Drętwienie rąk w ciąży – jakie są przyczyny i jak sobie radzić?

Drętwienie rąk w ciąży – przyczyny mrowienia i cierpnięcia dłoni

Drętwiejące ręce to dość częsta przypadłość, na którą skarżą się również kobiety ciężarne. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn mrowienia rąk. Należą do nich m.in.:

• choroby neurologiczne – drętwienie rąk i nóg występuje m.in w stwardnieniu rozsianym. Kłucie, mrowienie i pieczenie towarzyszy neuropatiom, padaczce czy guzowi mózgu;
• zwyrodnienia kręgosłupa – ręce drętwieją np. w dyskopatii szyjnej, co wiąże się z uciskiem krążka kręgowego lub narośli kostnych na korzenie nerwowe;
• zaburzenia w układzie krwionośnym – drętwienie palców i dłoni wywołane jest zaburzonym przepływem krwi przez naczynia;
• niedobory żywieniowe – parestezje wywołuje deficyt witamin i mikroelementów, m.in. magnezu, żelaza i witamin z grupy B.

Ból ramienia, ból nadgarstka czy skurcze dłoni mogą też być wynikiem długotrwałego utrzymywania niewygodnej pozycji ciała lub powtarzanych czynności w związku z wykonywaną pracą, obowiązkami domowymi lub uprawianą dziedziną sportu.

Częstym powodem drętwiejących rąk w ciąży jest zespół cieśni nadgarstka.

Zespół cieśni nadgarstka w ciąży – ból dłoni i drętwienie palców

Choroba ta jest najczęstszą postacią grupy schorzeń zwanych neuropatiami uciskowymi. Cieśń nadgarstka powstaje na skutek uszkodzenia nerwu wynikającego z jego przewlekłego ucisku, wywieranego przez przyległe struktury (jak więzadła czy kości) w wąskim i niepodlegającym rozciąganiu kanale anatomicznym.

W przypadku zespołu cieśni nadgarstka dolegliwości powstają poprzez uciśnięcie nerwu pośrodkowego w miejscu jego przejścia z przedramienia na dłoń przez tzw. kanał nadgarstka (wąski tunel utworzony między kośćmi i więzadłami).

Zespół cieśni nadgarstka jest powszechną dolegliwością. Dotyka 3–6 proc. ogółu ludzi, występuje też znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Szacuje się, że schorzenie to dotyczy 2–35 proc. ciężarnych. Występuje głównie w trzecim trymestrze ciąży, często współtowarzyszy obrzękowi dłoni i palców.

Oczywiście drętwienie rąk w czasie ciąży nie zawsze musi mieć związek z zespołem cieśni nadgarstka. Objawy u ciężarnych mogą być przejściowe, wynikać ze złego ułożenia dłoni podczas snu, okresowo nasilonego obrzęku czy przeciążenia nadgarstka. Drętwienie kończyn zdarza się od czasu do czasu każdemu z nas i, o ile ma to miejsce okazjonalnie, a objawy samoistnie ustępują, to nie trzeba się tym przejmować.

Skąd cieśń nadgarstka w ciąży?

Ryzyko wystąpienia mrowienia w rękach i dłoniach w ciąży wynikającego z cieśni nadgarstka jest większe w przypadku nadmiernego przyrostu masy ciała lub zatrzymywania wody w ustroju. Ciężarne kobiety są predysponowane do rozwoju omawianego schorzenia ze względu na zmiany hormonalne zachodzące w tym czasie, zaburzenia krążenia powstające w wyniku ucisku dużych naczyń przez rozwijający się płód. Drętwienie rąk w 3. trymestrze ciąży może się nasilać ze względu na zmniejszenie aktywności fizycznej przed porodem.

Należy podkreślić, że nie każdy przypadek drętwienia palców u rąk w ciąży spełnia kryteria zespołu cieśni nadgarstka i wymaga wdrożenia leczenia. Warto zgłosić się do lekarza, jeśli objawy utrzymują się lub narastają, zwłaszcza pomimo odciążenia nadgarstków.

Drętwienie rąk podczas snu i ból promieniujący do ramienia

Początkowo objawy ograniczają się do drętwienia kciuka, palca wskazującego, środkowego oraz połowy palca obrączkowego. Występują w tym obszarze ból i parestezje (nieprzyjemne odczucie opisywane przez pacjentki jako – drętwienie palców, cierpnięcie rąk, mrowienie w rękach czy uczucie „przebiegającego prądu”). Ból niekiedy promieniuje do przedramienia, a w niektórych przypadkach wywołuje ból ramienia i barku.

