzystania z sauny kobietom w ciąży, które nigdy wcześniej tego nie robiły. Jeśli natomiast kobieta przed zajściem w ciążę systematycznie i regularnie korzystała z sauny, może to robić również w czasie ciąży, ale z zastosowaniem kilku zasad:

• nie należy korzystać z sauny w pierwszym trymestrze ciąży,
• temperatura w saunie nie powinna przekraczać 70° C,
• czas przebywania w saunie nie powinien być dłuższy niż 10–15 minut,
• sauna sucha jest bezpieczniejsza dla kobiety w ciąży niż sauna parowa.

Po pionizacji i wyjściu z sauny powinno się uważać na zawroty głowy związane ze spadkiem ciśnienia tętniczego. Ciężarna przed wejściem do sauny powinna zadbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, natomiast po wyjściu – unikać zimnego prysznica. Zamiast sauny parowej, w ciąży wybierajmy saunę suchą, w której ciało nagrzewa się wolniej.

Jeśli kobieta ciężarna leczy się z powodu chorób przewlekłych lub ciąża jest powikłana, bezwzględnie należy skonsultować z lekarzem ewentualną możliwość korzystania z sauny.

Sauna w pierwszych tygodniach ciąży – wpływ sauny na płód

Wpływ sauny na płodność oraz przebieg ciąży nie został do końca poznany, jednak istnieje przypuszczenie, że korzystanie z niej może mieć negatywne skutki. Dlaczego?

Temperatura w saunach sięga od 60 do 120° C. Płód w macicy nie ma rozwiniętej tak zwanej termoregulacji, a to oznacza, że źle znosi duże wzrosty temperatury otoczenia. Badania wykazały, że ekspozycja płodu w pierwszym trymestrze na ekstremalnie wysokie temperatury zwiększa ryzyko rozwoju wad ośrodkowego układu nerwowego. Dlatego też nie zaleca się kobietom korzystania z saun w początkowej ciąży, po zapłodnieniu (pierwszy trymestr). Uważa się również, że nierozważne korzystanie z sauny w trakcie ciąży może przyczynić się do poronienia oraz wrodzonych wad serca (szczególnie ubytek przegrody międzykomorowej i przetrwały przewód tętniczy).

Ciężarna musi pamiętać, że korzystanie z sauny, nie tylko na początku ciąży, wiąże się z gwałtownym spadkiem ciśnienia tętniczego i ryzykiem następczych omdleń. Zbyt częste i długie przesiadywanie w saunie może skutkować odwodnieniem i zaburzeniami elektrolitowymi. Skutkiem korzystania z sauny w ciąży (i nie tylko) bywa oparzenie skóry oraz przegrzanie organizmu, jeżeli nie wiemy, jak robić to poprawnie.

Jacuzzi w ciąży – czy to bezpieczne?

Korzystanie z jacuzzi i gorących kąpieli w ciąży wiążę się z podobnym ryzykiem, jak w przypadku sauny. Z tą różnicą, że w gorącej wodzie ciało nagrzewa się szybciej niż w saunie suchej. Optymalna temperatura wody w kąpieli czy jacuzzi dla kobiet w ciąży to około 35 °C.

Dodatkowo kąpiele w jacuzzi w czasie ciąży, ale i poza nią, wiążą się z ryzykiem zakażenia i rozwoju infekcji układu moczowo-płciowego. A ponieważ kobiety spodziewające się dziecka są bardziej podatne na infekcje okolic intymnych, jest to kolejny argument przemawiający przeciwko korzystaniu z jacuzzi w ciąży. Każda infekcja układu moczowo-płciowego w ciąży zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu oraz tak zwanej infekcji wstępującej.

Nierozsądne i nieprzemyślane korzystanie z jacuzzi i sauny w ciąży, może być niebezpieczne zarówno dla przyszłej mamy, jak i dla rozwijającego się płodu. Dlatego warto to wcześniej skonsultować z lekarzem

Czy dzieci mogą chodzić do sauny?

Tak. W przypadku zdrowych dzieci nie ma przeciwwskazań. Uważa się nawet, że pobyt w saunie zwiększa odporność i sprawia, że maluchy są spokojniejsze i łatwiej zasypiają.

Zwolennicy sauny często przekonują, że można się do niej wybrać już z niemowlakiem. Zwykle podpierają się przykładem Finów, którzy zabierają do sauny malutkie dzieci. W Finlandii rzeczywiście jest ona niemal świętym miejscem i obowiązkowym celem rodzinnych wycieczek. Finowie znają ją doskonale, wiedzą jak bezpiecznie z niej korzystać i są w stanie błyskawicznie dostrzec u dziecka ewentualne nieprawidłowe reakcje na saunę.

W Polsce sauna jest zdecydowanie mniej popularna i zdecydowanie mniej o niej wiemy. Dlatego pomysł, by pierwszy raz pójść do niej z dzieckiem, kiedy będzie miało 3 lata, wydaje się być rozsądnym. Malec w tym wieku potrafi już powiedzieć, że źle się czuje. Zwykle umie już też korzystać z nocnika, więc może przebywać w saunie nago (tak jest najzdrowiej). Poza tym jest już w stanie dostosować się do niektórych zasad i możemy wytłumaczyć mu np., że sauna jest miejscem, w którym trzeba zachować ciszę.

Przed wejściem do sauny dziecko:

1. Powinno zostać umyte pod prysznicem. Potem trzeba wytrzeć jego ciało do sucha.
2. Nie powinno jeść i pić.
3. Musi zdjąć wszelkie metalowe ozdoby, jak np. kolczyki (w przeciwnym razie mogłoby się poparzyć).

W saunie powinno siedzieć na swoim ręczniku, na najniższej półce. Jeśli powie, że źle się czuje albo będzie chciało wyjść, należy od razu opuścić saunę.

Pierwsza wizyta w saunie powinna trwać minutę. Po wyjściu trzeba dziecko opłukać letnią (nie zimną!) wodą, dać mu pić i pozwolić kilka minut odpocząć. Tego dnia nie powinno już ponownie wchodzić do sauny. Na kolejną wizytę trzeba poczekać tydzień. Stopniowo można wydłużać czas przebywania w saunie do ok. 6 minut.