Drętwienie rąk podczas snu ulega nasileniu. Pacjentki budzą się z powodu bólu palców u rąk, wstają z łóżka, poruszają dłońmi lub pocierają je, czasem wkładają ręce pod bieżącą wodę. Ruchy rękoma przynoszą ulgę, ponieważ ułatwiają upośledzony odpływ krwi. Drętwienie rąk w ciąży w nocy jest uciążliwą dolegliwością, która w dłuższym okresie prowadzi do znacznego zmęczenia i pogorszenia funkcjonowania pacjentki.

Chorzy mają poczucie, że palce są sztywne i obrzęknięte, choć brak jest zmian widocznych gołym okiem. W przypadkach zaawansowanych ból i mrowienie w palcach stają się stałe, pacjenci mają trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów ręki, dochodzi do zaniku mięśni.

Objawy zwykle dotyczą ręki dominującej, dlatego najczęściej pacjentki zgłaszają drętwienie prawej ręki.

Jak rozpoznać, dlaczego w ciąży drętwieją ręce?

Konieczne jest przeprowadzenie neurologicznego badania lekarskiego. W każdym przypadku niezmiernie ważne jest uzyskanie od pacjenta dokładnego opisu odczuwanych przez niego objawów, a także ocena czucia, odruchów i siły mięśniowej. Lekarza na diagnozę może naprowadzić zgłaszanie przez pacjenta bólu rąk przy zginaniu nadgarstka przez dłuższy czas, drętwienie rąk w nocy, a dla osoby leworęcznej będzie charakterystyczne występowanie drętwienia lewej ręki.

Badania pomocne w rozpoznaniu zespołu cieśni nadgarstka:

• test Phalena – polega na utrzymywaniu nadgarstka w całkowitym zgięciu. Jeśli wynik testu jest pozytywny, to ból i drętwienie palców u rąk pojawia się w ciągu 60 sekund.
• objaw Tinnela – lekarz opukuje okolicę tzw. troczka zginaczy (jest to obecna pod skórą włóknista struktura po dłoniowej stronie nadgarstka), co u chorych wywołuje mrowienie w palcach, opisywane przez pacjentów jako „uczucie prądu” przebiegającego wzdłuż nerwu.

Potwierdzenie diagnozy dostarcza badanie przewodnictwa nerwowego oraz EMG (elektromografia – badanie czynności elektrycznej mięśni i nerwów). W niektórych przypadkach konieczna jest również ultrasonografia lub badanie MRI (rezonans magnetyczny). Należy pamiętać, że drętwienie palców u rąk może wynikać również z innych schorzeń neurologicznych lub współwystępować z poważnymi chorobami układowymi. W takich wypadkach będzie konieczna pogłębiona diagnostyka.

Drętwienie rąk w ciąży – jak sobie radzić?

W przypadku zespołu cieśni nadgarstka występującego w ciąży objawy najczęściej ustępują samoistnie w ciągu pierwszego tygodnia po porodzie.

Dolegliwości często wiążą się z wykonywaniem określonych czynności, które wywołują nadmierne obciążanie nadgarstka – jak długotrwałe pisanie na klawiaturze komputera, robótki ręczne i inne działania związane z powtarzalnymi ruchami dłoni i palców.

Sposobem na drętwienie rąk u ciężarnej jest m.in.:

• odciążanie chorej kończyny,
• unikanie ruchów wywołujących ból,
• regularne przerwy w pracy i wykonywanie ćwiczeń rozluźniających.

W niektórych przypadkach pomocne jest unieruchomienie stawu promieniowo-nadgarstkowego za pomocą szyny ortopedycznej. Polecane niekiedy ostrzykiwanie za pomocą steroidów nie daje trwałej poprawy.

Gdy choroba jest zaawansowana i dolegliwości postępują pomimo zastosowania wyżej wymienionych zaleceń, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Operacja nadgarstka polega na przecięciu troczka zginaczy (włóknista struktura po dłoniowej stronie nadgarstka odpowiedzialna za ucisk na nerw pośrodkowy) w znieczuleniu miejscowym. Jest to niewielki zabieg i może być przeprowadzony również u ciężarnej kobiety. Prawidłowo wykonany powoduje natychmiastowe ustąpienie bólu. Mrowienie i niedowłady cofają się po różnym czasie w zależności od okresu trwania choroby. W bardzo zaawansowanych przypadkach niektóre zmiany mogą okazać się nieodwracalne.